हैदराबाद

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
हैदराबाद
హైదరాబాద్
حیدرآباد
हैदराबाद शहरसँग सम्बन्धित छविको एक झलक।
शीर्ष बायाँबाट दक्षिणातर्फ: चारमीनार, लैंको हिल्स, हुसैन सागर, गोलकुंडा का किला, चौमुहल्ला पैलेस एवं बिरला मन्दिर।
उपनाम: 
मोतिहरूको शहर
देश भारत
राज्यतेलङ्गाना
क्षेत्रडेक्कन
जिलाहैदराबाद जिला, रंगारेड्डी जिला और मेदक जिला
स्थापित१५९१ ईस्वी
संस्थापकमोहम्मद कुली कुतुब शाह
सरकार
 • प्रकारमेयर परिषद
 • अङ्गग्रेटर हैदराबाद नगर निगम
हैदराबाद महानगर विकास प्राधिकरण
 • सांसदबंडारू दत्तात्रेय और असादुद्दीन ओवैसी
 • महापौरमोहम्मद माजिद हुसैन
 • पुलिस आयुक्तएम॰ महेन्द्र रेड्डी
क्षेत्रफल
 • महानगर६५० किमी (२५० वर्ग माइल)
 • महानगर
७,१०० किमी (२७०० वर्ग माइल)
उन्नतांश
५०५ मिटर (१६५७ फिट)
जनसङ्ख्या
 (2011)
 • महानगर६,८०९,९७०
 • क्रमचतुर्थ
 • घनत्व१८,४८०/किमी (४७९००/वर्ग माइल)
 • महानगर
७,७४९,३३४
 • महानगर रैंक
षष्टम
वासिन्दाहैदराबादी
समय क्षेत्रयुटिसी+5:30 (भारतीय मानक समय (IST))
पिनकोड
500 xxx, 501 xxx, 502 xxx, 508 xxx, 509 xxx
क्षेत्रीय सङ्केत(हरू)+91–40, 8413, 8414, 8415, 8417, 8418, 8453, 8455
सवारी दर्ताTS-07,TS-08,TS-09,TS-10,TS-11,TS-12,TS-13,TS-14,TS-15
आधिकारिक भाषातेलुगू भाषा, उर्दू भाषा
वेबसाइटwww.ghmc.gov.in

हैदराबाद (तेलुगु: హైదరాబాదు,उर्दू: حیدر آباد) भारतका राज्यहरु तेलङ्गना तथा आन्ध्र प्रदेश का संयुक्त राजधानी हो । ६५० वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल मा रहेको यो सहर मूसी नदीको किनार मा अवस्थित छ । हैदराबाद लाई 'निज़ामों हरूको शहर' तथा 'मोतिहरूको शहर' पनि भन्ने गरिन्छ । यो भारत को सर्वाधिक विकसित नगरहरु मध्ये एक हो र भारत मा सूचना प्रविधि एवम् जैव प्रविधि को केन्द्र बन्दै गहिरहेको छ।[२] हुसैन सागरबाट विभाजित, हैदराबाद र सिकंदराबाद जुम्लया शहर हो । चारमीनार, प्लेग महामारी को अन्तय को सम्झना स्वरुप मुहम्मद कुली कुतुब शाह ले १५९१ में, शहर को बीच भागमा बनएका थिए। गोलकुन्डा को क़ुतुबशाही सुल्तानहरु द्वारा बसाइएको यो शहर आकर्षित भवनहरु र जिब्रो रसाउने खाना हरूको कारणले प्रख्यात रहेको छ । भारत को नक्सामा एउत प्रमुख पर्यटन स्थल को रूपमा आफ्नो बेग्लै पहिचान राख्द छ।

स्थापना[सम्पादन गर्नुहोस्]

गोलकोंडा को पुराना क़िला राजधानी का लागि अपर्याप्त सिद्ध भयो र यसका कारणले लगभग १५९१ मा क़ुतुबशाही वंशमा पाँचौँं, मुहम्मद कुली क़ुतुबशाह ले पुराने गोलकोंडा भन्दा केही मील परा मूसी नदी को किनारमा हैदराबाद नामक नयाँ नगर बनाएका थिए।

नामकरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

हैदरबाद नाम को पछाडी धेरै धारणाहरु छन् । एक प्रसिद्ध धारणा मानिएको छ कि यस शहर्लाई बसाइ सकेपछी मुहम्मद कुली कुतुब शाह ले एक स्थानीय [बंजारा] केटी भागमती सङ्गा प्रेम गर्न बसे। केटिसङ्ग [विवाह] पश्चात [इस्लाम] स्वीकार गरे र उसका नयाँ नाम हैदर महल राखे - र शहर लाई पनि नयाँ नाम हैदराबाद राखे(अर्थात : "हैदर द्वरा बसाइएको शहर")[३]

साँझ को बेलामा चारमिनार

आवागमन[सम्पादन गर्नुहोस्]

एम एम टी एस नैकलेस रोड मैट्रो स्टेशन
हैदराबाद मेट्रो सार्वजनिक परिवहन
  • सड़क
  • रेल सेवा
  • वायु सेवा

सन्दर्भ सामग्री[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "Welcome to HMDA", एच एम डी ए, २०१०, अन्तिम पहुँच ८ अगस्त २०१४ 
  2. "हैदराबादमा व्यापार" 
  3. International Telugu Institute (तेलुगु: Antarjātīya Telugu Saṃstha), तेल्गु वानि, पृ: 12।