मराठी भाषा

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
मराठी
देवनागरी लिपिमा "मराठी" शब्द
मूलभाषीभारत
क्षेत्रमहाराष्ट्र
रैथाने(हरू)मराठी जाति
मातृभाषी वक्ता८.३ करोड
देवनागरी लिपि
सरकारी दर्जा
आधिकारिक भाषा
 भारत
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-१mr
आइएसओ ६३९-२mar
आइएसओ ६३९-३
omr

मराठी एक आर्य भाषा हो जुन मुख्यतया भारतीय राज्य महाराष्ट्रमा मराठी मानिसहरूद्वारा बोलिने गरिन्छ। यो महाराष्ट्रको आधिकारिक भाषा हो, र गोवा राज्यमा अतिरिक्त भाषा हो। यो भारतको २२ अनुसूचित भाषाहरू मध्ये एक हो। मराठी संसारमा सबैभन्दा धेरै मातृभाषीहरू भएको भाषाहरूको सूचीमा १३औँ स्थानमा छ। हिन्दीबङ्गाली पछि, भारतमा मातृभाषीहरूको तेस्रो ठुलो सङ्ख्यामा मराठी भाषा छ। यस भाषामा सबै आधुनिक भारतीय भाषाहरूको सबैभन्दा पुरानो साहित्यहरू छन्। मराठीका प्रमुख बोलीहरू मानक मराठी र वऱ्हाडी बोली हुन्।

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

आर्य भाषा परिवारसँग सम्बन्धित मराठी सहित भारतीय भाषाहरू प्राकृतको प्रारम्भिक रूपहरूबाट उत्पन्न भएका हुन्। मराठी धेरै भाषाहरू मध्ये एक हो जुन महाराष्ट्री प्राकृतबाट आएको हो। थप परिवर्तनहरूले पुरानो मराठी पछि जैन अपभ्रंशको गठनको नेतृत्व गर्यो। यद्यपि, यसलाई ब्लोचद्वारा चुनौती दिएका छन्, जसले मराठी मध्य भारतीय बोलीबाट अलग भइसकेपछि अपभ्रंश गठन भएको बताउँछन्।[२]

भौगोलिक वितरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

मराठी भाषा भारतको अतिरिक्त मौरिससइजरायल मा पनि मराठी मूलका मानिसहरूद्वारा बोलिन्छ। यी देशका अतिरिक्त मराठी मूलका मानिसहरू बसोबास गर्ने विभिन्‍न देशहरू जस्तै - अमेरिका, संयुक्त अरब इमिरेट्स, दक्षिण अफ्रिका, सिङ्गापुर, जर्मनी, बेलायत, अस्ट्रेलिया, वेस्ट इन्डीज तथा न्युजिल्यान्डमा पनि यो भाषाको उपयोग गरिन्छ। भारतमा मराठी मुख्यतः महाराष्ट्रमा बोलिन्छ। यसको अतिरिक्त यो भाषा गोवा, कर्नाटक, गुजरात, आन्ध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश, तमिलनाडु , दादरा र नगर हवेली, दमन र दीव रे छत्तीसगढ मा पनि बोलिन्छ।

लिपि[सम्पादन गर्नुहोस्]

मराठी भाषा देवनागरी लगायत बालबोध, र मोडी लिपिमा पनि लेखिन्छ।

व्याकरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

पुरुषवाचक सर्वनाम[सम्पादन गर्नुहोस्]

मराठी हिन्दी मराठी हिन्दी मराठी हिन्दी
मी मैं मी मैंने मला मुझे
आपण हम आम्ही हमने आम्हाला हमें
तु तू तु तूने तुला तुझे
तु तुम तुम्ही तुमने तुम्हाला तुम्हें
आपन आप तुम्ही आपने आपल्याला आपको
हे यह, ये याने, यांनी इसने, इन्होंने यांना इस्स, इन्हें
ते वह त्याने उसने त्यापासून उस्से
ते वे त्यांनी उन्होंने त्यांना उन्हें

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "The Goa, Daman and Diu Official Language Act, 1987", indiacode.nic.in, अन्तिम पहुँच १२ नोभेम्बर २०२२ 
  2. Pandharipande, Rajeshwari (१९९७), Marathi, Routledge, पृ: xxxvii, आइएसबिएन 0-415-00319-9