परशु प्रधान

परशु प्रधान
परशु प्रधान
जन्म	परशुराम श्रेष्ठ (1944-02-12) १२ फेब्रुअरी १९४४ भोजपुर, नेपाल
वासस्थान	नयाँबानेश्वर, काठमाडौँ, काठमाडौँ महानगरपालिका, नेपाल
राष्ट्रियता	नेपाली
जातीयता	नेवार
नागरिकता	नेपाली
शिक्षा	एम.ए. नेपाली, राजनीतिशास्त्र
पेशा	नोकरी, लेखन
चिनारीको कारण	कथा, उपन्यास
उल्लेखनीय कार्य	परशुका प्रतिनिधि कथाहरू - कथा संगह
गृहनगर	काठमाडौँ
जीवनसाथी	कल्पना प्रधान
पुरस्कार	रत्नश्री स्वर्ण पदक २०३१

परशु प्रधान (वि.सं. २००० - २०८० चैत्र ५ ) नेपाली भाषाका एक महान् साहित्यकार हुन्। परशु प्रधानको जन्म वि.सं २००० साल माघ ३० गते भोजपुर जिल्लामा भएको हो । उनका बुबाको नाम रामबहादुर प्रधान र आमाको नाम इन्दिरा प्रधान हो । उनले विशेषसरि गद्य अर्थात् कथा उपन्यास निबन्ध लगायतका विधामा कलम चलाएका छन् ।

पी.आर. प्रधान नामले समेत चिनिने प्रधानको पहिलो रचना - वि.सं. २०१६ मा विराटनगरबाट प्रकाशित हुने छहारी मा “हाँसेकी ती चन्द्रमा” शीर्षकमा प्रकाशित भएको थियो । नेपाली कथा र बालकथाका क्षेत्रमा परशु प्रधानको नाम अग्रणी स्थानमा रहेको छ । उनका कथाको शैली सरल र सरस भएकाले पनि सबैलाई मन पर्छन् । निबन्ध, समीक्षामा पनि उनले कलम चलाएका छन् । विराटनगरमा उनले वाणी प्रकाशन भन्ने संस्था खोलेर धेरैलाई साहित्यमा लगाउने काम गरेका छन् । उनले अङ्ग्रेजी भाषामा पनि लेखेका छन् ।

जीवनी

परशु प्रधान साहित्यकारका साथसाथै राष्ट्रिय समाचार समितिको जागिरे पनि थिए । पछि उनी साझा प्रकाशनको जागिरे पनि भए । २०२६ सालदेखि उनी प्रशासन सेवामा लागे ।

वि.सं २०१४ सालमा भोजपुरको विद्योदय हाइस्कूलबाट एसएलसी पास गरेका परशु प्रधानले कलेजको मुखै नदेखिकन प्राइभेट विद्यार्थी भएर बिए पास गरेका हुन् । उनले नेपाली विषयमा र राजनीतिशास्त्र विषयमा एम ए सम्मको अध्ययन गरेका छन् । उनले २०२० सालमा साहित्यकार कल्पना प्रधानका रूपमा चर्चित जानुकादेवी रेग्मीसँग भागी प्रेम विवाह गर्नुभएको थियो । त्यो बेला जात नमिलाई बिहे गर्दा १२ वर्ष जेल सजाय हुने भएकाले केही वर्ष बनारस बस्नु परेको थियो ।

उनले जागिरबाट २०५१ सालमा अवकाश लिए पनि निरन्तर नेपाली साहित्यको सेवामा लागिरहे । उनको देहावसान वि.सं. २०८० साल चैत्र ५ गते भयो । उनको निधनपछि ‘परशु–कल्पना स्रष्टा सम्मान’ घोषणा गरिएको छ । नेपाली साहित्यमा तीन दशकभन्दा बढी समयदेखि आख्यान क्षेत्रमा उल्लेखनीय योगदान पुर्‍याउने स्रष्टालाई एक लाख १०१ रुपैयाँ नगद राशिसहितको परशु–कल्पना स्रष्टा सम्मान प्रदान गरिन्छ ।

कृतिहरू

परशु प्रधानको ‘वक्ररेखा, फेरि आक्रमण, यौटा अर्को दन्त्यकथा, असम्बद्ध, समुद्रमा अस्ताउने सूर्य, प्रतिनिधि कथाहरू, यौटा क्रान्तिपुरुषको जन्म, कथा र रचनागर्भ, उत्तरार्द्ध, द लिटिल बुद्ध इन टोकियो, परशु प्रधानको उत्कृष्ट कथा, नेपलिज लभ स्टोरी र धनिया’कथा सङ्ग्रह प्रकाशित कृति हुन् ।

उहाँका ‘आकाश विभाजित छ’ र ‘विसर्ग’ दुई वटा उपन्यास प्रकाशित छन् । बाल साहित्यमा पनि उहाँको कलम चलेको छ । नानीको कथा, सुनको छाती, रीताको स्कुल लगायतका संग्रह प्रकाशित छन् ।