पाण्ड्य वंश

पाण्ड्य वंश பாண்டியப் பேரரசு
६०० ईपू–१६१८
राजधानी	कोर्काई, मदुरै, तेनकाशी
आधिकारिक भाषाहरू	तमिल भाषा
धर्म	हिन्दु धर्म (राज्य धर्म) बुद्ध धर्म जैन धर्म
सरकार	राजतन्त्र
ऐतिहासिक काल	प्राचीन इतिहास
• स्थापित	६०० ईपू
• विस्थापित	१६१८
पूर्ववर्ती उत्तरवर्ती चोल साम्राज्य तिनकासी पाण्ड्य मदुरै नायक वंश विजयनगर साम्राज्य दिल्ली सल्तनत जाफना राज्य पाण्डलम वंश पुञ्जर वंश
अचेल	भारत श्रीलङ्का

पाण्ड्य वंश दक्षिण भारतको एक प्राचीन तमिल राजवंश थियो, र तमिलकमका चार ठुला राज्यहरू मध्ये, अन्य तीन पल्लव, चोल र चेराहरू थिए। तीन तमिल राजवंशका शासकहरूलाई "तमिल देशका तीन मुकुटधारी शासकहरू (मु-भेन्टर)" भनेर चिनिन्छ।

इतिहास

मौर्य सम्राट अशोक (तेस्रो शताब्दी ईसापूर्व) दक्षिण भारत र श्रीलङ्काका मानिसहरू (चोल, पाण्ड्य, सतिया पुत्र, केरल पुत्र र ताम्रापर्नीहरू) सँग मैत्रीपूर्ण सम्बन्धमा रहेको देखिन्छ। अशोकले चरम दक्षिण भारत (तमिलकम - तमिलहरूको वासस्थान) लाई जित्ने प्रयास गरेको कुनै सङ्केतहरू छैनन्।

पाण्ड्य वंशको उत्पत्ति र समयरेखा स्थापित गर्न गाह्रो छ। प्रारम्भिक पाण्ड्या प्रधानहरूले प्राचीन कालदेखि आफ्नो देश (पाण्ड्यानाडु) मा शासन गरेका थिए, जसमा भित्री शहर मदुरै र दक्षिणी बन्दरगाह कोर्काई समावेश थियो। पाण्ड्यहरूले मारवर्मन प्रथम र जटवर्मन सुन्दर पाण्ड्य (१३औँ शताब्दी) अन्तर्गत आफ्नो स्वर्ण युगमा प्रवेश गरेका थिए। मारवर्मन प्रथम द्वारा चोल देशमा विस्तार गर्नका लागि केही प्रारम्भिक प्रयासहरूलाई होयसलसका हुण आक्रमणकारीहरूले प्रभावकारी रूपमा जाँच गरेका थिए।

धर्म

पाण्ड्य काल हिन्दु धर्मको मन्दिर-केन्द्रित अभिजात वर्ग, लोकप्रिय भक्ति धर्म र हिन्दु धर्मको अझ व्यापक स्थानीय रूपहरूद्वारा विशेषता थियो। तीन बीचको भेद स्पष्ट रूपमा भिन्न थिएन। विष्णु र शिव देवताहरूको पूजालाई सामान्यतया अभिजात वर्गले समर्थन गरेको थियो। भक्ति आन्दोलनले भगवान र भक्त बीचको आपसी गहन भावनात्मक संलग्नतालाई जोड दिएको थियो।