विशाखपट्नम

विशाखपट्नम Visakhapatnam విశాఖపట్నం भाइज्याग - वेलटेयर
महानगर
उपनाम(हरू):  द सिटी अफ डेस्टिनी, पूर्वी तटको गहना आन्ध्र प्रदेशको आर्थिक राजधानी
देश	भारत
राज्य	आन्ध्र प्रदेश
जिल्ला	विशाखपट्नम
नामकरण	विशाख
सरकार
• अङ्ग	विशाखपट्नम नगर निगम परिषद
क्षेत्रफल
• महानगर	५४०.०० किमी२ (२०८.५० वर्ग माइल)
• महानगर	५,५७३ किमी२ (२१५२ वर्ग माइल)
उन्नतांश	४५ मिटर (१४८ फिट)
जनसङ्ख्या  (२०११)
• महानगर	२०३५९२२
• क्रम	१औँ
• घनत्व	३८००/किमी२ (९८००/वर्ग माइल)
• महानगर	५,३४०,०००
वासिन्दा	भाइज्यागाइट
भाषाहरू
• आधिकारिक	तेलुगु
समय क्षेत्र	युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय)
हुलाक कोड	५३० ०XX, ५३१ १XX
टेलिफोन कोड	+९१-८९१-XXX XXXX
सवारी दर्ता	AP–31,32,33,34
वेबसाइट	नगर निगम

विशाखपट्नम (उपनाम भाइज्याग) भारतको राज्य आन्ध्र प्रदेशको सबैभन्दा ठुलो र सबैभन्दा बढी जनसङ्ख्या भएको सहर हो । यो बङ्गालको खाडीको तटमा अवस्थित छ । यो विशाखपट्नम जिल्लाको मुख्यालय सहर र आन्ध्र प्रदेशको आर्थिक राजधानी हो । सन् २०११ को भारतको जनगणना अनुसार, यस सहरको जनसङ्ख्या २०,३५,९२२ रहेको छ जसले यसलाई भारतको सबभन्दा बढी जनसङ्ख्या हुने १४औँ क्रमको सहर बनाएको छ । विशाखपट्नम महानगरीय क्षेत्र भारतको महानगरीय क्षेत्रहरूको आधारमा ९औँ क्रममा रहेको छ जसको जनसङ्ख्या ५३,४०,००० रहेको छ ।

यो एक प्राकृतिक तथा सुरक्षित समुद्री बन्दरगाह हो । कृषि तथा खनिज सम्पदामा समृद्ध आन्ध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश र उडिसा राज्य यस बन्दरगाहको पृष्ठ-प्रदेश भनिने गरिन्छ । यो एक उल्लेखनीय मत्स्य-शिकारको केन्द्र पनि हो । विशाखपट्नम आन्ध्र प्रदेशको उत्तरी सरकारी तटमा गोदावरी नदीको मुखको उत्तरमा अवस्थित छ । विशाखपट्नमलाई भाइज्यागको नामले पनि चिनिने गरिन्छ । विशाखपट्नम भारतको चौथौ सबैभन्दा ठुलो बन्दरगाह हो । यो भारतीय नौसेनाको पूर्वी कमाण्डको केन्द्र हो ।

महत्त्व

विशाखपट्नमको बन्दरगाहको महत्त्व भारतभरी नै निक्कै लोकप्रिय रहेको छ किनभने यो कोरोमण्डल तटमा अवस्थित एकमात्र संरक्षित बन्दरगाह हो । यसमा हालमा गरिएको सुधारहरूले अब यहाँ १०.२ मिटर अग्लो पनडुब्बीहरूलाई आश्रय दिन सक्षम छ । यो सहर एक महत्त्वपूर्ण पोत निर्माण केन्द्र पनि हो । भारतमा बनेको पहिलो स्टीमरलाई विशाखपट्नमको बन्दरगाहमा सन् १९४८ मा उद्घाटन गरिएको थियो । विशाखपट्नम क्षेत्रको अर्थव्यवस्थाको आधार कृषि हो ।

शिक्षण संस्थान

बङ्गालको खाडीको उत्तरी ध्रुवमा अवस्थित उपनगर वाल्टेयरमा आन्ध्र विश्वविद्यालय रहेको छ । यहाँको शैक्षिक संस्थानहरूमा आन्ध्र मेडिकल कलेज, कलेज अफ नर्सिङ्ग, कलेज अफ इन्जिनियरिङ, गान्धी इन्स्टट्युट अफ टेक्नोलोजी एण्ड म्यानेजमेन्ट र कयौं महाविद्यालय छन् ।

उद्योग

विशाखपट्नममा पानी जहाज बनाउने कारख़ाना रहेको छ । यो एउटा प्राकृतिक तथा सुरक्षित समुद्री बन्दरगाह हो । कृषि तथा खनिज सम्पत्तिमा समृद्ध आन्ध्र प्रदेश, मध्य प्रदेश र उडिसा राज्य यस बन्दरगाहको पृष्ठ प्रदेश भन्ने गरिन्छ । यो एक उल्लेखनीय मत्स्य-शिकार केन्द्र पनि हो ।

पर्यटन

विशाखपट्नम प्राचीन बौद्ध विरासत, भूवैज्ञानिक चमत्कार, प्रसिद्ध मन्दिरहरूको एक उदार मिश्रणमा संस्कृति, कला र शिल्प आदिको लागि प्रसिद्ध छ । यो सहर समयानुसार परिवर्तन हुँदै परिमार्जित हुँदै आएको छ, यहाँ सम्म की यो सहर आफ्नो समृद्ध इतिहासको संरक्षण प्रति सजग छ । यसको सुन्दर पूर्वी घाट बङ्गालको खाडीको निलो पानीमाथि एक अनौठौ स्पर्श दिने गर्छ ।

बाह्य कडीहरू

• विशाखपट्नम कर्लीमा
• विशाखपट्नम विकियात्रामा यात्रा सहयोगी