उत्तरध्रुवीय महासागर

उत्तरध्रुवीय महासागरको नक्सा,अन्तर्राष्ट्रिय जल सर्वेक्षण सङ्गठनद्वारा वर्णन गरिएको सीमाहरू जसमा हडसन खाडी समावेश छ।

उत्तरध्रुवीय महासागर वा सुमेरू महासागर विश्वमा रहेका ५ प्रमुख महासागरहरू मध्ये कम गहिराई भएको र सबैभन्दा सानो महासागर हो। अन्तर्राष्ट्रिय जल सर्वेक्षण सङ्गठनले यसलाई महासागर मानेता पनि केही समुन्द्रशास्त्रीहरूले यसलाई उत्तरध्रुवीय भूमध्ये सागर वा उत्तरध्रुवीय सागर भन्ने गर्दछन्। यस महासागरलाई केही समुन्द्रशास्त्रीहरूले भू-मध्य सागर वा आन्ध्र महासागरको मुहानको रूपमा वर्गीकरण गरेका छन्। यो विश्वमा रहेकका ५ प्रमुख महासागरहरू मध्ये सुदूर उत्तरमा रहेकको महासागर हो।

यो महासागर प्राय: उत्तरी गोलार्धको बीचमा रहेको उत्तर ध्रुवीय क्षेत्रमा अवस्थित छ। यस महासागरलाई लगभग पूर्णरूपले उत्तर अमेरिका र युरेसियाले घेरेको छ। यसलाई आंशिक रूपमा समुन्द्री बरफले ढाकेको छ भने हिउँदमा सबै भाग बरफले ढाक्छ। यसमा ढाकेका बरफ पग्लने र जम्ने प्रक्रियाले गर्दा यसको सतहको तापक्रम र लवणता फरक पर्दछ। ५ वटा प्रमुख महासागहरू मध्ये यसको लवणता तुलनात्मक रूपमा सबैभन्दा कम रहेको छ। नदी र समुन्द्रबाट बहने ताजा पानीको प्रभाव निम्न वाष्पीकरण र उच्च लवणता भएको समुन्द्रको आपसी जडान नभएका कारण यसको लवणतम कम भएको मानिन्छ। गर्मी मौसममा यसमा ढाकेका बरफहरूको पग्लिने दर ५०% रहेको भनाई छ। अमेरिकी राष्ट्रिय हिउँ र बरफ आँकडा केन्द्रले (एनएसआइडिसी)ले उपग्रहको आँकडा प्रयोग गरी यसलाई ढाकेका बरफहरूको दैनिक प्रतिवेदन प्रदान गर्दछ र निश्चित समयावधि र अघिल्लो वर्षमा रहेको पग्लिने क्रमको तुलना पनि यसले प्रदान गर्ने गर्दछ।

भूगोल

घेरेका जमिनका साथ उत्तरध्रुवीय महासागरको नक्सा

उत्तरध्रुवीय महासागरको लगभग गोलाकार अङ्कित नक्सा

उत्तरध्रुवीय महासागर लगभग गोलाकार आकारको जस्तो क्षेत्रमा फैलिएको छ र यसले लगभग १४,०५६,००० वर्ग किलोमिटर (५,४२७,००० वर्ग माइल क्षेत्रफल ओगटेको छ जून लगभग कुमेरू महादेशको क्षेत्रफल जत्रो रहेको छ। यसको तटीय क्षेत्र ४५,३९० किलोमिटर (२८,२०० माइल) लामो छ। यसलाई जमीनले युरासिया, उत्तर अमेरिका, ग्रिनल्याण्ड र विभिन्न टापूहरूले छोएका छन्।

बेफिन खाडी, बेरेण्ट्स सागर, ब्युफोर्ट सागर, चुक्ची सागर, पूर्वी साइबेरीयाली सागर, ग्रिनल्याण्ड सागर हडसन जलसन्धी, कारा सागर, लेप्टेभ सागर, सेतो सागर र अन्य विभिन्न र साना समुन्द्रहरू यसमा समावेश छन्। यो बेरिङ जलसन्धी मार्फत प्रसान्त महासागर र ग्रिनल्याण्ड सागर र ल्याबाडर सागर मार्फत आन्घ्र महासागरमा जोडिएको छ।

यसले रुस, नर्वे, आइसल्यान्ड, ग्रिनल्याण्ड, क्यानडा र संयुक्त राज्य अमेरिकासँग सिमाना गाँसेको छ।

समुन्द्री बरफ

उत्तरध्रुवीय महासागर, सन् २००५ र २००७ मा

उत्तरध्रुवीय महमसागरको लगभग सबै भाग बरफले ढाकेको छ जसको मोटाइ ठाउँ र ऋतु अनुसार फरक पर्दछन्। सन् १९८० को दशक देखि यहाँ रहेका बरफहरू पग्लिने क्रम जारी रहेको छ र हरेक एक दशकको अन्तरालको जाडो याममा १५,६००,००० वर्ग किलोमिटर (६,०२३,२०० वर्ग माइल) क्षेत्रमा रहेका बरफहरू पग्लिने दर अौसत ३% रहेको छ।

मौसमी भिन्नता ७,०००,००० वर्ग किलोमिटर (२,७०२,७०० वर्ग माइल) रहेको छ जसमा अधिकतम अप्रिलमा हुने गर्दछ भने न्युनतम सेप्टेम्बरमा हुने गर्दछ। समुन्द्री बरफहरूलाई बतास र समुन्द्री प्रभावहरूले असर गर्दछन् जुन चाहिँ जताततै बहन र धेरै ठूलो क्षेत्रफलमा रहेका बरफहरूमा घुम्दछन्। यहाँ सङ्कुचन क्षेत्र पनि बन्दछ जसले ठूला ठूला बरफहरू एकै ठाउँमा सङ्कुचित गरी एकदमै ठूला बरफको टुक्रा बनाउने गर्दछ।

बाह्य कडीहरू

• तस्वीरहरू
• उत्तरध्रवीय सङ्गठन
• उत्तरी फोरूम

उत्तरध्रवीय वातावरणीय एटलस वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००६-०१-०६ मिति

• उत्तरध्रुवीय महासागरको जानकारी
• उत्तरध्रुवीय महासागर बारे सिआइए विश्व तथ्यपुस्तक जानकारी

• उत्तरध्रुवीय महासागरको तथ्याङ्क (सन् १९५४–१९९०) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१४-०१-१९ मिति एनएसआईडिसीमा
• पोल वेब क्याम वेब क्यामराद्वरा खिचिएको तस्वीरहरू
• उत्तरी ध्रुव मौसम आँकडा
• उत्तरध्रुवीय महासागर
• अन्तर्राष्ट्रिय ध्रुवीय फाउण्डेसन
• "उपग्रह आँकडामा आधारित उत्तरध्रुवीय महासागरमी ढाकेका बरहरूको दैनिक प्रतिवेदन", एनएसआइडिसी डट ओआरजी, राष्ट्रिय हिउँ र बरफ आँकडा केन्द्र। 
• पनडुब्बी जैविक विविधता विकि