इथानोल
इथानोल ( इथाइल अल्कोहल, वा सामान्य अल्कोहल पनि भनिन्छ ) एक रासायनिक यौगिक हो, यसको रसायनिक सूत्र C2H6O हो साथ । यसको सूत्र CH3−CH2−OH वा C2H5OH पनि लेख्न सकिन्छ । इथानोल एक अस्थिर, ज्वलनशील, रंगहीन तरल हो कि हल्का चरित्रको गन्धको साथ। यो एक मनोचिकित्सक पदार्थ हो र रक्सीयुक्त पेयहरूमा पाइने प्रमुख तत्त्व हो।
इथानोल प्राकृतिक रूपमा मर्चा द्वारा चिनीको फर्मेनटेसन विधि (किण्वीकरण) द्वारा उत्पादित हुन्छ।। इथानोलको एन्टिसेप्टिक र कीटाणुनाशकको रूपमा चिकित्सा अनुप्रयोगहरू पनि छन्। यौगिक व्यापक रूपमा रासायनिक घोलकको रूपमा प्रयोग गरिन्छ, या त वैज्ञानिक रासायनिक परीक्षणको लागि वा अन्य जैविक यौगिकहरूको संश्लेषणमा, र यो एक महत्त्वपूर्ण पदार्थ हो जुन विभिन्न प्रकारका निर्माण उद्योगहरूमा प्रयोग गरिन्छ। इथानोललाई वैकल्पिक ईन्धन स्रोतको रूपमा पनि प्रयोग गरिन्छ।
उपयोगहरु
[सम्पादन गर्नुहोस्]चिकित्सा
[सम्पादन गर्नुहोस्]एन्टी-सेप्टिक
[सम्पादन गर्नुहोस्]इथानोल चिकित्सा क्षेत्रमा सफाईमा प्रयोग गरिन्छ र यसको यसको जीवाणुनाशक र फंगाइ प्रतिरोधी प्रभावहरू हरूको कारणले यसलाई मुख्यत व्याक्टेरिया बिरोधी ह्यान्ड सेनिताइजरहरूमा एन्टी सेप्टिकको रुपमा उपयोग गरिन्छ ।[१] इथानोलले सूक्ष्मजीवहरूलाइ तीनीहरुको प्रोटिन र झिल्लीलाई घुलाएरा मार्छ र यो इथानोल ब्याक्टेरिया र फंगी र भाइरसहरूको बिरूद्ध एकदम प्रभावकारी हुन्छ। यद्यपि यो जीवाणु स्पोरहरूको बिरूद्ध अप्रभावी छ, तर हाइड्रोजन पेरोक्साइड प्रयोग गरेर कम गर्न सकिन्छ।[२] शुद्ध इथानोल भन्दा ७०% इथानोलको घोल अधिक प्रभावकारी हुन्छ किनभने सूक्ष्मजीव प्रतिरोधी गतिविधिका लागि इथानोललाई पानी अणुहरूको आवश्यक पर्छ। पूर्ण शुद्ध इथानोलले सूक्ष्म जीवाणुहरूलाई नष्ट नगरी नै उनीहरूलाई निष्क्रिय गर्छ किनभने अल्कोहलले सूक्ष्मजीवको झिल्ली पूर्ण रूपले पार गर्न असमर्थ छ। [३][४]
एन्टी-डोट
[सम्पादन गर्नुहोस्]इथानोललाई आइसो प्रोपाइल अल्कोहल र इथाइलिन ग्लाइकोलको एन्टीडोट (प्रतिकारक) को रुपमा पनि उपयोग गरिन्छ। [५]
चिकित्सा धोलक
[सम्पादन गर्नुहोस्]औषधि विज्ञान
[सम्पादन गर्नुहोस्]मनोरञ्जन
[सम्पादन गर्नुहोस्]उर्जा
[सम्पादन गर्नुहोस्]इन्जिन इन्धन
[सम्पादन गर्नुहोस्]इथानोलको सबैभन्दा ठूलो एकल उपयोग इन्जिन इन्धन र इन्धन योजकको रुपमा हुन्छ। ब्राजिल विशेष रुपमा इन्जिन इन्धनको रुपमा इथानोलको उपयोगमा निकै निर्भर छ। विश्वमा इथानोलको अग्रणी उत्पादक मध्येमा ब्राजिलको भूमिका छ।
रकेट इन्धन
[सम्पादन गर्नुहोस्]फ्युल सेल
[सम्पादन गर्नुहोस्]घरायसी तापन
[सम्पादन गर्नुहोस्]पशुपालन
[सम्पादन गर्नुहोस्]घोलन
[सम्पादन गर्नुहोस्]न्यून तापमान तरल
[सम्पादन गर्नुहोस्]यसको कम जम्ने तापक्रम −११४ °C (−१७३ °F) र कम विषाक्तताको कारण, यसलाई प्रयोगशालाहरूमा (सुक्खा बरफ वा अन्य शीतलकहरू सहित) पानीको चिसो बिन्दुभन्दा कम तापक्रममा भाँडाहरूलाई राख्न कूलिङ बाथको रूपमा प्रयोग गरिन्छ। यसै कारणले, यो अल्कोहल थर्मोमिटरमा सक्रिय तरल पदार्थको रूपमा पनि प्रयोग गरिन्छ।
रसायन विज्ञान
[सम्पादन गर्नुहोस्]रासायनिक सूत्र
[सम्पादन गर्नुहोस्]इथानोल २-कार्बन अल्कोहल हो। यसको आणविक सूत्र CH3CH2OH हो।
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ Pohorecky, Larissa A.; Brick, John (जनवरी १९८८), "Pharmacology of ethanol", Pharmacology & Therapeutics 36 (2–3): 335–427, डिओआई:10.1016/0163-7258(88)90109-X, पिएमआइडी 3279433।
- ↑ "Antiseptics and disinfectants: activity, action, and resistance", Clinical Microbiology Reviews 12 (1): 147–79, जनवरी १९९९, डिओआई:10.1128/CMR.12.1.147, पिएमआइडी 9880479, पिएमसी 88911।
- ↑ "Chemical Disinfectants | Disinfection & Sterilization Guidelines | Guidelines Library | Infection Control | CDC", www.cdc.gov (en-usमा), अन्तिम पहुँच २०१८-०१-२९।
- ↑ "Why is 70% ethanol used for wiping microbiological working areas?", ResearchGate (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०१८-०१-२९।
- ↑ Scalley, Robert (सेप्टेम्बर २००२), "Treatment of Ethylene Glycol Poisoning", American Family Physician 66 (5): 807–813, पिएमआइडी 12322772, अन्तिम पहुँच १५ जनवरी २०१८।
