चन्द्रगुप्त विक्रमादित्य

चन्द्रगुप्त द्वितीय
विक्रमादित्य, भट्टरका, महाराजधिराज
गुप्त सम्राट
शासनकाल	३७६ – ४१५ ई
पूर्वाधिकारी	समुद्रगुप्त, सम्भवतः रामगुप्त
उत्तराधिकारी	कुमारगुप्त प्रथम
वंश	गुप्त वंश
बाबु	समुद्रगुप्त
आमा	दत्तदेवी
धर्म	हिन्दु धर्म

चन्द्रगुप्त द्वितीयलाई उनको उपाधि विक्रमादित्य, साथै चन्द्रगुप्त विक्रमादित्यले पनि चिनिन्छ, भारतमा गुप्त साम्राज्यका तेस्रो शासक थिए, र गुप्त वंशका सबैभन्दा शक्तिशाली सम्राटहरूमध्ये एक थिए। चन्द्रगुप्तले आफ्ना पिता समुद्रगुप्तको विस्तारवादी नीतिलाई जारी राखे, मुख्यतया सैन्य विजयको माध्यमबाट। ऐतिहासिक प्रमाणहरूले सुझाव दिन्छ कि उनले पश्चिमी क्षत्रपहरूलाई पराजित गरे, र गुप्त साम्राज्यलाई पश्चिममा सिन्धु नदीदेखि पूर्वमा बङ्गाल क्षेत्रसम्म र उत्तरमा हिमालयको फेदबाट दक्षिणमा नर्मदा नदीसम्म विस्तार गरे। विक्रमादित्यको पौराणिक व्यक्तित्व सम्भवतः चन्द्रगुप्त द्वितीय (अन्य राजाहरू मध्ये) मा आधारित छ, र प्रख्यात संस्कृत कवि कालिदास उनको दरबारी कवि हुन सक्छ।

शासन

चन्द्रगुप्त समुद्रगुप्त र रानी दत्तदेवीका छोरा थिए, जसको आफ्नै शिलालेखले प्रमाणित गरेको छ। आधिकारिक गुप्त वंशावली अनुसार, चन्द्रगुप्त गुप्त सिंहासनमा आफ्नो बुबाको उत्तराधिकारी भए। उनको साम्राज्य पश्चिममा सिन्धु र उत्तरी पाकिस्तानको मुखबाट पूर्वमा बङ्गाल क्षेत्रसम्म र उत्तरमा हिमालय तराई क्षेत्रदेखि दक्षिणमा नर्मदा नदीसम्म फैलिएको देखिन्छ।

ऐतिहासिक र साहित्यिक प्रमाणहरूले सुझाव दिन्छ कि चन्द्रगुप्त द्वितीयले पश्चिम-मध्य भारतमा शासन गर्ने पश्चिमी क्षत्रपहरू (शकहरू पनि भनिन्छ) विरुद्ध सैन्य सफलता हासिल गरेका थिए। चन्द्रगुप्तका धेरै सुन र चाँदीका सिक्काहरू, साथै उहाँ र उहाँका उत्तराधिकारीहरूद्वारा जारी गरिएका शिलालेखहरूले उहाँलाई परम-भागवत अर्थात् विष्णुको भक्तको रूपमा वर्णन गर्दछ।

सन्दर्भ सामग्रीहरू

चन्द्रगुप्त विक्रमादित्य गुप्त महाराज
राजकीय पद
पूर्वाधिकारी समुद्रगुप्त	चन्द्रगुप्त विक्रमादित्य ३७६ – ४१५ ई	पछिल्लो कुमारगुप्त प्रथम