कलिङ्ग

कलिङ्ग କଳିଙ୍ଗ కళింగ
ऐतिहासिक प्रदेश
देश	भारत
राज्य	ओडिशा (मध्य र दक्षिणी) आन्ध्र प्रदेश (उत्तरी)
भाषाहरू
• बोलिने	उडिया, तेलगु
समय क्षेत्र	युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय)

कलिङ्ग (तेलगु: కళింగ; ओडिया: କଳିଙ୍ଗ) भारतको एक ऐतिहासिक क्षेत्र हो। यसलाई सामान्यतया महानदी र गोदावरी नदीहरू बीचको पूर्वी तटीय क्षेत्रको रूपमा परिभाषित गरिएको छ, यद्यपि यसको सिमानाहरू यसका शासकहरूको क्षेत्रसँग उतारचढाव भएका छन्। कलिङ्गको मुख्य क्षेत्र अब मध्य र दक्षिणी ओडिशा र उत्तरी आन्ध्र प्रदेशलाई समेट्छ। यसको फराकिलो हदमा, कलिङ्ग क्षेत्रले पश्चिममा अमरकण्टकसम्म फैलिएको वर्तमान छत्तीसगढको भागहरू पनि समावेश गरेको थियो।

विस्तार

कलिङ्ग क्षेत्रलाई सामान्यतया महानदी र गोदावरी नदीहरू बीचको पूर्वी तटीय क्षेत्रको रूपमा परिभाषित गरिएको छ। यद्यपि, यसको सटीक सीमाहरू इतिहासमा विभिन्न समयमा उतार-चढाव भएका छन्। राजनीतिशास्त्री सुदामा मिश्राका अनुसार कलिङ्ग जनपदले मूल रूपमा पुरी र गन्जम जिल्लाहरू समावेश गरेको थियो। पुरातन भारतीय साहित्यमा, कलिङ्ग क्षेत्र आन्ध्र प्रदेशको सीमाना नजिकै ओडिशाको गन्जम जिल्लामा अवस्थित महेन्द्रगिरी पर्वतसँग सम्बन्धित छ।

इतिहास

यस क्षेत्रको नाम सोही नामको जनजातिबाट आएको हो। पौराणिक ग्रन्थ महाभारतका अनुसार, कलिङ्ग र तिनीहरूका छिमेकी जनजातिहरूका पूर्वजहरू दाजुभाइहरू थिए। यी छिमेकीहरूमा अङ्गा, वानगा, पुण्ड्र र सुह्माहरू थिए।

अशोकले कलिङ्गमाथि आक्रमण गरे र मगध साम्राज्यमा पुन: विलय गरे। धौली पहाड नजिकैको अन्तिम युद्ध पछि राजधानी तोसाली मौर्यहरूको हातमा पर्यो जहाँ मौर्य प्रान्तको मुख्यालय कलिङ्ग पनि थियो। दशरथको शासनकालमा कलिङ्ग मौर्य साम्राज्यबाट अलग भएको थियो।