विधान सभा

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट

राज्य विधान सभा,[१] वा सासाना सभा, भारतका राज्य तथा केन्द्र शासित प्रदेशहरूमा अवस्थित एक विधायी निकाय हो। २८ राज्यहरू र ३ केन्द्र शासित प्रदेशहरूमा एक सदनात्मक राज्य विधायिकाको साथ, यो एकमात्र विधायी निकाय हो। ६ राज्यहरूमा यो राज्यको द्विसदनीय राज्य विधायिकाहरूको तल्लो सदन हो र माथिल्लो सदन राज्य विधान परिषद् हो। ५ केन्द्र शासित प्रदेशहरू भारत सरकारद्वारा प्रत्यक्ष रूपमा शासित छन् र यसको कुनै विधायी निकाय छैन।

विधान सभाका प्रत्येक सदस्य (सांसद) एकल-सदस्य निर्वाचन क्षेत्रहरूद्वारा ५-वर्ष कार्यकालको लागि प्रत्यक्ष रूपमा निर्वाचित हुन्छन्। भारतको संविधानले एक राज्य विधान सभामा ६० भन्दा कम र ५०० भन्दा बढी सदस्यहरू नहुने व्यवस्था गरेको छ। तथापि, गोवा, सिक्किम, मिजोरम र केन्द्र शासित प्रदेश पुदुच्चेरी संसदको एक अधिनियम मार्फत अपवाद रहेको छ जहाँ ६० भन्दा कम सदस्यहरू छन्। मुख्यमन्त्रीको अनुरोधमा वा सत्तारुढ बहुमत प्राप्त दल वा गठबन्धनविरुद्ध अविश्वासको प्रस्ताव पारित भएमा राज्यपालले आपतकालीन अवस्थामा राज्य विधान सभा विघटन गर्न सक्नेछ।[२]

वर्तमान विधान सभाहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

सभा सिट(हरू) सदन शक्ति[३] सत्तारूढ दल वर्तमान सदन
आन्ध्र प्रदेश विधान सभा अमरावती १७५ युवाजना श्रामिक रैतु काङ्ग्रेस पार्टी पन्ध्रौँ
अरुणाचल प्रदेश विधान सभा ईटानगर ६० भारतीय जनता पार्टी दसौँ
आसाम विधान सभा दिसपुर १२६ भारतीय जनता पार्टी पन्ध्रौँ
बिहार विधान सभा पटना २४३ जनता दल (युनाइटेड) सत्रौँ
छत्तीसगढ विधान सभा रायपुर ९० भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस पाँचौँ
दिल्ली विधान सभा नयाँ दिल्ली ७० आम आदमी पार्टी सातौँ
गोवा विधान सभा पणजी ४० भारतीय जनता पार्टी आठौँ
गुजरात विधान सभा गान्धीनगर १८२ भारतीय जनता पार्टी चौधौँ
हरियाणा विधान सभा चण्डीगढ ९० भारतीय जनता पार्टी चौधौँ
हिमाचल प्रदेश विधान सभा शिमला (ग्रीष्म)
धर्मशाला (हिउँद)
६८ भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस तेह्रौँ
जम्मू र कश्मीर विधान सभा श्रीनगर (ग्रीष्म)
जम्मू (हिउँद)
९० उल्लेख्य छैन
(राष्ट्रपतिको शासन)
झारखण्ड विधान सभा राँची ८१ झारखण्ड मुक्ति मोर्चा पाँचौँ
कर्नाटक विधान सभा बेङ्गलोर (ग्रीष्म)
बेलगाम (हिउँद)
२२४ भारतीय जनता पार्टी पन्ध्रौँ
केरल विधान सभा तिरुवनन्तपुरम १४० भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी) पन्ध्रौँ
मध्य प्रदेश विधान सभा भोपाल २३० भारतीय जनता पार्टी पन्ध्रौँ
महाराष्ट्र विधान सभा मुम्बई (ग्रीष्म)
नागपुर (हिउँद)
२८८ शिव सेना चौधौँ
मणिपुर विधान सभा इम्फाल ६० भारतीय जनता पार्टी बाह्रौँ
मेघालय विधान सभा शिलोङ ६० नेसनल पिपुल्स पार्टी दसौँ
मिजोरम विधान सभा आइजोल ४० मिजो राष्ट्रिय मोर्चा आठौँ
नागाल्यान्ड विधान सभा कोहिमा ६० नेसनलिस्ट डेमोक्रेटिक प्रोग्रेसिभ पार्टी तेह्रौँ
ओडिसा विधान सभा भुवनेश्वर १४७ बिजु जनता दल सोह्रौँ
पुदुच्चेरी विधान सभा पुदुच्चेरी ३३[क] अखिल भारतीय एनआर काङ्ग्रेस पन्ध्रौँ
पञ्जाब विधान सभा चण्डीगढ ११७ आम आदमी पार्टी सोह्रौँ
राजस्थान विधान सभा जयपुर २०० भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस पन्ध्रौँ
सिक्किम विधान सभा गान्तोक ३२ सिक्किम क्रान्तिकारी मोर्चा दसौँ
तमिलनाडू विधान सभा चेन्नई २३४ द्रविड मुन्नेत्र कडगम सोह्रौँ
तेलङ्गाना विधान सभा हैदराबाद ११९ तेलङ्गाना राष्ट्र समिति दोस्रो
त्रिपुरा विधान सभा अगरतला ६० भारतीय जनता पार्टी बाह्रौँ
उत्तर प्रदेश विधान सभा लखनऊ ४०३ भारतीय जनता पार्टी अठारौँ
उत्तराखण्ड विधान सभा भराडीसैँण (ग्रीष्म)
देहरादुन (हिउँद)
७० भारतीय जनता पार्टी पाँचौँ
पश्चिम बङ्गाल विधान सभा कोलकाता २९४ अखिल भारतीय तृणमूल काङ्ग्रेस सत्रौँ
जम्मा ४१२३
  1. ३३ मध्ये ३ सिट भारत सरकारद्वारा मनोनीत गरिन्छ।

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "Vidhan_Sabha", Collins English Dictionary, HarperCollins Publishers, २०१४। 
  2. "State Legislative Assemblies", www.india.gov.in, अन्तिम पहुँच २०१८-१२-१२ 
  3. "Terms of the Houses", भारतीय निर्वाचन आयोग (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २८ अगस्ट २०२२