बियर

बियर भरिएको ग्लास

बियर जौ र अन्न(चिनी जन्य पदार्थ) र हप्सको समिश्रणलाई कुहाएर तयार पारिने हल्का अल्कोहल युक्त मादक पदार्थ वा पेय पदार्थ हो । हब्सको सुगन्ध आउने, पिउँदा जिब्रोमा तीतोपनाको स्वाद बस्ने बियर नै स्वादिलो बियर हो । त्यसमा पनि करबि आठ घन्टासम्म फ्रिजमा चिस्याइएको बियर पिउनका लागि सबैभन्दा स्वादिष्ट मानिन्छ। वर्गीकरणका हिसाबले बियरको स्वाद फरक हुने गर्छ । विदेशमा बियरको मिश्रण र गुणस्तर अनुसार वर्गीकरण गर्ने गरिए पनि नेपालमा अल्कोहलको मात्रा हेरी छुट्याइने गरिएको छ। पश्चिमा मुलुकहरूमा सामान्य पेयसरह मानिए पनि नेपाल, भारतलगायतका दक्षिण एसियाली मुलुकमा भने यसलाई मदिराजन्य पेयकै रूपमा लिने गरिएको छ ।

बियरको इतिहास

बियर विश्वको सबैभन्दा पुरानो मदिरा मध्ये एक हो। fermentation को सबैभन्दा पुरानो पुरातात्त्विक प्रमाण १३००० वर्ष पुरानो बियरको अवशेषहरूमा पाइएको  छ। गेबेक्ली टेपमा पनि बियर उत्पादन गरिएको प्रमाण छ, जुन प्री-पोटरी निओलिथिक समयमा (लगभग ८५०० ईसा पूर्व देखि ५५०० ईसा पूर्व) हो। जौबाट उत्पादित बियरको सबैभन्दा प्रारम्भिक स्पष्ट रासायनिक प्रमाण लगभग ३५००–३१०० ईसा पूर्वको हो, जुन पश्चिमी इरानको गोडिन टेपमा पाइन्छ। लगभग १०००० ईसा पूर्वमा पहिलो अन्नको रूपमा जौ खेती गरिएको थियो।

प्राचीन इजिप्टको लिखित इतिहासमा बियरको उल्लेख गरिएको छ ।  पुरातात्त्विकहरूले बियरले सभ्यताहरूको निर्माणमा महत्त्वपूर्ण भूमिका निभाएको अड्कल गर्छन्। लगभग ५००० वर्ष पहिले, उरुक (आधुनिक इराक) सहरका कामदारहरूलाई बियरको रूपमा तलब दिइन्थ्यो। गिजाका महान् पिरामिडहरूको निर्माणको क्रममा, प्रत्येक कामदारले दैनिक चार देखि पाँच लिटर बियर भत्ता वापत् पाउँथ्ये । बियरले पोषण र ताजगीको रूपमा काम गर्थ्यो ।

सुमेरियन लेखहरूमा बियरको उल्लेख छ; उदाहरणका लागि, देवी निन्कासीलाई प्रार्थना गर्नको लागि लेखिएको "निन्कासीको गान" मा वियर समावेश छ । १९७४ मा सिरियामा फेला परेको इब्लाहरूले देखाउँछन् कि २५०० ईसा पूर्वमा यस सहरमा बियर उत्पादन गरिएको थियो । चीनमा ७००० ईसा पूर्वमा चामल र फलको प्रयोग गरेर एक पेय बनाइन्थ्यो । चामललाई चिनीकरण गर्नको लागि मोल्टिङ गरेर तयार गरिएको थियो । प्राचीन भारतमा वैदिक अवधिमा बियर जस्तै सुराको सेवनको रेकर्ड छ। जेनोफोनले आफ्नो यात्राको क्रममा आर्मेनियामा बियर उत्पादन भएको उल्लेख गरेका छन्।

कुनै पनि चिज जसमा चिनी हुन्छ स्वाभाविक रूपमा मद्यपानमा परिवर्तन हुन सक्छ र यसैले बियर उत्पादनमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यो सम्भव छ कि धेरै संस्कृतिहरूले चिनीयुक्त तरल प्राप्त गर्ने स्रोतको रूपमा स्टार्चको स्रोतलाई अवलोकन गर्दै बियर आविष्कार गरेका हुन्।

बियर ३००० ईसा पूर्वको रूपमा जर्मानिक र सेल्टिक जनजातिहरूद्वारा युरोपमा फैलाइएको थियो  । यो मुख्य रूपमा घरेलु स्तरमा तयार गरिन्थ्यो। आधारभूत स्टार्च स्रोतको साथसाथै, युरोपेली बियरले फलफूल, मह, विभिन्न प्रकारका बिरुवा, मसला र अन्य जडीबुटीहरू समावेश गरिन्थ्यो ।

१५१६ मा, बावरियाका ड्यूक विलियम IV ले राइनहाइट्सगेबोट (शुद्धता कानुन) अपनाए, जुन २१ औँ शताब्दीमा अझै प्रयोगमा रहेको सबैभन्दा पुरानो खाद्य गुणस्तरको नियम हो, जसअनुसार बियरका लागि केवल पानी, हप्स, र जौ-माल्टको सामग्रीहरू अनुमति छन् । औद्योगिक क्रान्ति अघि, बियरको उत्पादन घरेलु स्तरमा नै बनाइन्थ्यो र बिक्री गरिन्थ्यो । औद्योगिक क्रान्तिको क्रममा, बियरको उत्पादन कारिगर निर्माणबाट औद्योगिक निर्माणमा सर्न थाल्यो, र १९ औँ शताब्दीको अन्तसम्म घरेलु निर्माण महत्त्वपूर्ण हुन छोड्यो। हाइड्रो मिटर र थर्मामिटरको विकासले कारिगर लाई प्रक्रिया र नतिजाहरूको बारेमा बढी ज्ञान र नियन्त्रण दिइयो।

१९१२ मा, जोसेफ श्लिट्ज बियरिंग कम्पनीले अमेरिकामा खैरो बोतलहरूको प्रयोग गर्न थाल्यो। प्रकाशको किरणहरूलाई बियरको गुणस्तर र स्थिरतालाई बिग्रनबाट रोक्छ र यसलाई विश्वव्यापी रूपमा स्वीकृत गरिएको छ।

बियर उद्योग एक विश्वव्यापी व्यवसाय हो, जसमा धेरै प्रमुख बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरू र हजारौँ साना उत्पादकहरू समावेश छन्, जसमा ब्रुअरपबहरूदेखि क्षेत्रीय बियर उत्पादकहरू सम्म छन्।

२०१८ मा गरिएको एक व्यापक अध्ययनले सुझाव दिएको थियो कि अत्यधिक सुख्खा र तापले जौको उत्पादनमा अचानक कमीले भविष्यमा बियरको उपलब्धता र मूल्यमा महत्त्वपूर्ण अस्थिरता पैदा गर्न सक्छ।

बनाउने तरिका

पानीमा भिजाएर राखिएको जौमा टुसा उम्रिएपछि करिब एक साता चिनीको झोलमा डुबाएर राखिन्छ। त्यसपछि मर्चा मिसाएर काठको ढ्याङ्रोमा करिब १७-२० दिन राखेपछि परिपक्व बियर बन्छ। कतिपयले १०-१२ दिन मै पनि निकाल्ने गरेका छन्। तर, अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको बियर भने १७-२० दिनसम्म राखिन्छ । ड्रमबाट निकालेपछि कार्बन डाइअक्साइड मिसाएर बोतलमा हालिन्छ । बोतलमा हालिएको नौ महिनाभित्र पिउँदा स्वादिलो हुन्छ ।