सिंहली भाषा
सिंहली | |
---|---|
සිංහල सिंहला | |
![]() | |
मूलभाषी | श्रीलङ्का |
रैथाने(हरू) | सिंहली जाति |
मातृभाषी वक्ता | १.६ करोड |
सिंहली लिपि | |
सरकारी दर्जा | |
आधिकारिक भाषा | ![]() |
भाषा सङ्केतहरू | |
आइएसओ ६३९-१ | si |
आइएसओ ६३९-२ | sin |
आइएसओ ६३९-३ | sin |
![]() श्रीलङ्कामा सिंहली भाषी जिल्लाहरू, गाढा नीलो: सिंहली मुख्यतया बोलिने, हल्का नीलो: सिंहली अन्य भाषाहरूको साथमा बोलिने भाषा हो। |
सिंहली भाषा (සිංහල) एक आर्य भाषा हो जुन मुख्यतया श्रीलङ्काका सिंहली जातिहरूले बोल्ने गर्दछ, जसले टापुमा सबैभन्दा ठुलो जातीय समूह बनाउँछ, जसको सङ्ख्या लगभग १.६ करोड छ। सिंहलीलाई श्रीलङ्काका अन्य जातीय समूहहरूले पनि पहिलो भाषाको रूपमा बोल्ने गरिन्छ। यो सिंहली लिपि प्रयोग गरेर लेखिएको हो, जुन दक्षिण भारतको ग्रन्थ लिपिसँग नजिकको ब्राह्मि लिपि हो।[१] सिंहली श्रीलङ्काको आधिकारिक र राष्ट्रिय भाषाहरू मध्ये एक हो। पालीको साथसाथै थेरवाद बौद्ध साहित्यको विकासमा पनि यसले ठुलो भूमिका खेलेको थियो।[२]
नामकरण
[सम्पादन गर्नुहोस्]सिंहली संस्कृत सिंह बाट व्युत्पन्न भएको हो, शाब्दिक रूपमा "सिंह", जसको अर्थ "सिंहहरूको वासस्थान" हो, पहिलेको श्रीलङ्काको इतिहासमा सिंहहरूको प्रचलनलाई सङ्केत गर्दछ।[३]
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]पाली भाषामा लेखिएको इतिहास महावंश अनुसार, वङ्ग राज्यका राजकुमार विजय र उनको दल श्रीलंकामा पाण्ड्य राज्यका पछि बसोबास गर्नेहरूसँग विलय भएको थियो।[४]
ऐतिहासिक विकासका चरणहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]सिंहलीको विकासलाई चार कालखण्डमा विभाजन गरिएको छ:
- सिंहली प्राकृत
- आदिम सिंहली
- मध्यकालीन सिंहली
- आधुनिक सिंहली
लिपि
[सम्पादन गर्नुहोस्]सिंहली लिपि, सिंहली होडिया, पुरातन ब्राह्मी लिपिमा आधारित छ, जस्तै अधिकांश भारतीय लिपिहरू हुन्। सिंहली लिपि दक्षिण भारतीय ग्रन्थ लिपिसँग नजिकबाट सम्बन्धित छ र खमेर लिपिले सम्बन्धित कदम्ब लिपिबाट तत्वहरू लिइएको छ।[५]
नमुना पाठ
[सम्पादन गर्नुहोस्]सिंहली भाषामा मानव अधिकार सम्बन्धी विश्वव्यापी घोषणा पत्रको धारा १:[६]
सिंहली लिपिमा सिंहली
[सम्पादन गर्नुहोस्]1 වන වගන්තිය: සියලූ මනුෂ්යයෝ නිදහස්ව උපත ලබා ඇත. ගරුත්වයෙන් හා අයිතිවාසිකම්වලින් සමාන වෙති. යුක්ති අයුක්ති පිළිබඳ හැඟීමෙන් හා හෘදය සාක්ෂියෙන් යුත් ඔවුනොවුන්වුන්ට සැළකිය යුත්තේ සහෝදරත්වය පිළිබඳ හැඟීමෙනි.
अनुवाद नेपालीमा
[सम्पादन गर्नुहोस्]धारा १. सबै व्यक्तिहरू जन्मजात स्वतन्त्र हुन् ती सबैको समान अधिकार र महत्व छ। निजहरूमा विचार शक्ति र सद्विचार भएकोले निजहरूले आपसमा भातृत्वको भावनाबाट व्यवहार गर्नु पर्छ।
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ Jayarajan, Paul M. (१९७६-०१-०१), History of the Evolution of the Sinhala Alphabet (अङ्ग्रेजीमा), Colombo Apothecaries' Company, Limited।
- ↑ "Census of Population and Housing 2011", www.statistics.gov.lk, अन्तिम पहुँच २०१७-०४-०६। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०४-२८ मिति
- ↑ The Asiatic Journal and Monthly Register for British and Foreign India, China, and Australia: Volume 20, जनवरी १८३६, पृ: ३०।
- ↑ "The Coming of Vijaya", The Mahavamsa, ८ अक्टोबर २०११।
- ↑ "Ancient Scripts: Sinhala", www.ancientscripts.com, अन्तिम पहुँच २०१६-०४-०७।
- ↑ "Universal Declaration of Human Rights in Nepali language", ohchr.org, मूलबाट १७ मे २०२१-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३ फेब्रुअरी २०२१।