उपनिवेशकालीन भारत

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
(औपनिवेशिक भारतबाट अनुप्रेषित)

औपनिवेशिक भारत भारतीय उपमहाद्वीपको भाग थियो जुन खोजको युगमा युरोपेली औपनिवेशिक शक्तिहरूले कब्जा गरेको थियो। युरोपेली शक्ति दुवै विजय र व्यापार द्वारा प्रयोग गरिएको थियो, विशेष गरी मसलाहरूमा। सन् १४९२ मा क्रिस्टोफर कोलम्बस अमेरिका गएपछि भारतको धन र समृद्धिको खोजीले अमेरिकाको उपनिवेशको नेतृत्व गर्यो। त्यसको केही वर्षपछि, १५औँ शताब्दीको अन्त्यतिर पोर्चुगिज नाविक भास्को दा गामा पहिलो युरोपेली नागरिक बने।

अफ्रिकाको परिक्रमा गरेर आइपुगेको पहिलो व्यक्ति बनेर भारतसँग प्रत्यक्ष व्यापारिक सम्पर्कहरू पुन: स्थापित गर्न। कालीकटमा आइपुगेपछि, जुन त्यतिबेलासम्म पूर्वी विश्वको प्रमुख व्यापारिक बन्दरगाह थियो, उनले समुथिरी राजाबाट सहरमा व्यापार गर्ने अनुमति प्राप्त गरे। अर्को आइपुग्ने डचहरू थिए, तिनीहरूको मुख्य आधार सिलोनमा थियो। त्राभानकोर-डच युद्धको समयमा त्रावणकोर राज्यको कोलाचेलको युद्धमा उनीहरूको पराजय पछि भारतमा उनीहरूको विस्तार रोकियो।[१]

पछि १८औँ शताब्दीमा, ग्रेट ब्रिटेनफ्रान्सले प्रभुत्वको लागि सङ्घर्ष गरे, आंशिक रूपमा प्रोक्सी भारतीय शासकहरू मार्फत तर प्रत्यक्ष सैन्य हस्तक्षेपद्वारा। १७९९ मा शक्तिशाली भारतीय शासक टिपु सुल्तानको पराजयले फ्रान्सेली प्रभावलाई सीमान्तकृत गर्यो। यसपछि १९औँ शताब्दीको प्रारम्भमा भारतीय उपमहाद्वीपको ठुलो भागमा बेलायती शक्तिको द्रुत विस्तार भयो। शताब्दीको मध्यमा, ब्रिटिसहरूले भारतको लगभग सबै भागहरूमा प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष नियन्त्रण प्राप्त गरिसकेका थिए। ब्रिटिस भारत, प्रत्यक्ष शासित ब्रिटिस प्रेसिडेन्सी र प्रान्तहरू मिलेर, ब्रिटिस साम्राज्यको सबैभन्दा जनसङ्ख्या भएको र मूल्यवान भागहरू समावेश गर्दछ र यसैले "ब्रिटिस क्राउनमा रत्न" भनेर चिनिन थाल्यो।[२]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. "The Land That Lost Its History", Time, २० अगस्ट २००१, मूलबाट १३ सेप्टेम्बर २००१-मा सङ्ग्रहित।  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १३ सेप्टेम्बर २००१ मिति
  2. Wolpert, Stanley (२००४) [First published १९७७], A New History of India (7th संस्करण), Oxford University Press, पृ: १८१, आइएसबिएन 978-0-19-516677-4