घेघरी झाडीफिस्टो

घेघरी झाडीफिस्टो
संरक्षण स्थिति
कम चासोका  (आइयुसिएन ३.१)
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	जन्तु जगत
सङ्घ:	हाड भएका
वर्ग:	पंक्षी
गण:	Passeriformes
कुल:	Cettiidae
वंश:	Cettia
प्रजाति:	C. pallidipes
वैज्ञानिक नाम
Cettia pallidipes ब्लान्फोर्ड
पर्याय
Urosphena pallidipes

घेघरी झाडीफिस्टो नेपालमा पाइने एक प्रकारको चराको नाम हो । यसलाई अङ्ग्रेजीमा पेल-फुटेड बुस वार्बलर (Pale-footed Bush Warbler) भनिन्छ ।घे

वर्गीकरण

घेघरी झाडी फिस्टोलाई सन् १८७२ मा अंग्रेजी प्रकृतिविद् विलियम ब्ल्यान्डफोर्डले द्विपदीय नाम फिलोस्कोपस प्यालिडिप्स अन्तर्गत औपचारिक रूपमा वर्णन गरेका थिए । विशिष्ट उपनाम प्यालिडिप्सले ल्याटिन प्यालिडसलाई "फिक्का" अर्थको साथ जोड्दछ जसको अर्थ "खुट्टा" हो। यो फिस्टोलाई पछि सन् १९४८ मा जेम्स च्यापिनले प्रस्तुत गरेको हेमिटेसिया जीनसमा राखिएको छ।

तीन उप-प्रजातिहरू पहिचान गरिएका छन्:

-- एच. पी. प्यालिडिप्स ( ब्लानफोर्ड , १८७२) – हिमालयदेखि पश्चिम युनान (दक्षिण चीन) र उत्तर म्यानमारसम्म

-- एच. पी. लौरेन्टेई ला टच , १९२१ - मध्य म्यानमार र दक्षिण पूर्व युनान (दक्षिण चीन) देखि भियतनाम सम्म

-- एच. पी. ओस्मास्टोनी ( हार्टरट, ई , १९०८) – अण्डमान टापुहरू

वितरण र बासस्थान

घेघरी झाडी फिस्टो सामान्यतया थेमेडा घाँसे मैदानसँग सम्बन्धित हुन्छ। घेघरी झाडी फिस्टोको बासस्थान र उचाइ सीमा ठाउँ अनुसार थोरै फरक हुन्छ। उदाहरणका लागि, थाइल्याण्डमा, यसको बासस्थान घाँसे मैदान र पहाडको फेदबाट १,८०० मिटर (५,९०० फिट) सम्मको झाडी हो। चीनमा, यो १,५२५ मिटर (५,००३ फिट) सम्मको जंगलमा पाइन्छ।

नेपाल

घेघरी झाडी फिस्टो नेपालको बासिन्दा चरा हो। यो प्रायः चितवनमा पाइन्छ। नेपालमा बासस्थानको क्षति र जनसंख्या घट्ने खतरामा यो प्रजाति परेको छ।

भारत

प्रायद्वीपीय भारतमा, घेघरी झाडी भएको यु. पी. प्यालिडिप्सलाई पूर्वी घाटमा प्रजनन गरिएको रिपोर्ट सलिम अली र सिडनी डिलन रिप्लेले गरेका छन्। उनीहरूले अप्रिल महिनामा विशाखापट्टनम जिल्लाको अराकु उपत्यकाको सुनकारामेट्टाबाट [१,००० मिटर (३,३०० फिट) उचाइमा] एउटा नमूना सङ्कलन गरेका थिए । उप-प्रजातिको एक वयस्क पुरुष यु. पी. ओस्मास्टोनीको पहिलो पटक अण्डमान टापुहरूबाट [७३० मिटर (२,४०० फिट) उचाइमा] अर्न्स्ट हार्टर्टले वर्णन गरेका थिए । यु. पी. ओस्मास्टोनीमा गुँड बनाउने कामको वर्णन १९०७ मा बर्ट्राम बेरेसफोर्ड ओस्मास्टनले गरेका थिए । उप-प्रजाति यु. पी. डिसेम्बर २०१२ मा सिमलिपाल बाघ आरक्ष, सिमलिपाल राष्ट्रिय निकुञ्ज ओडिशा [उचाइ ६००–१,५०० मिटर (२,०००–४,९०० फिट)] मा साल जंगल नजिकैको घाँसे मैदानबाट पनि प्यालिडिप्स रिपोर्ट गरिएको छ ।

व्यवहार

घेघरी झाडी फिस्टो अत्यन्तै लजालु हुन्छ र एक महान स्कल्कर हो, जसको अर्थ प्रजनन मौसममा पनि यसलाई देख्न धेरै गाह्रो हुन्छ। यो प्रजाति मे देखि जुलाई सम्म प्रजनन गर्छ। यो चरा सामान्यतया एक्लै वा जोडीमा कम झाडी र घाँसको झुप्पामा पाइन्छ। यसलाई जमिनमा बस्ने प्रजातिको रूपमा पनि चिनिन्छ, त्यसैले, यो जमिनभन्दा एक मिटर भन्दा कम माथि उड्छ। यो घाँसको नर्कटहरू मार्फत तल रहँदै हिँड्छ, प्रायः दृष्टिबाट टाढा रहन्छ र यसले घाँसको नर्कटहरूको तल्लो आधा भागमा खान्छ।

स्वरकरण

घेघरी झाडी फिस्टो चर्को स्वरमा गीत गाउँछ। यो जमिनको नजिकै रहन्छ, त्यसैले यसलाई देख्नु भन्दा सजिलै सुन्न सकिन्छ। यो प्रजाति जाडोमा प्रायः मौन रहन्छ तर वसन्त ऋतुमा यसको आवाज र गीत सजिलै सुन्न सकिन्छ। यसको विस्फोटक गीत यसको प्रजातिको उपस्थिति संकेत गर्ने उत्तम तरिका हो।