राजगरुड

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट

राजगरुड
आहारको खोज्दै एक वयस्क राजगरुड
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:
जन्तु जगत
सङ्घ:
हाड भएका
वर्ग:
कुल:
चीकोनीन्डेइ
वंश:
प्रजाति:
एल. डुबिअस
वैज्ञानिक नाम
लेप्टोटिफस डुबिअस
(ग्मेलिन, १७८९)
  प्रजनन दायरा
  प्रजनन नगर्ने पंक्षीको दायरा
  मैसममा प्रजनन नगर्ने पंक्षीको दायारा
पर्याय

Leptoptilus argala
Ardea dubia
Leptoptilus giganteus
Argala migratoria[२]

परिचय[सम्पादन गर्नुहोस्]

राजगरुड

राजगरुड एउटा ठूलो शारीरिक बनोट हुने विशाल चरा हो। यस चराको औसत उचाइ लगभग १४५–१५० सेमी (५७–५९ इन्च) हुने गर्दछ। भने औसत लम्बाई १३६ सेमी (५४ इन्च) हुने गर्दछ। यस्तै यो चरा उड्ने क्रममा पखेता फिजाउँदा २५० सेमी (९८ इन्च) लामो हुने गर्दछ। यस राजगरुडको औसत तौल लगभग ८ देखि ११ किग्रा (१८ देखि २४ पाउन्ड) जति हुने गर्दछ।

Greater adjutant (Leptoptilos dubius) सारस परिवार, Ciconiidae को सदस्य हो। यसको जीनसमा एशियाको lesser adjutant र अफ्रिकाको marabou stork समावेश छ। एक पटक दक्षिण एशिया र मुख्य भूमि दक्षिणपूर्वी एशियामा व्यापक रूपमा फेला परेको, ठूलो सहायक अब केवल तीन प्रजनन जनसंख्याको साथ धेरै सानो दायरामा प्रतिबन्धित छ; भारतमा दुई, असममा सबैभन्दा ठूलो उपनिवेश भएको, भागलपुर वरपरको एउटा सानो; र कम्बोडियामा अर्को प्रजनन जनसंख्या।तिनीहरू प्रजनन मौसम पछि व्यापक रूपमा फैलिन्छन्। यो ठुलो सारसको ठूलो वेज आकारको बिल, खाली टाउको र एक विशिष्ट घाँटीको थैली छ। दिनको समयमा, यो थर्मलहरूमा गिद्धहरूसँगै उक्लन्छ जससँग यसले सिनो खाने बानी साझा गर्दछ। तिनीहरू मुख्यतया सिनु र सडेगलेका मासु खाने गर्छन्; यद्यपि, तिनीहरू अवसरवादी छन् र कहिलेकाहीँ मेरुदण्ड भएका प्राणी हरुको शिकार गर्ने गर्छन्। यसको अङ्ग्रेजी नाम जमिनमा हिंड्दा तिनीहरूको कडा "सैन्य" चालबाट आएको हो। तिनीहरू ठूलो संख्यामा कुनै समय एशियामा बसोबास गर्थे, तर अहिले अस्तित्व नै खतरामा परेको देखिन्छ (सम्भवतः सुधारिएको सरसफाइको कारणले) । 2008 मा कुल जनसंख्या लगभग एक हजार अनुमान गरिएको थियो। 19 औं शताब्दीमा, तिनीहरू विशेष गरी कलकत्ता शहरमा सामान्य रूपमा देखा पर्दथे, जहाँ उनीहरूलाई "कलकत्ता एडजुटेन्ट" भनेर चिनिन्थ्यो र शहरको लागि हतियारको कोटमा समावेश गरिएको थियो। स्थानीय रूपमा हरगिला भनेर चिनिन्छ (असामी शब्दहरू "हर" को अर्थ हड्डी र "गिला" को अर्थ निगल्ने, यसैले "हड्डी निल्ने" बाट आएको हो) र अशुद्ध चराको रूपमा लिइन्छ, तिनीहरू धेरै हदसम्म अव्यवस्थित छोडिन्थ्यो तर कहिलेकाहीँ लोक औषधिमा तिनीहरूको मासु प्रयोगको लागि शिकार गरिन्थ्यो। स्क्याभेन्जरको रूपमा मूल्यवान, तिनीहरूलाई एक पटक कलकत्ता नगरपालिकाको लोगोमा चित्रण गरिएको थियो।


वर्गीकरण


ग्रेटर एडजुटेन्टलाई 1785 मा अंग्रेजी पक्षीविद् जोन लाथमले आफ्नो पुस्तक ए जनरल सिनोप्सिस अफ बर्ड्समा "विशाल क्रेन" को रूपमा वर्णन गरेका थिए। एडवर्ड इभ्सले सन् १७७३ मा प्रकाशित आफ्नो ए वोएज फ्रम इङ्गल्याण्ड टु इण्डियामा दिएको  विवरणमा लाथन आधारित रहे। इभ्सले कलकत्ता नजिकै एउटा नमूना शूट गरेका थिए।  लाथमले आफ्नो खातामा यात्री हेनरी स्मेथम्यानबाट अफ्रिकामा समेत यस्तै प्रजाति पाइन्छ भन्ने कुरा  सिकेका थिए भनेर पनि उल्लेख गरेका छन् ।[३][४]जब 1789 मा जर्मन प्रकृतिविद् जोहान फ्रेडरिक ग्मेलिनले कार्ल लिनियसको सिस्टमा नेचुरेलाई संशोधित र विस्तार गरे, उनले ग्रेटर एड्जुटेन्टलाई द्विपद नाम Ardea dubia समावेश गरे, र लाथमको काम उद्धृत गरे। ग्मेलिनले चराको रंगीन प्लेटको उल्लेख गरेनन् जुन लाथमले आफ्नो 1787 सप्लिमेन्ट टु द जनरल सिनोप्सिस अफ बर्ड्समा समावेश गरेका थिए। लाथमको प्लेट लेडी इम्पेको संग्रहमा रहेको रेखाचित्रमा आधारित थियो जुन भारतमा जीवित चराको बनाइएको थियो।[५]अफ्रिकी माराबो स्टर्कले छुट्टै प्रजातिको प्रतिनिधित्व गर्छ कि गर्दैन भन्ने कुरामा केही भ्रम थियो। 1790 मा लाथमले आफ्नो सूचकांक ओर्निथोलोजिकस मा भारतीय प्रजाति को आफ्नो पहिलेको विवरण दोहोर्याए तर अफ्रिका को रूप मा स्थान दिए र द्विपद नाम Ardea argala राखे। अन्तमा, 1831 मा फ्रान्सेली प्रकृतिविद रेने लेसनले दुई प्रजातिहरू बीचको भिन्नताहरू वर्णन गरे र माराबो सारसको लागि Circonia crumenisa नामाकरण गरे।

ग्रेटर एड्जुटेन्ट अब कम एड्जुटेन्ट र माराबो स्टर्कको साथ लेप्टोप्टिलोस जीनस मा राखिएको छ जुन1831 मा फ्रान्सेली प्रकृतिविद रेने लेसन द्वारा पेश गरिएको थियो।[६] यो प्रजाति मोनोटाइपिक हो अर्थात कुनै उप-प्रजातिहरू फेला परेको छैन।[६]

[७]

विस्तृत जानकारी[सम्पादन गर्नुहोस्]

ठूलो एड्जुटेन्ट 145-150 सेन्टिमिटर (4 फिट 9 इन्च - 4 फिट 11 इन्च) उचाइ भएको एक विशाल चरा हो। यसको औसत लम्बाई 136 सेमी (4 फीट 6 इंच) र औसत पंख फैलावट 250 सेमी (8 फीट 2 इन्च) हुन्छ। यसले यसको चचेरे भाई माराबो स्टर्क ( Leptoptilos crumeniferus) को सबैभन्दा ठूलो पंख वाला वर्तमान सारसको रूपमा प्रतिद्वंद्वी बनाउन सक्छ। जङ्गली चराहरूको लागि कुनै तौल प्रकाशित गरिएको छैन, ग्रेटर एडजुटेन्ट जीवित सारसहरूमध्ये सबैभन्दा ठूलो हो, प्रकाशित मापनहरू जबिरु (Jabiru mycteria), सेडल-बिल स्टर्क (Ephippiorhynchus senegalensis) र माराबो स्टर्क (Leptoptilos crumeniferus) सँग ओभरल्याप गरिएको छ। । कैदमा किशोर ग्रेटर एडजुटेंट स्टर्क 8 देखि 11 किलोग्राम (18 देखि 24 पाउण्ड) तौलिएको थियो। गुँड पतन को समयमा चोट पछि कैद मा निको भएपछि एक ठूलो सहायक 4.71 kg (10.4 lb) एक नेस्टलिङ को रूप मा र 8 kg (18 lb) तौल परिपक्वता र पुन: रिहाई को लागि तैयार पुगे पछि पाईयो। [18] तुलनाको लागि, सबैभन्दा भारी ज्ञात जंगली सारस 8.9 kg (20 lb) माराबो स्टर्क थियो, वयस्क माराबो 4-6.8 kg (8.8-15.0 lb) (महिलाहरू) र 5.6-8.9 kg (12-20 lb) सम्म। पुरुष) [19] [20] ठूलो बिल, जुन औसत 32.2 सेन्टिमिटर (12.7 इन्च) लामो छ, वेज जस्तै छ र गाढा आधार संग फिक्का खैरो छ। पखेटाको तारको औसत ८०.५ सेमी (३१.७ इन्च), पुच्छर ३१.८ सेमी (१२.५ इन्च) र टार्सस ३२.४ सेमी (१२.८ इन्च) लम्बाइ हुन्छ। टार्सस लम्बाई को अतिरिक्त , ग्रेटर एड्जुटेंट को मानक मापन अन्य सारस प्रजातिहरु को भन्दा औसत मा अधिक हुन्छ।

यसको नाङ्गो पहेंलो देखि रातो छालाको घाँटीको आधारमा सेतो कलर रफले यसलाई गिद्ध जस्तो देखिन्छ। प्रजनन मौसममा, थैली र घाँटी चम्किलो सुन्तला रङ्गको हुन्छ र खैरो खुट्टाको माथिल्लो तिघ्रा रातो हुन्छ। वयस्कहरूको कालो पखेटा हुन्छ जुन हल्का खैरो रङको माध्यमिक आवरणसँग भिन्न हुन्छ। शरीरको तल्लो भाग सेतो हुन्छ र टाढा बाट लिङ्ग छुटिदैन । किशोरहरू वयस्कको कमजोर संस्करण हुन्। लटकन इन्फ्लेटेबल पाउच हावा मार्गहरूमा जडान हुन्छ र पाचन पथसँग जोडिएको हुँदैन। सही प्रकार्य अज्ञात छ, तर यो कहिलेकाहीं विश्वास गरिएको रूपमा खाद्य भण्डारणमा संलग्न छैन। यो 1825 मा डा. जॉन एडम, प्रोफेसर रोबर्ट जेम्सन को एक विद्यार्थी द्वारा स्थापित भएको थियो, जसले एक नमूना विच्छेदन गर्दा दुई तहको थैली मुख्य रूपमा हावा भरिएको पाए। यस क्षेत्रमा एकमात्र सम्भावित भ्रमित प्रजातिहरू सानो कम एडजुटेन्ट (Leptoptilos javanicus) हो, जसमा थैलीको अभाव हुन्छ, सिमसारको बासस्थान मनपर्छ, हल्का खैरो खोपडीको टोपी हुन्छ, माथिल्लो मन्डिबलमा सीधा किनारा हुन्छ, र खैरो माध्यमिक आवरण र कालो पखेटा बीचको भिन्नता हुँदैन ।

अन्य सारसहरू जस्तै, यसको syrinx मा पनि आन्तरिक मांसपेशिहरु को कमी छ र यसले बिल-क्लाटरिंग द्वारा मुख्य रूपमा ध्वनि उत्पादन गर्दछ, यद्यपि विशेष गरी गुँड बनाउँदा कम घुर्ने, घुँडा वा गर्जना आवाज बनाउने गर्छ। यसले बिल माथि उठाएर बिल-clattering प्रदर्शन गर्छ जबकि यो सँग सम्बन्धित अफ्रीकी marabou जो बिल तल इंगित गरेर गर्ने गर्छ ।

वितरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

यो प्रजाति कुनै समय उत्तरी भारतको नदीको मैदानमा जाडो आगन्तुकको रुपमा व्यापक थियो। यद्यपि, तिनीहरूको प्रजनन क्षेत्रहरू लामो समयसम्म अज्ञात थिए जबसम्म 1877 मा सिताउङ नदी, पेगु, बर्मामा रहेको श्वेघिनमा एक धेरै ठूलो गुँडको उपनिवेश पत्ता लागेको थिएन। यस ठाऊलाई भारतीय पक्षीहरुको प्रजननस्थल मानिन्थ्यो। यो प्रजनन उपनिवेश, जसमा स्पॉट-बिल पेलिकन (Pelecanus philippensis) पनि शामिल छ, बिस्तारै आकार मा गिरावट आउन थाल्यो र 1930s सम्म पूर्ण रूपमा लोप भएर गयो। त्यसपछि, आसाम, टोन्ले साप ताल र कुलेन प्रोम्टेप वन्यजन्तु अभयारण्यमा नयाँ साइटहरू पत्ता नलागेसम्म काजिरंगामा एउटा गुँड साइट मात्र ज्ञात प्रजनन क्षेत्र थियो। 1989 मा, असाम मा अनुमानित प्रजनन जनसंख्या 115 पक्षी थियो , भने 1994 र 1996 को बीच ब्रह्मपुत्र उपत्यका मा जनसंख्या लगभग 600 मानिन्थ्यो। 2006 मा भागलपुर नजिकै लगभग 35 गुँडहरू भएको एउटा सानो उपनिवेश फेला परेको थियो। 2014 मा संख्या बढेर 75 गुँडहरू पुग्यो। जीवाश्म प्रमाणले सुझाव दिन्छ कि उक्त प्रजातिहरूको सम्भवतः (यस जीनसमा धेरै अन्य प्रजातिहरू थिए जुन अहिले विलुप्त भएका छन्) लगभग 6000 वर्ष पहिले उत्तरी भियतनाममा बसोबास भएको थियो। गैर-प्रजनन मौसममा, भारतीय क्षेत्रमा सारसहरू व्यापक रूपमा फैलिन्छन्, मुख्यतया गंगाको मैदानहरूमा। डेक्कन क्षेत्रबाट दर्शन दुर्लभ हुन्छ। थप दक्षिण महाबलीपुरम नजिकैबाट बगालको अभिलेखमाथि प्रश्न उठाउने गरिन्छ। 1800 को दशकमा, ग्रीष्म र वर्षाको मौसममा कलकत्ता शहर भित्र एड्जुटेन्ट स्टर्कहरू धेरै सामान्य थिए। तथापि, कलकत्ताका घाटहरूमा यी एकीकरणहरू 1900 को प्रारम्भमा घट्यो र पूर्ण रूपमा हराए। सुधारिएको सरसफाइलाई तिनीहरूको गिरावटको कारणको रूपमा सुझाव दिइएको छ। यी चराहरू बंगलादेशको सुन्दरबनमा कतै कतै प्रजननको लागि 1850s मा रेकर्ड गरिएको थियो, तर पछिल्लो समयमा रेकर्ड गरिएको छैन।

व्यवहार र पारिस्थितिकी[सम्पादन गर्नुहोस्]

ठूलो एड्जुटेन्ट सामान्यतया एक्लै वा सानो समूहमा देखिन्छ किनकि यो उथले ताल वा सुक्न लागेको तालमा र फोहोर फाल्ने ठाउँहरूमा पाइने गर्छ। यो अक्सर चील र गिद्ध को संगत मा पाइन्छ र कहिलेकाहीँ लामो अवधि को लागि अझै पनि कुबड परेर बस्ने गर्छ । तिनीहरूले, सम्भवतः तापमान नियन्त्रण गर्न पखेटा फैलाएर पनि बस्ने गर्छ । तिनीहरू आफ्ना ठूला फैलिएका पखेटा प्रयोग गरेर थर्मल क्षेत्रमा उड्छन्।

प्रजनन[सम्पादन गर्नुहोस्]

ठूलो एड्जुटेन्ट जाडोको समयमा उपनिवेशहरूमा प्रजनन गर्ने गर्छन् जसमा स्पट-बिल पेलिकन जस्ता अन्य ठूला वाटरबर्डहरू पनि समावेश हुने गर्दछन्। गुँड एक अग्लो रूखको नजिक-तेर्सो शाखाको अन्तमा राखिएको टहनीको ठूलो प्लेटफार्मको रूपमा रहेको हुन्छ। गुँडहरू विरलै रूखको केन्द्रको छेउमा काँटाहरूमा राखिन्छन्, जसले चराहरूलाई गुँडबाट र गुँडमा सजिलै उड्न मद्दत पुग्छ। असमको नागाँव नेस्टिंग कालोनीमा, अग्लो Alstonia scholaris र Anthocephalus cadamba का रूखहरू गुँड का लागि प्रिय मानिएको थियो। प्रजनन मौसमको शुरुवातमा धेरै चराहरू भेला भएर रूखमा कब्जा गर्न खोजेको देखिने गर्दछ। यी साइटहरूमा भीडभाड गर्दा, भाले चराहरूले आफ्नो गुँडको क्षेत्रहरू चिन्ह लगाउँछन्, अरूलाई पछ्याउँछन् र बारम्बार आफ्नो बिल माथितिर देखाउँछन्। तिनीहरूले आफ्नो शरीरलाई आर्क गर्न सक्छन् र आफ्नो पखेटा आधा खुला र झुकाएर राख्ने गर्दछन् ।

जब एउटी पोथी नजिकै बस्छिन्, पुरुषले ताजा हाँगाहरू टिप्छ र उनको अगाडि राख्छ। पुरुषले पनि महिलाको टार्ससलाई बिलको साथ समात्न सक्छ वा उसको बिललाई उनको नजिकै राख्न सक्छ। जोडी बनाएकी एक महिलाले बिल र टाउको पुरुषको स्तनमा राख्छ र पुरुषले आफ्नो बिल उनको घाँटीमा च्याप्प समाउँछ।जोडीहरुले सँगै बिल उठाउने र झुकाउने पनि देखिन्छ। सामान्यतया तीन वा चार सेतो अण्डा एक वा दुई दिनको अन्तरालमा पार्ने गर्छन् र पहिलो अण्डा पारेपछि इन्क्युबेशन सुरु हुन्छ। दुबै आमाबाबुले इन्क्युबेशन गर्छन् र एक वा दुई दिनको अन्तरालमा चल्लाहरु निस्कन्छन्, प्रत्येकले बिछाएको मितिबाट लगभग 35 दिन लिन्छन्। गुँडमा रहेका वयस्कहरूले आफ्ना खुट्टाहरू थोपाले ढाक्छन् र यो व्यवहारलाई युरोहाइड्रोसिस भनिन्छ जसले तातो मौसममा चिसो हुन मद्दत गर्ने विश्वास गरिन्छ। वयस्कहरूले आफ्ना पखेटा फैलाएर पनि चल्लाहरूलाई छाया दिन सक्छन्। चल्लाहरू लगभग पाँच महिनाको लागि गुँडमा खुवाइन्छ। चल्लाहरू एक हप्तामा दोब्बर आकारका हुन्छन् र एक महिनाको हुँदा गुँडको मञ्चमा उभिन र हिँड्न सक्छन्। पाँच हप्तामा, किशोरहरू बारम्बार उफ्रन्छन् र आफ्नो रक्षा गर्न सक्छन्। यस चरणमा माता-पिता चराहरूले बच्चाहरूलाई लामो समयसम्म गुँडमा छोड्छन्। जवान चराहरू गुँड छोडेर उपनिवेशको वरिपरि उड्छन् जब करिब चार महिनाको हुन्छन् तर आमाबाबु द्वारा कहिलेकाहीं खुवाउन जारी नै रहेको हुन्छ ।

खुवाउने कार्य[सम्पादन गर्नुहोस्]

ठूलो एड्जुटेन्ट सर्वभक्षी हो र मुख्यतया एक स्क्याभेन्जर भए तापनि यसले भ्यागुता र ठूला कीराहरूको शिकार गर्छ र चराहरू, सरीसृपहरू र मुसाहरू पनि खान्छ। यो पहुँच भित्र भएको जंगली बतख हमला गर्ने र तिनीहरूलाई सिङ्गै निल्ने कुरा पनि ज्ञात गरिएको छ । ठूलो एड्जुटेन्टले विभिन्न प्रकारका माछाहरुको पनि शिकार गर्ने गरेको जसमा 36 माछा प्रजाति असम मा दस्तावेजीकरण गरिएको छ, र ती मध्ये धेरै माछा ठूला, झण्डै 2 -3 किलोग्राम (4.4-6.6 lb) तौलको रहेको पाइएको छ। यद्यपि तिनीहरूको मुख्य आहार कैरियन हो, र गिद्धहरू जस्तै तिनीहरूको खाली टाउको र घाँटी एक अनुकूलन हो। तिनीहरू अक्सर फोहोर डम्प मा पाइन्छ र पशु र मानव मलमूत्र मा खाने गर्दछन् । 19 वीं शताब्दीमा कोलकातामा, तिनीहरूले गंगा नदी सँगै फालिएको आंशिक रूपमा जलेको मानव लाशहरु खाने गर्दथे। राजस्थान, जहाँ यो अत्यन्त दुर्लभ छ, यो मरुभूमि सलह (Schistocerca gregaria) को झुण्डलाई खाने गरेको रिपोर्ट गरिएको छ, तर यो कुरा अझ् विवादित विषय नै रहेको छ।

परजीवी, रोग तथा मृत्यु दर[सम्पादन गर्नुहोस्]

कम्तिमा दुई प्रजातिका चराको जुम्रा, Colpocephalum cooki र Ciconiphilus temporalis बाह्य परजीवी को रूपमा फेला परेका छन्। स्वस्थ वयस्क चराहरूमाथि कुनै प्राकृतिक शिकारी हुँदैन, र अकाल मृत्युको मात्र रेकर्ड गरिएका कारणहरू मानिसहरूको प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष कार्यहरूका कारण हुन्; जस्तै, विषाक्तता, शूटिंग, या जब चरा गलती ले टेलिफोन लाइनहरु मा उडान को रूप मा विद्युतीय करेन्ट प्रवाह हुन। कैप्टिव चराहरू एभियन इन्फ्लुएन्जा, (H5N1) को लागि अतिसंवेदनशील हुन पाएको छ र एक उच्च मृत्यु दर कम्बोडियाको एक ठाउँमा उल्लेख गरिएको थियो, जसमा संक्रमित चरा को मृत्युदर दुई तिहाई को हाराहारीमा रहेको थियो। कैदमा सबैभन्दा लामो रेकर्ड गरिएको जीवन अवधि 43 वर्ष पाइएको छ।

स्थिति र संरक्षण[सम्पादन गर्नुहोस्]

विगतमा शिकार र अण्डा सङ्कलनसँगै सिमसार, प्रदूषण र अन्य गडबडीका कारण गुँड बनाउने र खाने बासस्थानको ह्रासले यस प्रजातिको जनसंख्यामा ठूलो गिरावट आएको छ। 2008 मा

विश्वको जनसंख्या 1,000 भन्दा कम व्यक्तिमा अनुमान गरिएको थियो। Greater adjutant लाई IUCN खतरामा परेका प्रजातिहरूको रातो सूचीमा लोपोन्मुखको रूपमा सूचीबद्ध गरिएको छ।


सांस्कृतिक महत्त्व[सम्पादन गर्नुहोस्]

एईलियनले 250 ईस्वी मा आफ्नो De Natura Animalium पुस्तक मा kilas (κηλας), एक छालाको झोला जस्तो देखिने फसल संग भारत को एक ठूलो पक्षी को रूप मा वर्णित गरेको छ। बाबरले डिंग को नाम ले आफ्नो संस्मरण मा वर्णन गरेका छन्।  भिक्टोरियन समयमा ठूलो greater adjutant लाई gigantic crane  र पछि Asiatic marabou को रूपमा चिनिन्थ्यो। वर्षाको समयमा कलकत्तामा यो धेरै सामान्य थियो र ठूलो संख्यामा फोहोरको डङ्गुरहरूमा र भवनहरूमाथि उभिएको देखा पर्थ्यो। बिहारमा, यो चरा पौराणिक पक्षी गरुड़सँग सम्बन्धित भएको मानिन्छ। बंगाल र असममा  यसको नाम हर्गीला संस्कृत भाषाको जड़ "हड्डी" र गिला - "निल्नु" - बाट उत्पन्न भएको भनिन्छ - र एक "हड्डी निल्ने "  पक्षीको रूप मा वर्णन गरिएको छ ।

जॉन लाथमले ल्याटिन द्विपद नाम, Ardea argala  प्रजाति को रूपमा प्रयोग गरेका छन्। युवा ब्रिटिश सैनिकहरूले  मजाकको रूपमा यी पक्षिहरुलाई  उत्पीड़न गर्ने गरेको र , यहासम्म कि  कारतूस र फ्यूज प्याकगरेर हड्डी युक्त मासु खुवाएर पक्षिहरुलाई  उड़ाउने गर्दथे।

कलकत्तामा यी चराहरूलाई कुशल स्क्याभेन्जर मानिन्थ्यो र तिनीहरूको सुरक्षाको लागि एक अधिनियम पारित गरियो। कसैले एक पक्षी लाई चोट पुर्याए वा मारे पचास रुपया को भारी जरिवाना तिर्न पर्थ्यो। 26 डिसेम्बर 1896 मा दुईवटा प्याटेन्टहरू मार्फत जारी गरिएको कलकत्ता शहरको कोट अफ आर्म्समा दुई एडजुटेन्ट चराहरू तिनीहरूको चुचोमा सर्पहरू सहित काँधमा पूर्वी क्राउनलाई समर्थनको रूपमा चार्ज गरिएको थियो।यसको उद्देश्य आदर्श वाक्य "Per ardua stabilis esto" ल्याटिनमा "समस्याको माध्यमबाट स्थिरता" को  लागि रहेको थियो। यस पक्षी को पखेटा कलकत्ता नगर निगम र कलकत्ता स्कटिश रेजिमेंटको रूपमा आधिकारिक निकाय के लोगो मा पनि शामिल थियो।  कैद पक्षी, शायद कलकत्ताबाट, यही समयमा यूरोपको menageries पुगेका थिए।

adjutant बाट लिइएको अन्डरटेल कवर्ट प्वाँख कमर्कोली (या कुमारखाली, अब बंगलादेशमा) या "माराबाउट" नाम अन्तर्गत प्लम ट्रेडको उचाई को बेला लन्डनमा निर्यात गरियो। चराहरूलाई कानूनद्वारा सुरक्षित गरिएको हुनाले, प्लम सङ्कलनकर्ताहरूले भवनहरूमा बस्ने चराहरूलाई एम्बुस गर्थे,र तिनीहरूको अण्डरटेल प्वाँखहरू च्यापिएर चराहरू उड्ने बित्तिकै बाहिर निस्कन्थ्यो। egret plumes सँगै यी पंख निर्यात को सबभन्दा मूल्यवान हुने गर्दथ्यो। यी प्वाँखहरुबाट बनेका tippets, victorines र boas का नमूना 1851 को महान प्रदर्शनी मा प्रदर्शित गरिएको थियो ।

मुगल सम्राट बाबर द्वारा रेकर्ड गरिएको एक भारतीय मिथक थियो कि एक जादुई "सर्प-ढुङ्गा" चराको खोपड़ी भित्र अवस्थित थियो, जो सर्पको विष र विषका लागि एक औषधि हो। यो "ढुङ्गा" अत्यन्तै दुर्लभ मानिएको थियो किनकि यो केवल एक शिकारी द्वारा ठूलो कौशल संग प्राप्त गर्न सकिन्छ, किनकि चरालाई यसको बिल भुइँमा छुन नदिई मार्नुपर्थ्यो किनकि यसले "ढुङ्गा" तुरुन्तै वाष्पीकरण गर्नेछ। लोक-चिकित्सा चिकित्सकहरूको विश्वास थियो कि सारसको मासुको टुक्रा सुपारीको साथ दैनिक चबाएपछि कुष्ठरोग निको हुन्छ।

अङ्ग्रेजी कलाकार हेनरी स्टेसी मार्क्स (1829-1888) ले चराहरूमा विशेष चासो लिए। उनका धेरै जस्तो चित्रहरु लन्डन चिडियाखाना मा रहेको पक्षिहरुमा आधारित रहेको थियो जसमा अधिकांशमा ग्रेटर adjutants चित्रण गरिएको छ। जस्तै :-दीक्षान्त समारोह (1878), विज्ञान मापन हो(1879), चिड़ियाघर मा आधा घण्टा, र एक एपिस्कोपल भ्रमण ।

सङ्ग्रह[सम्पादन गर्नुहोस्]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. बर्डलाइफ इन्टरनेसनल (२०१३), "Leptoptilos dubius", अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण सङ्घको रातो सूची संस्करण २०१३.२, अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण सङ्घ, अन्तिम पहुँच २६ नोभेम्बर २०१३ 
  2. Jerdon, T. C. (१८६४), The Birds of India 3, George Wyman and Co, Calcutta, पृ: 730–732। 
  3. Elwood, Anne Katharine Curteis, "Plate section", Narrative of a Journey Overland from England to India (Cambridge: Cambridge University Press), अन्तिम पहुँच २०२४-०१-२३ 
  4. Latham, John (1785). A General Synopsis of Birds. Vol. 3, Part 1. London: Printed for Leigh and Sotheby. p. 435
  5. Latham, John (1787). Supplement to the General Synopsis of Birds. London: Printed for Leigh & Sotheby. pp. 232–234, Plate 115.
  6. ६.० ६.१ Rasmussen, Pamela C. (१९९४-०५), "Pelecaniform Biology Cormorants, Darters, and Pelicans of the World Paul A. Johnsgard", The Condor 96 (2): 567–569, आइएसएसएन 0010-5422, डिओआई:10.2307/1369339 
  7. Islam, Kamal (२००६-०२-०१), "Birds of South Asia: The Ripley Guide", The Condor 108 (1): 247–248, आइएसएसएन 0010-5422, डिओआई:10.1093/condor/108.1.247 

बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]