श्रीलङ्काको राष्ट्रपति
| श्रीलङ्काको राष्ट्रपति | |
|---|---|
| ශ්රී ලංකා ජනාධිපති இலங்கை சனாதிபதி | |
 | |
 | |
| मनोनयनकर्ता | श्रीलङ्काका नागरिकहरू |
| नियुक्तिकर्ता | प्रत्यक्ष चुनाव |
| अवधि | पाँच वर्ष, एक पटक नवीकरणीय |
| गठन साधन | श्रीलङ्काको संविधान |
श्रीलङ्काको राष्ट्रपति (सिंहली: ශ්රී ලංකා ජනාධිපති; तमिल: இலங்கை சனாதிபதி) प्रजातान्त्रिक समाजवादी गणतन्त्र श्रीलङ्काको राज्य प्रमुख र सरकारको प्रमुख हुन्। राष्ट्रपति सङ्घ सरकारका प्रमुख कार्यकारी र श्रीलङ्का सशस्त्र बलका कमान्डर-इन-चिफ हुन्।[१]
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन् १९७२ मा, नयाँ गणतन्त्र संविधानले श्रीलङ्कालाई गणतन्त्र घोषणा गर्यो, र श्रीलङ्का अब संवैधानिक राजतन्त्र थिएन। गभर्नर-जनरल श्रीलङ्काको राष्ट्रपतिको कार्यालयले प्रतिस्थापन गरेको थियो। राष्ट्रपति मुख्यतया औपचारिक राज्य प्रमुख थिए, वास्तविक शक्ति प्रधानमन्त्रीमा निहित थियो।[२]
सन् १९७८ मा, संविधानको दोस्रो संशोधन वेस्टमिन्स्टर प्रणालीबाट थप अर्ध-राष्ट्रपति प्रणालीमा सारिएको थियो। राष्ट्रपति पद फ्रान्सेली राष्ट्रपति पदको नजिकबाट मोडेल गरिएको एक कार्यकारी पद बन्यो, र अब लामो अवधि र संसदबाट स्वतन्त्रताको साथ राज्यको प्रमुख र सरकारको प्रमुख दुबै थियो।[३]
चयन प्रक्रिया
[सम्पादन गर्नुहोस्]योग्यता
[सम्पादन गर्नुहोस्]संविधानले राष्ट्रपति पदका लागि निम्न योग्यताहरू तोकेको छ:
- मान्यता प्राप्त राजनीतिक दल वा विधायिकाको निर्वाचित सदस्यबाट त्यस्तो पदको लागि उम्मेदवारको रूपमा मनोनीत भएको नागरिक हो।
- जनताबाट दुई पटक राष्ट्रपतिको पदमा निर्वाचित भएको कुनै पनि व्यक्ति त्यसपछि जनताबाट त्यस्तो पदमा निर्वाचित हुन योग्य हुनेछैन।
- व्यक्ति श्रीलङ्काको नागरिक मात्र हुनुपर्दछ।
निर्वाचन
[सम्पादन गर्नुहोस्]पाँच वर्षे कार्यकालका लागि राष्ट्रव्यापी रूपमा हुने राष्ट्रपतिय निर्वाचनमा राष्ट्रपति पदमा निर्वाचित हुन्छन्। निर्वाचित राष्ट्रपतिले अधिकतम दुई कार्यकाल सेवा गर्न सक्छ, प्रत्येक कार्यकाल निर्वाचित कार्यकालको लागि सार्वजनिक सपथ लिने मितिदेखि लागु हुन्छ।
अधिकार
[सम्पादन गर्नुहोस्]संविधानमा वर्णित राष्ट्रपतिका कर्तव्यहरू हुन्;
- सुनिश्चित गर्नुहोस् कि संविधानको सम्मान र पालना गरिएको छ;
- राष्ट्रिय मेलमिलाप र एकीकरणलाई प्रवर्द्धन गर्ने;
- संवैधानिक परिषद् र अन्य संस्थाहरूको उचित कार्यसम्पादन सुनिश्चित र सहजीकरण गर्ने;
- निर्वाचन आयोगको सल्लाहमा स्वतन्त्र र निष्पक्ष निर्वाचन र जनमत सङ्ग्रहका लागि उपयुक्त वातावरण निर्माण गर्ने।
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "The President – Presidential Secretariat of Sri Lanka" (en-USमा), अन्तिम पहुँच २०२२-११-२६।
- ↑ "Sri Lanka's fight for Independence", Sri Lanka News - Newsfirst (अङ्ग्रेजीमा), २०१७-०२-०४, अन्तिम पहुँच २०२२-११-२६।
- ↑ "SECOND AMENDMENT TO THE CONSTITUTION", LawNet (en-USमा), अन्तिम पहुँच २०२२-११-२६। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२२-११-२६ मिति