मेघनाद

Meghanada
इन्द्र माथि विजय हासिल गरे पछि को मेघनाद चित्र
Information
शीर्षक	इन्द्रजित "इन्द्रको विजेता"
परिवार	रावण (पिता) मन्दोदरी (माता)
जीवनसाथी	सुलोचना

मेघनाद वा इन्द्रजीत , रामायणमा रावणका पुत्र हुन् । मेघनाद (संस्कृत: मेघनाद, 'बादलको गर्जना'), उनको उपनाम इन्द्रजित द्वारा पनि उल्लेख गरिएको छ। 'इन्द्रको विजेता। हिन्दू ग्रन्थ अनुसार, लंकाका युवराज थिए, जसले इन्द्रलोक (स्वर्ग) लाई जितेका थिए। उहाँलाई हिन्दू ग्रन्थहरूमा महान् योद्धाहरू मध्ये एक मानिन्छ। उनी हिन्दू महाकाव्य रामायण मा उल्लेखित प्रमुख पात्र हुन्। उनले राम र रावणबीचको महायुद्धमा सक्रिय भूमिका खेलेका थिए। उनले आफ्ना गुरु शुक्राचार्य बाट धेरै प्रकारका अस्त्र-शस्त्र हरू प्राप्त गरे। उनको सबैभन्दा प्रमुख उपलब्धि स्वर्गमा देवताहरूलाई पराजित गर्नु हो। ब्रह्मास्त्र प्रयोग गरेर, इन्द्रजितले एकै दिनमा ६७० लाख वानर जातिलाई नष्ट गरेका थिए। रामायणमा यसअघि कुनै पनि योद्धाले यति धेरै जिवसंहार गरेका थिएनन्।

प्रारंभिक जीवन

इन्द्रजित रावण र उनकी पत्नी मन्दोदरीका जेठा छोरा थिए। उनको जन्म पछि उनको नाम मेघनाद राखिएको थियो किनभने उनको जन्मको रोदन गर्जन जस्तै थियो। जब मेघनादको जन्म हुन लागेको थियो, रावणले आफ्नो छोरालाई संसारमा कसैले हराउन नपरोस् भन्ने कामना गरे। रावण आफ्नो छोरालाई परम योद्धा र अत्यन्त ज्ञानी बनोस् भन्ने चाहन्थे। रावण एक महान ज्योतिषी थियो। आफ्नो छोरालाई अमर बनाउनको लागि, उनले सबै ग्रह र नक्षत्रहरूलाई यस्तो स्थितिमा बस्न आदेश दिए जसले आफ्नो छोरालाई उसको इच्छा अनुसार जन्माउन योग बनोस । रावणको क्रोध र शक्तिका कारण सबै ग्रह र नक्षत्रहरू उहाँसँग डराउँथे। छोरा मेघनादको जन्मको बेला रावणले चाहेको अवस्थामा सबै ग्रहहरू थिए। सबै ग्रहहरू यसरी पङ्क्तिबद्ध थिए कि तिनीहरू मेघनादको कुंडलीको 11 औं घरमा आए। तर, शनि (शनि)ले रावणको आदेशको अवज्ञा गरेका थिए र मेघनादको कुंडलीको १२ औं घरमा बसेका थिए। यो देखेर रावण रिसाए र शनिलाई दोष दिए। शनिको ग्रहदशा को कारण राम-रावण युद्धमा लक्ष्मणको हातबाट मेघनादको मृत्यु भएको थियो ।

ब्रह्मा को वरदान

देवता र रावणबीचको युद्धमा स्वर्गका राजा इन्द्रले अन्य सबै देवताहरूसँग मिलेर रावणलाई पक्रेका थिए। आफ्नो बुबालाई बचाउन मेघनादले इन्द्र र उसको हात्ती ऐरावतलाई आक्रमण गरे र सबै देवताहरूलाई परास्त गरे, इन्द्रलाई समेत। मेघनादले इन्द्रलाई आफ्नो स्वर्गीय रथमा बाँधेर लंकामा रावणकहाँ ल्याए। रावण र मेघनादले इन्द्रलाई मार्ने निर्णय गरे। यस समयमा भगवान ब्रह्माले हस्तक्षेप गर्नुभयो र मेघनादलाई इन्द्रलाई मुक्त गर्न भन्नुभयो। मेघनाद बाध्य भए र ब्रह्मासँग वरदान माग्ने मौका पाए। मेघनादले अमरताको लागि सोधे, तर ब्रह्माले भने कि पूर्ण अमरता प्रकृतिको नियमको विरुद्ध हो। बरु, उसलाई अर्को वरदान दिइयो कि आफ्नी इष्टदेवी प्रथ्याङ्गिरको यज्ञ (अग्नि-पूजा) वा "निकुम्भिला यज्ञ" पूरा भएपछि, उसले आकाशीय रथ प्राप्त गर्नेछ, जसमा कुनै पनि शत्रुले चढ्न सक्दैन।। तर ब्रह्माले यो यज्ञलाई जो कसैले नष्ट गर्छ उसलाई पनि मार्नेछ भनी चेतावनी दिनुभयो। यस युद्धमा मेघनादको वीरता देखेर ब्रह्मा अत्यन्त प्रभावित भएका थिए र ब्रह्माले उनलाई इन्द्रजित ("इन्द्रको विजेता") नाम दिए। यो पनि मानिन्छ कि मेघनादलाई ब्रह्माले अर्को वरदान दिएका थिए जसमा उनलाई यो वाचा गरिएको थियो कि उनी १२ वर्षसम्म लगातार नसुतेका सामान्य मानिसबाट मात्र मारिनेछन्।