स्टिफन हकिङ

स्टिफन विलियम हकिङ Stephen William Hawking
जन्म	(१९४२-०१-०८)८ जनवरी १९४२ ओक्सफोर्ड, इङ्ल्यान्ड
मृत्यु	१४ मार्च २०१८(2018-03-14) (उमेर ७६) क्याम्ब्रिज, इङ्ल्यान्ड
राष्ट्रीयता	ब्रितानी
क्षेत्र	सैद्धान्तिक भौतिक वैज्ञानिक, गणितज्ञ
संस्थान	क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालय, पेरिमिटर सैद्धान्तिक भौतिकी संस्थान
हस्ताक्षर

स्टिफन विलियम हकिङ (अङ्ग्रेजी: Stephen William Hawking) (जन्म ८ जनवरी, १९४२, वेलायत - १४ मार्च २०१८), विश्व प्रसिद्ध अङ्ग्रेजी भौतिक शास्त्री, लेखक र क्यामब्रिज विश्वविद् हुन् । उनले भौतिक विज्ञान र ब्रह्मण्डविज्ञानमा उल्लेखनीय काम गरेका छन् । उनका पुस्तकहरू सबैका लागि विज्ञान बुझ्न मद्दत गर्दछ ।

संक्षिप्त जीवनी

स्टिफनको आमाबाबुको (फ्रान्क र इसोबेल ) घर उत्तरी बेलायत थियो, तर दोस्रो विश्वयुद्धको समयमा अक्स्फोर्ड सुरक्षित स्थान मानिएकोले बच्चाहरूसँग त्यहाँ गए । उनी आठ वर्ष हुँदा उनको परिवार लन्डनमा २० किलोमिटर उत्तरमा रहेको शहर अल्बान्टमा गए। एघार वर्षको उमेरमा सेन्ट अल्बान स्कूल गए । उनको बुबाको पुरानो कलेज, अक्स्फोर्डमा  स्टिफन गणित अध्ययन गर्न चाहन्थे, यद्यपि उनको बुबाले उनलाई चिकित्सा शास्त्र पढाउन चाहन्थे । अक्स्फोर्ड विश्वविद्यालयमा गणित उपलब्ध थिएन, त्यसैले यसको सट्टा भौतिक विज्ञान अध्ययन गर्न तिर लागे । तीन वर्षपछि उनलाई प्राकृतिक विज्ञानमा पहिलो कक्षाको सम्मान डिग्री प्रदान गरिएको थियो ।  उनले सन् १९६५ मा जेन वाइल्डसंग विवाह गरे, र सन् १९९१ मा उनको छोडपत्र पछि एलेन मेसनसँग सन् १९९५ मा विवाह गरेका थिए ।^{[स्रोत नखुलेको]} तिनका तीन जना बच्चाहरू रबर्ट, लुसी र तिमोथी नाउँ गरे ।उनीसंग फिलिप्पा र मरियम नामक दुई जना बहिनीहरू छन् र एडवर्ड नामको एक स्वीकार गरिएको भाइ छन् ।

स्टिफन कोस्मोलोजीको अनुसन्धानका लागि क्याम्ब्रिज पुगे किनकि ओक्स्फार्डमा त्यस समय कोही पनि काम गरिरहेका थिएनन । उनको पर्यवेक्षक डेनिस सियामा थियो, यद्यपि उनले क्याम्ब्रिजक फ्रेड होयसँग काम गर्ने आशा राखेका थिए । आफ्नो पी.एच.डी. प्राप्त गरेपछि उनी पहिलो अनुसन्धान फेलो र पछि गनभिले र क्याईस कलेजमा एक प्रोफेसरियल फेलोमा हुनुभयो । सन् १९७३ मा खगोल विज्ञानको संस्थान छोडेर,स् टेफनले विभागको एप्लाइड गणित र सैद्धांतिक भौतिक विज्ञानमा आए र १९७१ देखि २००९ सम्म गणितको लुकासियन प्रोफेसरको पदमा राखे । कुर्सीको स्थापना १६६३ मा भएको थियो । रेवरेन्ड हेनरी लुकास जसले विश्वविद्यालयका लागि संसदका सदस्य थिए ।

अध्ययन

यो पहिलो योहाक बारोद्वारा र त्यसपछि १६६९ मा इसहाक न्यूटन द्वारा आयोजित गरिएको थियो । एप्लाइड गणित र सैद्धांतिक भौतिकी विभाग । उनको शीर्षक अब एप्लाइड गणित र सैद्धान्तिक भौतिक विज्ञान विभागमा डेनिस स्टान्टन एवरी र साली तईई वोङ्ग-एवरी निदेशक रहेको छ । उनले ब्रह्माण्डको आधारभूत नियमहरूमा काम गरेको छ । आइन्स्टीनको जनरल थ्योरी अफ रिलेटिभिटीको अनुसार स्पेस र टाइम बिग ब्याङ्मा सुरु हुने र ब्ल्याक होलहरूमा अन्त्य हुनेछ भन्ने रोजर पेनरोससँग उनले थाहा पाए। यी नतिजाहरूले सङ्केत गरे अनुसार क्वान्टम थ्योरीको साथ सामान्य रिलेतिभिटीलाई एकताबद्ध गर्न आवश्यक थियो जुन २०औँ शताब्दीको पहिलो भागको अर्को महानवैज्ञानिक विकासको कुरा देखाउँछ । उनीहरूले पत्ता लगाएका एकीकरणको एक परिणाम यो थियो कि ब्ल्याक होलहरू पूर्ण रूपमा कालो हुनैपर्छ, तर विकिरण कम गर्न र अन्ततः भत्काउन र गायब हुनुपर्छ। अर्को अनुमान यो हो कि ब्रह्मांडले कुनै काल्पनिक समयमा कुनै किनारा वा सीमा छैन । यसले ब्रह्माण्डलाई पूर्ण रूपमा विज्ञानको नियमद्वारा निर्धारण गरेको तरिकाले बुझाउँछ ।

प्रोफेसर हकिङगसँग बाह्र औपचारिक डिग्रीहरू छन् । उनलाई १९८१ मा सिबिइ प्रदान गरियो र १९८९ मा क्यम्पिओन अफ अनरले सम्मानित गरिएको थियो । उनी धेरै पुरस्कारहरू, पदकहरू र पुरस्कार प्राप्तकर्ता हुन्, र रोयल सोसाइटीको फेलो र अमेरिकाको नेसनल अकाडमी अफ साइन्सका सदस्य पनि हुन् ।

प्रकाशित पुस्तकहरू

• अ ब्रिफ हिस्ट्री अफ टाइम A Brief History of Time
• My Brief History
• The Grand Design
• A Briefer History of Time
• Black Holes: The Reith lectures
• George and the Blue Moon
• George and the Unbreakable Code
• George and the Big Bang
• George's Cosmic Treasure Hunt
• George's Secret Key to the Universe
• The Universe in a Nutshell
• Black Holes and Baby Universes
• On the Shoulders of Giants
• The Large Scale Structure of Space-time
• God created the Integers

मृत्यु

विश्वका चर्चित बैज्ञानिक स्टिफन हकिङ को ७६ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । १४ मार्च, २०१८ क्याम्ब्रिज, बेलायत आफ्नै घरमा उनको निधन भएको हो ।