हुमायूँ
| नसीरुद्दीन मुहम्मद (हुमायूँ) | |
|---|---|
| [[मुग़ल प्रतापी शासकों की सूची |मुगल बादशाह]] | |
 | |
| शासनकाल | 1530-1556 |
| पूर्वाधिकारी | बाबर |
| उत्तराधिकारी | अकबर |
| जन्म | मार्च 6, 1508 काबुल |
| मृत्यु | १ जनवरी १५५६ (उमेर ४७) दिल्ली |
| Burial | |
| जीवनसाथी | हमीदा बानु बेगम बेगा बेगम बिगेह बेगम चाँद बीबी हाजी बेगम माह-चूचक मिवेह-जान शहज़ादी खानम |
| घराना | तिमुर मुगल |
| बाबु | बाबर |
हुमायूँ एक मुगल शासक थिए। पहिलो मुगल सम्राट बाबर का पुत्र नसीरुद्दीन हुमायूँ ( ६ मार्च १५०८ - २७ जनवरी १५५६) थियो। यद्यपि उनीसँग धेरै बर्ष सम्म साम्राज्य थिएन, तर मुगल साम्राज्य को आधार मा हुमायूं को योगदान छ।
बाबरको मृत्यु पछि २९ डिसेम्बर १५३० मा हुमायूँले भारतको सिंहासन लिए र उनका सौतेनी भाई कामरान मिर्जाले काबुल र लाहोरको शासन लिए। आफ्नो मृत्यु हुनुभन्दा पहिले नै, बाबरले राज्यलाई यसरी विभाजित गरे कि पछि दुई भाइहरु बीच कुनै लडाई हुनेछैन। कामरान पछि हुमायूँको कडा प्रतिद्वन्द्वी बने। हुमायूँको शासन १५३० - १५४० र त्यसपछि १५५५ - १५५6 सम्म अफगानिस्तान, पाकिस्तान र उत्तर भारतको भागहरुमा चलेको थियो।
भारत मा, उनी बेलग्राम को युद्ध मा शेर शाह सूरी शेर शाह द्वारा पराजित भएको थियो र उनी बाट निर्वासित हुनु पर्यो। उनले केही समय काबुल, सिन्ध, अमरकोटमा निर्वासनमा बिताए र अन्ततः ईरानका शासक तेहमास्यासँग शरण लिए। ईरानका शासकको सहयोगमा उनले काबुल कान्दाहारमा मध्य एशियाका क्षेत्रहरु कब्जा गरे। १५५५ ईस्वीमा शेर शाहका अधिकारीहरुलाई पराजित गरेपछि उनले फेरि दिल्ली र आगरा कब्जा गरे। १५५6 मा उनको मृत्यु मृत्यु भयो यसको साथै, मुगल दरबार को संस्कृति पनि मध्य एशियाई बाट ईरानी हुँदै गयो।
हुमायूँका छोराको नाम जलालुद्दीन मुहम्मद अकबर थियो । हिमायुको मृत्युको समयमा उनका एक मात्र छोरा अकबर पंजाबको कलानौरमा थिए। उनलाई त्यही शासक घोषित गरियो ।
हुमायुन्नामा
[सम्पादन गर्नुहोस्]हुमायूँ को जीवनी को नाम हुमायुनामा हो जुन उनको बहिनी बहिनी गुलबदन बेग़मले लेखेको हो । यस मा, हुमायूँ एक धेरै विनम्र स्वभाव को रूप मा वर्णित गरीएको छ र यस जीवनीको तरीका बाट उनले हुमायूँलाई क्रोधित र उक्साउने कोसिस को लागी र हुमायूं लाई उक्साउने कोसिस पनि गरेकी छिन।
हुमायूँ जन्म: 6 मार्च 1508 मृत्यु: 27 जनवरी 1556
| ||
| राजकीय पद | ||
|---|---|---|
| पूर्वाधिकारी {{{before}}}
|
मुगल सम्राट 1530-1540 |
पछिल्लो शेरशाह सूरी (दिल्ली के शाह) |
| पूर्वाधिकारी {{{before}}}
|
मुगल सम्राट 1555-1556 |
पछिल्लो अकबर |
हुमायूँ की मृत्यु एक अचानक घटना की वजह से हुई थी वह सीढ़ियों से गिर पड़े थे.
मुगल सम्राटहरुको कालक्रम
[सम्पादन गर्नुहोस्]