सिंहली भाषा

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
सिंहली
සිංහල
सिंहला
मूलभाषीश्रीलङ्का
रैथाने(हरू)सिंहली जाति
मातृभाषी वक्ता१.६ करोड
सिंहली लिपि
सरकारी दर्जा
आधिकारिक भाषा
 श्रीलङ्का
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-१si
आइएसओ ६३९-२sin
आइएसओ ६३९-३sin

सिंहली भाषा (සිංහල) एक आर्य भाषा हो जुन मुख्यतया श्रीलङ्काका सिंहली जातिहरूले बोल्ने गर्दछ, जसले टापुमा सबैभन्दा ठुलो जातीय समूह बनाउँछ, जसको सङ्ख्या लगभग १.६ करोड छ। सिंहलीलाई श्रीलङ्काका अन्य जातीय समूहहरूले पनि पहिलो भाषाको रूपमा बोल्ने गरिन्छ। यो सिंहली लिपि प्रयोग गरेर लेखिएको हो, जुन दक्षिण भारतको ग्रन्थ लिपिसँग नजिकको ब्राह्मि लिपि हो।[१] सिंहली श्रीलङ्काको आधिकारिक र राष्ट्रिय भाषाहरू मध्ये एक हो। पालीको साथसाथै थेरवाद बौद्ध साहित्यको विकासमा पनि यसले ठुलो भूमिका खेलेको थियो।[२]

नामकरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

सिंहली संस्कृत सिंह बाट व्युत्पन्न भएको हो, शाब्दिक रूपमा "सिंह", जसको अर्थ "सिंहहरूको वासस्थान" हो, पहिलेको श्रीलङ्काको इतिहासमा सिंहहरूको प्रचलनलाई सङ्केत गर्दछ।[३]

इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]

पालीमा लेखिएको महावंशको इतिहास अनुसार, वाङ्ग राज्यका राजकुमार विजय र उनको दल यक्खा र पछि पाण्ड्य राज्यबाट बसोबास गर्नेहरूमा विलय भएको थियो।[४]

ऐतिहासिक विकासका चरणहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

सिंहलीको विकासलाई चार कालखण्डमा विभाजन गरिएको छ:

  • सिंहली प्राकृत
  • आदिम सिंहली
  • मध्यकालीन सिंहली
  • आधुनिक सिंहली

लिपि[सम्पादन गर्नुहोस्]

सिंहली लिपि, सिंहली होडिया, पुरातन ब्राह्मी लिपिमा आधारित छ, जस्तै अधिकांश भारतीय लिपिहरू हुन्। सिंहली लिपि दक्षिण भारतीय ग्रन्थ लिपिसँग नजिकबाट सम्बन्धित छ र खमेर लिपिले सम्बन्धित कदम्ब लिपिबाट तत्वहरू लिइएको छ।[५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Jayarajan, Paul M. (१९७६-०१-०१), History of the Evolution of the Sinhala Alphabet (अङ्ग्रेजीमा), Colombo Apothecaries' Company, Limited। 
  2. "Census of Population and Housing 2011", www.statistics.gov.lk, अन्तिम पहुँच २०१७-०४-०६  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०४-२८ मिति
  3. The Asiatic Journal and Monthly Register for British and Foreign India, China, and Australia: Volume 20, जनवरी १८३६, पृ: ३०। 
  4. "The Coming of Vijaya", The Mahavamsa, ८ अक्टोबर २०११। 
  5. "Ancient Scripts: Sinhala", www.ancientscripts.com, अन्तिम पहुँच २०१६-०४-०७