पन्जाबी भाषा

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
पन्जाबी भाषा
  • ਪੰਜਾਬੀ
  • پن٘جابی
मूलभाषीपाकिस्तानभारत
क्षेत्रपन्जाब
रैथाने(हरू)पन्जाबी
मातृभाषी वक्ता११३ मिलियन
सरकारी दर्जा
आधिकारिक भाषा
 पाकिस्तान
 भारत
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-१pa
आइएसओ ६३९-२pan
आइएसओ ६३९-३कुनै:
pan – Panjabi
pnb – Western Panjabi
ग्लोटोलगpanj1256  Eastern Panjabi[१]
west2386  Western Panjabi[२]
भाषाविद् प्रयोगशाला59-AAF-e
यो लेखमा आइपिए ध्वन्यात्मक चिह्नहरूको प्रयोग गरिएको छ। सही आइपिए सक्षम नभएमा तपाईँले युनिकोड अक्षरहरू प्रश्न चिह्न, कोठा अथवा अन्य कुनै चिह्न जस्तो देखिनेछ।

पन्जाबी भाषा पाकिस्तानभारतको पन्जाब क्षेत्रको हिन्द-आर्य भाषा हो। यसमा लगभग ११३ मिलियन देशी वक्ताहरू छन्। पाकिस्तानमा, पन्जाबी शाहमुखी वर्णमाला प्रयोग गरेर लेखिएको छ, पर्सो-अरबी लिपिमा आधारित; भारतमा, यो भारतीय लिपिहरूमा आधारित, गुरुमुखी वर्णमाला प्रयोग गरेर लेखिएको छ।

भौगोलिक वितरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

पन्जाबी पाकिस्तानमा सबैभन्दा धेरै बोलिने भाषा हो, भारतमा एघारौं-सबैभन्दा धेरै बोलिने भाषा हो, र विभिन्न देशहरूमा पन्जाबी डायस्पोरामा पनि अवस्थित छ।

पाकिस्तान[सम्पादन गर्नुहोस्]

पन्जाबी पाकिस्तानमा सबैभन्दा धेरै बोलिने भाषा हो, ८०.५ मिलियन मानिसहरूको मातृभाषा, वा देशको जनसङ्ख्याको लगभग ३९%।[३][४]

वर्ष पाकिस्तानको जनसङ्ख्या प्रतिशत पन्जाबी बोल्नेहरू
सन् १९५१ ३३,७४०,१६७ ५७.०८% २२,६३२,९०५
सन् १९६१ ४२,८८०,३७८ ५६.३९% २८,४६८,२८२
सन् १९७२ ६५,३०९,३४० ५६.११% ४३,१७६,००४
सन् १९८१ ८४,२५३,६४४ ४८.१७% ४०,५८४,९८०
सन् १९९८ १३२,३५२,२७९ ४४.१५% ५८,४३३,४३१
सन् २०१७ २०७,६८५,००० ३८.७८% ८०,५४०,०००

भारत[सम्पादन गर्नुहोस्]

पन्जाबी भारतीय राज्य पन्जाबको आधिकारिक भाषा हो, र हरियाणादिल्लीमा अतिरिक्त आधिकारिक भाषाको स्थिति छ। उत्तरी भारतका केही प्रमुख सहरी केन्द्रहरू अमृतसर, लुधियाना, चण्डीगढ, जालन्धर, अम्बाला, पटियाला, भटिंडा, होशियारपुर, फिरोजपुरदिल्ली हुन्।[५]

वर्ष भारतको जनसङ्ख्या पन्जाबी बोल्नेहरू प्रतिशत
सन् १९७१ ५४८,१५९,६५२ १४,१०८,४४३ २.५७%
सन् १९८१ ६६५,२८७,८४९ १९,६११,१९९ २.९५%
सन् १९९१ ८३८,५८३,९८८ २३,३७८,७४४ २.७९%
सन् २००१ १,०२८,६१०,३२८ २९,१०२,४७७ २.८३%
सन् २०११ १,२१०,१९३,४२२ ३३,१२४,७२६ २.७४%

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, सम्पादकहरू (२०१७), "Eastern Panjabi", Glottolog 3.0, Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History। 
  2. Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, सम्पादकहरू (२०१७), "Western Panjabi", Glottolog 3.0, Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History। 
  3. "Population Census Organization", मूलबाट २६ सेप्टेम्बर २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १७ सेप्टेम्बर २००९ 
  4. "CCI defers approval of census results until elections", Dawn, २१ मार्च २०२१, अन्तिम पहुँच १० मार्च २०२१  The figure of 80.54 million is calculated from the reported 38.78% for the speakers of Punjabi and the 207.685 million total population of Pakistan.
  5. "Growth of Scheduled Languages-1971, 1981, 1991 and 2001", Census of India, Ministry of Home Affairs, Government of India, मूलबाट २० फेब्रुअरी २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ फेब्रुअरी २०१५