छत्तीसगढी भाषा

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
छत्तीसगढी
छत्तीसगढ़ी, ଛତିଶଗଡ଼ି
मूलभाषीभारत
क्षेत्रछत्तीसगढ
मातृभाषी वक्ता१.८ करोड
देवनागरी
सरकारी दर्जा
आधिकारिक भाषा
भारत
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-३

छत्तीसगढी (छत्तीसगढ़ी / ଛତିଶଗଡ଼ି) हिन्दीको एक पूर्वी विविधता हो, छत्तीसगढ र अन्य राज्यहरूका लगभग १.८ करोड मानिसहरूले बोल्छन्।[२] यो प्रायः भारतको छत्तीसगढ, ओडिशा, मध्य प्रदेशमहाराष्ट्र राज्यहरूमा बोलिन्छ। यो अवधी, बघेलीओडियासँग नजिकको सम्बन्धमा छ तर भारतीय राष्ट्रिय जनगणनाले यसलाई हिन्दीको बोलीको रूपमा गणना गरेको छ।[३]

वर्गीकरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

छत्तीसगढीसँग नजिकका भाषाहरू बघेलीअवधी हुन्। सबै तीन भाषाहरू आर्य भाषा परिवार, भारोपेली भाषा परिवारको भारतीय शाखा भित्र पूर्व-मध्य भारतीय भाषाहरूको समूहमा वर्गीकृत छन्। अर्कोतर्फ, भारत सरकारले आधिकारिक रूपमा भाषालाई हिन्दीको पूर्वी बोलीको रूपमा मान्छ, यद्यपि छत्तीसगढीलाई भाषिक मापदण्ड अनुसार आफ्नै अधिकारमा भाषाको रूपमा मान्न सकिन्छ।[४]

लिपि[सम्पादन गर्नुहोस्]

छत्तीसगढीले देवनागरी लिपि प्रयोग गर्छ। देवनागरी लिपि संस्कृत, हिन्दी, मराठी, नेपाली र अन्य भाषाहरूमा लेख्न प्रयोग गरिने भारतीय वर्णमाला हो। देवनागरी ३४ व्यञ्जन र १४ स्वर चिह्न र डिप्थोङ मिलेर बनेको वर्णमाला हो। देवनागरी बायाँ देखि दायाँ लेखिन्छ।[४]

शब्दावली[सम्पादन गर्नुहोस्]

शब्दावली तुलना
नेपाली छत्तीसगढी अवधी बघेली
अउ अउर अउर
बुबा ददा बाप बाबू
सही जेवनी दाहिना दाए
रुख रुख पेड़ पेड़
तिमी तें,तँय तें तय
आउनुहोस् आव आओ
राम्रो बने बढ़िया बढ़िया
नाम नाव नाम नाम
पोखरी तरिया तालाब तलाउ

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "The Chhattisgarh Official Language (Amendment) Act, 2007", indiacode.nic.in, २००८, अन्तिम पहुँच २५ डिसेम्बर २०२२ 
  2. "भाषिका, क्षेत्रीय भाषिका र सामाजिक भाषिका", बहुभाषिक शिक्षा, २०२०-१०-०६, अन्तिम पहुँच २०२३-०६-११ 
  3. "Languages of Chhattisgarh", Chhattisgarh Tourism, मूलबाट २०१८-०४-१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०२१-१०-१४ 
  4. ४.० ४.१ Subodh Kapoor (2002). The Indian Encyclopaedia: La Behmen-Maheya. Cosmo Publications. pp. 4220–. ISBN 978-81-7755-271-3.