मानसरोवर
| मानसरोवर | |
|---|---|
 पृष्ठभूमिमा कैलाश पर्वत सहितको मानसरोवर ताल | |
  मानसरोवर  मानसरोवर | |
| स्थान | तिब्बत स्वायत्त क्षेत्र, चीन |
| निर्देशाङ्क | ३०°३९′०″उ ८१°२७′०″पू / 30.65000°N 81.45000°E |
| सतहको क्षेत्रफल | ३२० किमी२ (१२० वर्ग माइल) |
| अधिकतम गहिराइ | १०० मी (३३० फिट) |
| सतह उचाइ | ४,६०० मी (१५,१०० फिट) |
| जमेको | जाडो मौसम |
मानसरोवर ताल (तिब्बती: མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ།; चिनियाँ: 瑪旁雍錯) चीनको तिब्बत स्वायत्त क्षेत्रको न्गारी प्रदेशको बुराङ काउन्टीमा रहेको कैलाश पर्वत नजिकैको उच्च उचाइमा रहेको ताजा पानीको ताल हो। यो चीन, भारत र नेपाल बीचको पश्चिमी त्रिसंयोग नजिकै ४,६०० मिटर (१५,१०० फिट) को उचाइमा अवस्थित छ। यो गङ्गाछु नदी हुँदै छेउछाउको राक्षसतालको नुनिलो पानीको तालमा बग्छ। सिन्धु, सतलज, ब्रह्मपुत्र र कर्णाली गरी चार नदीहरूको स्रोत यस क्षेत्रको वरपर अवस्थित छ।
यो ताल हिन्दु, बौद्ध, जैन र बोन धर्ममा पवित्र छ। भारत, चीन, नेपाल र यस क्षेत्रका अन्य देशका मानिसहरू यस क्षेत्रमा तीर्थयात्रा गर्छन्। तीर्थयात्रा मा सामान्यतया मानसरोवर ताल तर्फ पदयात्रा र नजिकैको कैलाश पर्वतको परिक्रमा शामिल छ। संस्कृत शब्द "मानसरोवर" दुई संस्कृत शब्दहरूको संयोजन हो, मानस्को अर्थ "मन" (सामान्यतया बुद्धि, धारणा, विवेक सहित सम्बन्धित मानसिक शक्तिहरूलाई जनाउँछ) र सरोवरको अर्थ "ताल वा ठुलो पोखरी" हो।[१]
भूगोल
[सम्पादन गर्नुहोस्]३२० वर्ग माइल (१२० वर्ग माइल) को सतह क्षेत्रफलमा फैलिएको मानसरोवर ताल तुलनात्मक रूपमा गोलाकार आकारको छ जसको परिधि ८८ किलोमिटर (५५ माइल) र अधिकतम गहिराइ १०० मिटर (३३० फिट) छ। मानसरोवर प्राकृतिक गङ्गाछु नदी हुँदै राक्षसतालको नुनिलो पानीको समावृत जलसंभर तालमा बग्छ। यस क्षेत्रबाट निस्कने प्रमुख नदीहरूमा ब्रह्मपुत्र, सिन्धु, सतलज र गङ्गाको सहायक नदी कर्णाली समावेश छन्।[२][३]
अप्रिल देखि जुन महिनामा दिनको तापक्रम ५ डिग्री सेल्सियस (४१ डिग्री फारेनहाइट) भन्दा बढी र रातको समयको तापक्रम ० डिग्री सेल्सियस (३२ डिग्री फारेनहाइट) नजिक हुने मौसममा मौसम निकै सुख्खा हुन्छ। अक्टोबरमा तापक्रम घट्न थाल्छ र जनवरी सबैभन्दा चिसो हुन्छ। जाडोमा दिनको तापक्रम शून्यभन्दा कम हुन्छ र रातहरू चिसो हुन्छन्।
| मानसरोवर तालको मौसम जानकारी | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| महिना | जनवरी | फेब्रुअरी | मार्च | अप्रिल | मे | जुन | जुलाई | अगस्ट | सेप्टेम्बर | अक्टोबर | नोभेम्बर | डिसेम्बर | वर्ष |
| उच्चतम औसत °से (°फे) | −३.२ (२६.२) |
−२.० (२८.४) |
०.९ (३३.६) |
६.४ (४३.५) |
१०.२ (५०.४) |
१३.७ (५६.७) |
१३.७ (५६.७) |
१३.१ (५५.६) |
१३.१ (५५.६) |
११.१ (५२.०) |
६.५ (४३.७) |
१.० (३३.८) |
७.० (४४.७) |
| दैनिक औसत °से (°फे) | −८.९ (१६.०) |
−७.६ (१८.३) |
−४.२ (२४.४) |
−०.१ (३१.८) |
३.१ (३७.६) |
७.१ (४४.८) |
८.४ (४७.१) |
८.० (४६.४) |
८.० (४६.४) |
५.४ (४१.७) |
−०.२ (३१.६) |
−५.१ (२२.८) |
१.२ (३४.१) |
| न्युनतम औसत °से (°फे) | −१४.५ (५.९) |
−१३.१ (८.४) |
−९.२ (१५.४) |
−६.६ (२०.१) |
−४.० (२४.८) |
०.६ (३३.१) |
३.१ (३७.६) |
३.० (३७.४) |
−०.२ (३१.६) |
−६.८ (१९.८) |
−११.१ (१२.०) |
−१३.३ (८.१) |
−६.० (२१.२) |
| औसत वर्षा मिमी (इन्च) | ५२ (२.०) |
३४ (१.३) |
५२ (२.०) |
३० (१.२) |
२६ (१.०) |
४० (१.६) |
१२५ (४.९) |
१३५ (५.३) |
६६ (२.६) |
२९ (१.१) |
७ (०.३) |
१८ (०.७) |
६१४ (२४) |
| स्रोत: Climate-Data.org | |||||||||||||
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary", Monier-Williams, मूलबाट २० मे २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १० अक्टोबर २०१७, "sarovara ○vara n. (accord. to some also m.) a lake or large pond, any piece of water deep enough for the lotus" वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २० मे २०१५ मिति
- ↑ Likens, Gene (२०१०), Lake Ecosystem Ecology: A Global Perspective, Elsevier Science, पृ: २९४, आइएसबिएन 978-0-12382-003-7, मूलबाट २० अगस्ट २०२४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २० अगस्ट २०२४।
- ↑ John Vincent Bellezza (२०२४), A Comprehensive Survey of Rock Art in Upper Tibet: Volume III, Archaeopress, आइएसबिएन 978-1-80327-774-5।