ग्लूकोमीटर
 | एक अनाथ पृष्ठको रुपमा रहेको, अन्य विकिपृष्ठसित नजोडिएको वा एक-दुईवटा लेखहरूसँग मात्र जोडिएको हुनसक्छ। कृपया सम्बन्धित लेखहरूलाई यस पृष्ठ सूत्रसँग जोड्न सहायता गर्नुहोस् |
ग्लूकोजमीटर (अङ्ग्रेजी:सेल्फ मनिटरिंग अफ ब्लड ग्लूकोज, लघु:एसएमबीजी) त्यो उपकरण हुन्छ, जसका द्वारा रक्तमा ग्लूकोजको मात्रा ज्ञात गरिन्छ।[१] यो उपकरण मधुमेह-रोगीहरूको लागि अत्यन्त लाभदायक हुन्छ। यस उपकरणका प्रयोगबाट रोगी आफ्नो घरमा नैं स्वयं बिना कसैको सहायताका नियमित अन्तरालमा रक्त-शर्गराको जांच घरमा नैं गर्न सक्दछन्।[२][३] यसको खोज १९७० मा भए थियो, किन भनें १९८ ०का दशकका आरम्भ आउँदा-आउँदै यसको प्रचलन एकदम बढ्यो। ग्लूकोमीटरका आविष्कारका पहिले मधुमेहलाई मूत्र परीक्षणका आधारमा नापिन्थ्यो। यो विद्युत-रासायनिक प्रविधीका आधारमा काम गर्दछ। यसका बाहेक हाइपोग्लाईसीमिया (उच्च रक्त-शर्गरा)का स्तरलाई नापनको लागि पनि यसको प्रयोग हुन्छ।
ग्लूकोमीटरमा लिंसटका माध्यम भन्दा एक बूंद रक्त लिन पछि उसलाई एकप्रयोज्य परीक्षण पट्टी (डिस्पोजेबल टेस्ट स्ट्रिप)मा राख्दछन् जसका आधारमा यो उपकरण रक्तको शर्गरा-स्तर नाप्दछ।[२] उपकरण शर्गरा स्तर बतानमा ३बाट ६० सेकेंडको समय लिँदछ। यो अन्तराल प्रयोग गरी गइरहे मीटरमा निर्भर गर्दछ। त्यो यसलाई मिलीग्राम प्रति डेसीलीटर या मिलीमोल प्रति लीटरका रूपमा प्रदर्शित गर्दछ। ग्लूकोमीटरका मुख्य भाग परीक्षण पट्टी, कोडिंग, प्रदर्शक तथा क्लक मेमोरी छन्। परीक्षण पट्टीमा एक रसायन]] लागेको हुन्छ जुन रक्तको बूंदमा उपस्थित शर्गराबाट क्रिया गर्दछ। केही मडलहरूमा प्लास्टिक पट्टी हुन्छ, जसमा शर्गरा औक्सीडेजको प्रयोग हुन्छ।
सामान्यत: प्लाज्मामा ग्लूकोजको स्तर, पूरा रक्तमा ग्लूकोजका स्तरको तुल्नुमा १०बाट १५ प्रतिशत अधिक हुन्छ। केही मानिसहरूमा यो धारणा हुन्छ, कि ग्लूकोमीटर प्रायः सही परिणाम दिंदैनन्, किन्तु यो सत्य छैन।[४] घरहरुलू ग्लूकोज मीटर पूरा रक्तमा ग्लूकोजका स्तरलाई नाप्दछन्, र परीक्षण प्रयोगशालाहरूमा प्रयुक्त हुने वाला मीटर प्लाज्मामा ग्लूकोजका स्तरलाई नाप्दछन्। यसको एक कारण यो पनि छ, कि प्रयोगशालामा रक्त शिराहरूबाट लिँदछन् र ग्लूकोमीटरमा धमनीहरूबाट नमूना लिइन्छ। भारतमा अनेक कंपनीहरुका ग्लूकोमीटर उपलब्ध छन्। यिनीहरूमा प्रमुख छन्: जन्सन एण्ड जन्सनको वन-टच अल्ट्रा, बायरको कन्टूर, रोशका एक्यू सीरीजका एक्यूचेक, एक्यूचेक एक्टिव र एक्यूट्रेंड आदि।[३] आधुनिक ग्लूकोमीटरलाई केबलको सहायताबाट कंप्यूटरबाट पनि जोड्न सकिन्छ।[२] यस प्रकार यो उपकरण आफ्नो परिणाम कंप्यूटरमा पठाई दिन्छन्, जसलाई समयानुसार, मनचाहे फर्मैटमा प्रिंट गर्न सक्दछन्, सहेज सक्दछन् तथा विश्लेषण पनि गर्न सकिन्छ।
सन्दर्भ[सम्पादन गर्नुहोस्]
- ↑ पैथोलजिकल लैबमा एक प्रशिक्षित पैथोलोजस्टको हुनु अनिवार्य वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-०३-०५ मिति।जनसञ्चार.इन
- ↑ २.० २.१ २.२ ग्लूकोमीटर।हिन्दुस्तान लाईव।१२ फरवरी, २०१०
- ↑ ३.० ३.१ चीनी कम, त के गम।नवभारत टाइम्स।२० सितंबर, २००९
- ↑ केही पहलू जुन अनछुए रह जान्छन्।याहू जागरण।११ नवंबर, २००८
बाहिरी सूत्र[सम्पादन गर्नुहोस्]
- प्राविधिक ज्ञान हिन्दीमा
- राष्ट्रीय मधुमेह सूचना क्लीयरिंगहाउस वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१०-०२-२१ मिति-अमरीका, सन्दर्भ हेतु
- श्वास गंध बताएगी शक्करको मात्रा !
