भारतका स्वायत्त प्रशासनिक क्षेत्रहरू

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
स्वायत्त प्रशासनिक क्षेत्रहरू

भारतको संविधानको छैटौँ अनुसूचीले स्वायत्त प्रशासनिक क्षेत्रहरूको गठन गर्न अनुमति दिन्छ जसलाई तिनीहरूको सम्बन्धित राज्यहरूमा स्वायत्तता दिइएको छ।[१] यी मध्ये अधिकांश स्वायत्त जिल्ला परिषदहरू लद्दाखमा दुई र पश्चिम बङ्गालमा एक बाहेक उत्तरपूर्वी भारतमा अवस्थित छन्। अहिले, असम, मेघालय, मिजोरमत्रिपुरामा १० स्वायत्त परिषदहरू छैटौँ अनुसूचीको आधारमा गठन गरिएका छन् र बाँकी अन्य कानूनहरूको परिणामको रूपमा गठन गरिएको छ।[२]

शक्ति र योग्यताहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

कार्यपालिका र विधायिका अधिकार[सम्पादन गर्नुहोस्]

भारतको संविधानको छैटौँ अनुसूचीका प्रावधानहरू अन्तर्गत, स्वायत्त जिल्ला परिषदहरूले निम्न क्षेत्रमा कानून, नियम र नियमहरू बनाउन सक्छन्:[३]

  • भूमि व्यवस्थापन
  • वन व्यवस्थापन
  • जलस्रोत
  • कृषि र खेती
  • गाउँपालिकाको गठन
  • सार्वजनिक स्वास्थ्य
  • सरसफाई
  • गाउँ र सहर स्तरको प्रहरी
  • परम्परागत प्रमुख र प्रमुखहरूको नियुक्ति
  • सम्पत्तिको उत्तराधिकार
  • विवाह र सम्बन्धविच्छेद
  • सामाजिक चलन
  • पैसा उधारो र व्यापार
  • खानी र खनिज

न्यायिक अधिकार[सम्पादन गर्नुहोस्]

दुवै पक्ष अनुसूचित जनजातिको सदस्य भएका र अधिकतम ५ वर्ष जेल सजाय तोकिएको मुद्दाको सुनुवाइका लागि अदालत गठन गर्ने अधिकार स्वायत्त जिल्ला परिषदलाई छ।[४]

कराधान र राजस्व[सम्पादन गर्नुहोस्]

स्वायत्त जिल्ला परिषदहरूलाई कर, शुल्क र टोल लगाउने अधिकार छ: भवन र जग्गा, जनावर, सवारी साधन, डुङ्गा, क्षेत्रमा मालसामानको प्रवेश, सडक, फेरी, पुल, रोजगारी र आय र विद्यालय र सडकको मर्मत सम्भारको लागि सामान्य कर।[५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]