विलियम जोन म्याक्युर्न रेङ्किन
विलियम जोन म्याक्युर्न रेङ्किन | |
|---|---|
 विलियम जोन म्याक्युर्न रेङ्किन William John Macquorn Rankine | |
| जन्म | ५ जुलाई १८२० इडनबर्ग, स्कटल्याण्ड |
| मृत्यु | २४ डिसेम्बर १८७२ (उमेर ५२) ग्लासगो, स्कटल्याण्ड |
| राष्ट्रियता | स्कटिस |
| मातृ शिक्षाप्रतिष्ठान | युनिभर्सिटी अफ इडनबर्घ |
| चिनारीको कारण | रेन्किन स्केल ऊष्मागतिकीको नियम |
| पुरस्कार | Keith Medal (1854) |
| वैज्ञानिक करियर | |
| क्षेत्र | भौतिक शास्त्र, इन्जिनियरिङ, सिभिल इन्जिनियरिङ |
| शिक्षा | युनिभर्सिटी अफ ग्लासगो |
| प्रभावित | Pierre Duhem |
विलियम जोन म्याक्युर्न रेङ्किन ( /ˈræŋkɪn/ ) ( ५ जुलाई १८२०-२४ डिसेम्बर १८७२) एक स्कटिस मेकानिकल इन्जिनियर थिए जसले सिभिल इन्जिनियरिङ, भौतिक शास्त्र, र गणितमा समेत योगदान दिएका थिए। रुडोल्फ क्लाउसियस र विलियम थमसन (लर्ड केल्भिन)सँग संगै उनी पनि ऊष्मागतिकी (थर्मोडायनामिक्स) विज्ञानका संस्थापक योगदानकर्ता थिए जसले विशेष गरी तीन ऊष्मागतिकी (थर्मोडायनामिक) नियम पत्ता लगाएका थिए । उनले रान्काइन स्केलको विकास गरे जुन तापमानको केल्भिन स्केल सँग बराबर थियो, तर डिग्री सेन्टिग्रेड भन्दा पनि डिग्री फरेनहाइटमा ।
रेङ्किनले स्टीम इञ्जिनको सम्पूर्ण सिद्धान्तको विकास गरे र वास्तवमै सबै ताप ईन्जिनहरूको पनि उनैले गरेका । उनको इन्जिनियरिङ बिज्ञानको र अभ्याासको म्यानुअल १८५० र १८६० को दशकमा प्रकाशन पछि लामो समय सम्म प्रयोगमा आयो। १८४० पछि उनले विज्ञान र ईन्जिनियरिङका विषयहरूमा सयौं लेख, टिप्पणी, कागजातहरू र नोटहरू प्रकाशित गरे ।र उनको रुचि एकदम भिन्न थियो, जसमा वनस्पति विज्ञान, संगीत सिद्धान्त र संख्या सिद्धान्त र आफ्नो परिपक्व उमेरमा विज्ञानको मुख्य शाखाहरू थिए।, गणित र ईन्जिनियरिङमा उनको रुचि थियो।
उनी एक जोसिलो गायक, पियानोवादक र सेलिस्ट पनि थिए जसले आफ्नै हास्यपूर्ण गीतहरू रचना गरेका थिए।
जीवन
[सम्पादन गर्नुहोस्]रेङ्किनको जन्म एडिनबर्गमा सैन्य पृष्ठभूमिका सिभिल इन्जिनियर लेफ्टिनेन्ट डेभिड रेन्किन मा भएको थियो, जसले पछि एडिनबर्ग र डल्कीथ रेलवे (स्थानीय रूपमा इनोसेन्ट रेलवे भनेर चिनिन्छ) मा काम गरेका थिए।[१][२] उनकी आमा बारबरा ग्राहम थिइन्, जो एक प्रख्यात कानूनी र बैंकिंङ परिवारकी हुन्।
थर्मोडायनामिक्स
[सम्पादन गर्नुहोस्]रेङ्किनले ताप इन्जिनको कार्य सिद्धान्त्को साथ आफ्नो युवावस्थाको आकर्षणमा फर्के। उनको सिद्धान्त आधुनिक खातामा बनेका वैज्ञानिकहरूलाई काल्पनिक लागे पनि, १८४९ सम्म, उनले संतृप्त वाष्प दबाव र तापमान बीचको सम्बन्ध पत्ता लगाउन सफल भएका थिए। अर्को वर्ष, उसले तापक्रम, दबाब र ग्यासको घनत्व, र तरल पदार्थको वाष्पीकरणको सुप्त तापका लागि अभिव्यक्तिहरू बीचको सम्बन्ध स्थापित गर्न आफ्नो सिद्धान्त प्रयोग गरे। संतृप्त वाफको स्पष्ट विशिष्ट ताप नकारात्मक हुनेछ भन्ने आश्चर्यजनक तथ्यको उनले सही भविष्यवाणी गरे।[३]
आफ्नो सफलताबाट उत्साहित भएर, १८५१ मा उनले ताप इन्जिनको दक्षता गणना गर्ने बिधी बिकास गरे र आफ्नो विचारलाई कुनै पनि ताप इन्जिनको लागि सम्भव अधिकतम दक्षता भनेको दुईवटा तापक्रमहरू बीचको कार्य मात्र हो भन्ने सिद्धान्त निकाल्नको लागि प्रयोग गरे।
सम्मान
[सम्पादन गर्नुहोस्]
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भ
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Scottish Engineering Hall of Fame", www.engineeringhalloffame.org, The Institution of Engineers in Scotland, अन्तिम पहुँच ९ अप्रिल २०१८।
- ↑ Biographical Index of Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh 1783–2002, The Royal Society of Edinburgh, जुलाई २००६, आइएसबिएन 0-902-198-84-X।
- ↑ Rankine, William (१८५०), "On the Mechanical Action of Heat, especially in Gases and Vapours", Transactions of the Royal Society of Edinburgh 20: 147–190, डिओआई:10.1017/S008045680003307X।