आन्ध्र प्रदेश

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
आन्ध्र प्रदेश
ఆంధ్ర ప్రదేశ్
Lepakshi...jpg
उपनाम: 
भारतको चामलको कचौरा
भारतको नक्सामा आन्ध्र प्रदेशको अवस्थितिको अवस्थिति
भारतको नक्सामा आन्ध्र प्रदेशको अवस्थिति
देशभारत
स्थापना1 नोभेम्बर 1956; ६६ वर्ष पहिले (1956-११-01)
राजधानीहैदराबाद
सबैभन्दा ठुलो राज्यको जिल्लाहैदराबाद
जिल्ला संख्या१३
सरकार
 • अङ्गभारत सरकार, आन्ध्र प्रदेश सरकार
 • राज्यपालई.एस.एल.नरसिम्हा
 • मुख्यमन्त्री(राष्ट्रपति शासन)
 • भारतीय उच्च न्यायलयआन्ध्र प्रदेश उच्च न्यायलय
क्षेत्रफल
 • जम्मा१६०२०५ किमी (६१८५५ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या
 (२०११)[१]
 • जम्मा४९६६५५३३
 • क्रमपाँचौ
 • घनत्व३१०/किमी (८००/वर्ग माइल)
समय क्षेत्रयुटिसी+05:30 (IST)
UN/LOCODEAP
आइएसओ ३१६६ सङ्केतISO 3166-2:IN
सवारी दर्ताAP
मानव विकास सूचकाङ्कवृद्धि ०.४७३ (निम्न)
मानव विकास सूचकाङ्क क्रमपन्ध्रौ (२०११)
साक्षरता६७.७७% (२०११)
आधिकारिक राज्य भाषाहरूतेलुगु, उर्दू
वेबसाइटap.gov.in

आन्ध्र प्रदेश (तेलेगु :ఆంధ్ర ప్రదేశ్) भारतको दक्षिण-पूर्वी समुद्र तटमा स्थित एउटा राज्य हो । क्षेत्रको अनुसार यो भारतको चौथौ सबैभन्दा ठुलो तथा जनसङ्ख्याको दृष्टिले पाँचौ सबैभन्दा ठुलो राज्य हो । हाल सम्म यसको राजधानी र सबैभन्दा ठुलो शहर हैदराबाद रहेको छ । भारतको सबै राज्य मध्ये सबैभन्दा लामो समुन्द्र तट गुजरात को (१६०० कि॰मी॰) मा रहेको छ , दोश्रो स्थानमा यसै राज्यको समुन्द्र तट (९७२ कि॰मी॰) रहेको छ । [२]

आन्ध्र प्रदेश १२°४१' तथा २२°उ॰ अक्षांश और ७७° तथा ८४°४०'पू॰ देशान्तर रेखा को बिचमा अवस्थित रहेको छ , र यसको उत्तरमा महाराष्ट्र, छत्तीसगढउडीसा, पूर्वमा बंगालको खाडी, दक्षिणमा तमिलनाडु तथा पश्चिममा कर्नाटक ले घेरिएको छ । ऐतिहासिक रूपमा हेर्ने हो भने आन्ध्र प्रदेशलाई भारतको भारतको धानको का कचौरा भन्ने गरिन्छ । यहाँको प्रमुख खाधान्न मध्ये ७७% भन्दा बढी चामलले ओगटेको छ ।[३] यस राज्यमा दुई प्रमुख नदिहरु, गोदावरीकृष्णा रहेको छ । पुदु्चेरी (पांडीचेरी) राज्यको यानम जिल्लाको छोटो अन्त:क्षेत्र (१२ वर्ग माइल (३० वर्ग कि॰मी॰)) यस राज्यको उत्तरी-पूर्व मा स्थित गोदावरी डेल्टा मा रहेको छ । ऐतिहासिक दृष्टिले यस राज्यमा सामेल क्षेत्र आंध्रपथ, आंध्रदेस, आंध्रवाणीआंध्र विषय को रूपमा चिनिने गरिन्थ्यो ।[४] आन्ध्र राज्यबाट आन्ध्र प्रदेशको गठन १ नोभेम्बर १९५६ मा गरिएको हो ।

सन् २०१४ फेब्रुअरीमा भारतीय संसदले छुट्टै तेलङ्गाना राज्यको मन्जुरी प्रदान गरेको छ । तेलङ्गाना राज्यमा दश जिल्ला तथा बाँकी आन्ध्र प्रदेश (सीमांन्ध्र) मा १३ जिल्ला रहने भएको छ । दश वर्ष सम्म हैदराबाद दुइटै राज्यहरूको संयुक्त राजधानी हुनेछ । नयाँ राज्य सीमांन्ध्र सन् २०१४ जुन २ देखि अस्तित्वमा आइसकेको छ ।[५] सन् २०१४ फेब्रुअरी देखि नै आन्ध्र प्रदेशमा राष्ट्रपति शासन लागु भैसकेको छ ।[६]

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

भूगोल तथा जलवायु[सम्पादन गर्नुहोस्]

जनसङ्ख्या[सम्पादन गर्नुहोस्]

अर्थ-व्यवस्था[सम्पादन गर्नुहोस्]

कृषि[सम्पादन गर्नुहोस्]

सरकार र राजनीति[सम्पादन गर्नुहोस्]

संस्कृति[सम्पादन गर्नुहोस्]

सांस्कृतिक संस्थाहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

पाक शैली[सम्पादन गर्नुहोस्]

नृत्य[सम्पादन गर्नुहोस्]

चाडपर्व[सम्पादन गर्नुहोस्]

साहित्य[सम्पादन गर्नुहोस्]

फिल्महरु[सम्पादन गर्नुहोस्]

संगीत[सम्पादन गर्नुहोस्]

धर्म[सम्पादन गर्नुहोस्]

तिर्थस्थल र धार्मिक स्थल[सम्पादन गर्नुहोस्]

अन्य सांस्कृतिक तत्त्व[सम्पादन गर्नुहोस्]

शिक्षा[सम्पादन गर्नुहोस्]

समाचार पत्र[सम्पादन गर्नुहोस्]

पर्यटन[सम्पादन गर्नुहोस्]

सन्दर्भ सामग्री[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "census of india", Census of India 2001, Government of India, २७ मे २००२, ३ अप्रिल २००७-को मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १४ अप्रिल २००७  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  2. ":: Citizen Help", APOnline, १९५६-११-०१, अन्तिम पहुँच २००९-०३-०३ 
  3. http://www.irri.org/science/ricestat/data/may2008/WRS2008-Table07.pdf
  4. तेलुगू जगहों के नामों का एक अध्ययन-एस एस रामचंद्र मूर्ति द्वारा, पृ. 10
  5. http://www.bellevision.com/belle/index.php?action=topnews&type=8551
  6. "आन्ध्र प्रदेश में में लागू होगा राष्ट्रपति शासन", एनडीटीवी इन्डिया, २८ फरवरी, २०१४। 

यो पनि हेर्नुहोस्[सम्पादन गर्नुहोस्]

बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]