सत्याग्रह
सत्याग्रह नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनको एक महत्वपूर्ण अस्त्र रहेको छ। यो शब्द संस्कृतको "सत्य" र "आग्रह" बाट बनेको छ।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि
[सम्पादन गर्नुहोस्]नेपालमा सत्याग्रहको सुरुवात राणा शासनको अन्त्यकालीन समयमा भएको थियो। जनआन्दोलन का क्रममा यसको प्रयोग व्यापक रूपमा गरिएको थियो।
२००७ सालको क्रान्तिमा सत्याग्रह
[सम्पादन गर्नुहोस्]२००७ सालको क्रान्तिमा विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला र नेपाली कांग्रेसका नेताहरूले सत्याग्रहको माध्यमबाट राणा शासनको अन्त्य गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए।
पञ्चायत कालमा सत्याग्रह
[सम्पादन गर्नुहोस्]पञ्चायत कालमा बी.पी. कोइरालाले सत्याग्रहको नेतृत्व गरे। उनको फिरता यात्रा र जेल यात्रा सत्याग्रहका उदाहरणहरू हुन्।
२०४६ सालको जनआन्दोलन
[सम्पादन गर्नुहोस्]२०४६ सालको जनआन्दोलनमा सत्याग्रहको प्रयोग शान्तिपूर्ण विरोध प्रदर्शन, धर्ना, र नेपाल बन्द को रूपमा गरियो।
माओवादी द्वन्द्वकाल
[सम्पादन गर्नुहोस्]माओवादी द्वन्द्वकालमा नागरिक समाज र मानवअधिकारकर्मीहरूले शान्तिपूर्ण समाधानका लागि सत्याग्रहको प्रयोग गरे।
दोस्रो जनआन्दोलन
[सम्पादन गर्नुहोस्]२०६२/६३ को जनआन्दोलनमा सत्याग्रहको प्रयोग राजतन्त्र अन्त्य र लोकतन्त्र स्थापनाका लागि गरियो।
मधेश आन्दोलन
[सम्पादन गर्नुहोस्]मधेश आन्दोलनमा सत्याग्रहको प्रयोग समानता र समावेशीकरणका लागि गरियो।
वर्तमान अवस्था
[सम्पादन गर्नुहोस्]हाल नेपालमा सत्याग्रह भ्रष्टाचार विरोधी आन्दोलन, वातावरण संरक्षण, र सामाजिक न्यायका लागि प्रयोग गरिँदै छ।
महत्व र प्रभाव
[सम्पादन गर्नुहोस्]नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा सत्याग्रहले शान्तिपूर्ण परिवर्तन को माध्यम बनेर महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ। यसले नागरिक समाज र राजनीतिक दलहरूलाई शान्तिपूर्ण विरोधको मार्ग देखाएको छ।