जनवादी गणतन्त्र चीनका राष्ट्रपति

the People's Republic of Chinaको President
中华人民共和国主席
National Emblem of the People's Republic of China
Flag of the People's Republic of China
बहालवाला Xi Jinping 14 March 2013 देखि
Office of the President of the People's Republic of China
सम्बोधन	Mr. President (主席) (informal) His Excellency (阁下) (diplomatic)
प्रकार	State representative
स्थिति	National leader level official
प्रतिवेदन पेश	National People's Congress and its Standing Committee
निवास	West Building, Zhongnanhai
आसन	Beijing
मनोनयनकर्ता	Presidium of the National People's Congress
नियुक्तिकर्ता	National People's Congress
अवधि	Five years, renewable with no-limit
गठन साधन	Constitution of China
अग्रगामी	Chairman of the Central People's Government (1949–1954)
गठन	१ जनवरी १९१२ (१९१२-०१-01) (Republican era) २७ सेप्टेम्बर १९५४ (१९५४-०९-27) (current form)
प्रथम धारक	Sun Yat-sen (Republican era) Mao Zedong (current form)
खारेज	1975–1982
उप	Vice President
तलब	CN¥136,620 per annum ढाँचा:Estimated (2015)

President of the People's Republic of China
सरलीकृत चिनियाँ	中华人民共和国主席
परम्परागत चिनियाँ	中華人民共和國主席
लिप्यन्तरण
alternative name
सरलीकृत चिनियाँ	（中国）国家主席
परम्परागत चिनियाँ	（中國）國家主席
लिप्यन्तरण

जनवादी गणतन्त्र चीनका राष्ट्रपति, जसलाई सामान्यतया चीनको राष्ट्रपति भनिन्छ, जनवादी गणतन्त्र चीनको राष्ट्रप्रमुख हो। राष्ट्रपति पद एक आलंकारिक संस्था हो र चीनको राजनीतिक प्रणालीमा राष्ट्रपतिको कुनै वास्तविक शक्ति छैन। यद्यपि, १९९३ देखि, यो पद चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको महासचिव र केन्द्रीय सैन्य आयोगको अध्यक्षले नै निर्वाह गर्छन् । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको महासचिव नै चीनको वास्तविक जनवादी गणतन्त्र चीनका सर्वोच्च नेता हो।

इतिहास

१९५४ मा स्थापना

"स्टेट चेयरम्यान"को कार्यालय (मूल अङ्ग्रेजी अनुवाद) पहिलो पटक सन् १९५४ को संविधान अन्तर्गत स्थापित भएको थियो। यद्यपि कार्यालयको औपचारिक शक्तिहरू हालको संविधानमा जस्तै धेरै हदसम्म समान थिए, १९५४ को शक्तिहरू दुई क्षेत्रहरूमा हालको भन्दा फरक थिएः सैन्य र सरकारी। स्टेट चेयरम्यानको सैन्य शक्तिहरू १९५४ को संविधानमा निम्नानुसार परिभाषित गरिएको थियोः "जनवादी गणतन्त्र चिनका अध्यक्षले राज्यको सशस्त्र बललाई कमान्ड गर्छन्, र राष्ट्रिय रक्षा परिषद्का अध्यक्ष हुन् (चिनियाँ: 国防委员会 ". राष्ट्रिय रक्षा परिषद १९५४ को संविधानका लागि अद्वितीय थियो, र जन मुक्ति सेनाका लागि नागरिक जनादेश को रूपमा अनिवार्य गरिएको थियो। यसलाई सन् १९७५ को संविधानअन्तर्गत खारेज गरिएको थियो।

सन् १९८२ मा पुनर्स्थापना

सन् १९८० मा फेरि संविधान संशोधन गर्न सहमति भएपछि राष्ट्रपति पद पुनर्स्थापित गर्ने कि नगर्ने प्रश्न उठ्यो। राष्ट्रिय जन कङ्ग्रेस स्थाई समिती अध्यक्ष नै राष्ट्रपति हुनुले समस्या सिर्जना गरेको अनुसन्धानले देखाएको छ, किनकि यो पद अन्य देशहरूमा संसदको अध्यक्ष/सभामुख बराबर थियो। देङ सियाओपिङ राष्ट्रपति पद पुनर्स्थापित गर्न सहमत भए, तर कुनै विशेष सरकारी मामिलामा शक्तिहरू बिनाको राष्ट्रपति ।

सन् १९८२ मा पाँचौँ राष्ट्रिय जन कङ्ग्रेसको पाँचौँ सत्रद्वारा स्वीकृत चौथो संविधान कार्यालय पुनर्स्थापित गरिएको थियो।

चयन

योग्यता

संविधानको धारा ७९ ले राष्ट्रपति निर्वाचित हुने तीनवटा योग्यता निर्धारण गरेको छ। राष्ट्रपति बन्न आवश्यक योग्यता

• चिनियाँ नागरिक
• मतदान गर्ने र चुनाव लड्ने अधिकार भएको
• कम्तिमा ४५ वर्ष उमेर ।  

अधिकार र कर्तव्य

राष्ट्रपतिले आन्तरिक र बाह्य दुवै रूपमा चीनको राज्य प्रतिनिधिको रूपमा कार्य गर्दछ। संविधानअनुसार, राष्ट्रपति पद एउटा संस्था होइन तर राज्यका गतिविधिहरूमा चीनको प्रतिनिधित्व गर्ने राज्य अङ्ग हो।

सन् १९८२ मा स्थापित वर्तमान संविधान अन्तर्गत, पछिल्ला संशोधनहरू सहित, राष्ट्रपतिसँग कानुनहरू जारी गर्ने, प्रधानमन्त्री (सरकारका प्रमुख), उपप्रधानमन्त्रीहरू, स्टेट काउन्सिलर साथै राज्य परिषद् मन्त्रीहरू चयन गर्ने र बर्खास्त गर्ने, आममाफी दिने, आपतकालिन अवस्थाको घोषणा गर्ने, जन परिचालन आदेश जारी गर्ने र राज्य सम्मान जारी गर्ने अधिकार छ। थप रूपमा, राष्ट्रपतिले विदेशी देशका राजदूतहरूको मनोनयन र बर्खास्त गर्छन् र विदेशी संस्थाहरूसँगको सन्धिहरूमा हस्ताक्षर र रद्द गर्छन्। संविधानअनुसार यी सबै शक्तिहरूलाई राष्ट्रिय जन कङ्ग्रेस (एनपीसी) को स्वीकृति वा पुष्टि आवश्यक छ जुन कार्यालय विषय हो।

राष्ट्रपतिले जन गणतन्त्रको तर्फबाट राजकीय भ्रमण पनि गर्छन्।[टिप्पणी 2] संविधानअन्तर्गत, "राजकीय भ्रमण" खण्ड राष्ट्रपति पदको एक मात्र शक्ति हो जसले राष्ट्रिय जन काङ्ग्रेसबाट कुनै पनि प्रकारको निरीक्षणको शर्त राख्दैन। राष्ट्रपतिको धेरै अधिकार एनपीसीको अनुमोदनमा निर्भर भएकाले, राष्ट्रपति, सारमा, राज्यको शासनमा कुनै प्रत्यक्ष मत बिनाको प्रतीकात्मक पद हो। त्यसकारण, यसलाई मुख्य रूपमा वास्तविक कार्यकारी शक्तियुक्त कार्यालयको सट्टा राज्यको प्रतीकात्मक संस्थाको रूपमा कार्य गर्ने कल्पना गरिएको छ ।

सूची

मुख्य लेख: जनवादी गणतन्त्र चीनका राष्ट्रपतिहरूको सूची

अध्यक्षहरू

• 
  माओ त्सेतुङ
  (27 September 1954 –
  27 April 1959;
  Chairman of the Central People's Government
  1 October 1949 –
  27 September 1954)
• 
  लियु साओकी
  (27 April 1959 –
  31 October 1968)
• 
  डोङ बिवु
  (Vice-Chairman acted as the Chairman
  31 October 1968 –
  24 February 1972;
  Acted Chairman
  24 February 1972 –
  17 January 1975)
• 
  सुङ चिङ लिङ
  (Vice-Chairwoman acted as the Chairwoman
  31 October 1968 –
  24 February 1972;
  Honorary Chairwoman
  16 May 1981 –
  29 May 1981)

राष्ट्रिय जन काङ्ग्रेसको स्थायी समितिका अध्यक्षहरू

• 
  झु दे
  (17 January 1975 –
  6 July 1976)
• 
  सुङ चिङ लिङ
  (Acting Chairwoman
  6 July 1976 –
  5 March 1978)
• 
  ये जियानयिङ
  (5 March 1978 –
  18 June 1983)

राष्ट्रपतिहरू

• 
  लि जियानियन
  (18 June 1983 –
  8 April 1988)
• 
  याङ साङकु
  (8 April 1988 –
  27 March 1993)
• 
  जियाङ जेमिन
  (27 March 1993 –
  15 March 2003)
• 
  हु जिन्ताओ
  (15 March 2003 –
  14 March 2013)
• 
  सि जिनपिङ
  (14 March 2013 –
  present)

#	राष्ट्रपति	जन्म मिति	उमेर (पहिलो अवधि)	समय (कुल)	निवृत्तिमा उमेर (अन्तिम समय)	मृत्यु	आयु
1	जेदोङ, माओमाओत्सेतुङ	1893122626 December 1893(26 December 1893)	60 27560 years, 275 days	04 2124 years, 212 days	64 12264 years, 122 days	197609099 September 1976	३०,२०७82 years, 258 days
2	शाओकी, लिउलिउ शाओकी	1898112424 November 1898(24 November 1898)	60 15460 years, 154 days	09 1879 years, 187 days	69 34269 years, 342 days	1969111212 November 1969	२५,९२०70 years, 353 days
राष्ट्रपति पद खाली
कार्यकारी	बिवु, डोङडोङ बिवु	188603055 March 1886(5 March 1886)	85 35685 years, 356 days	02 3272 years, 327 days	88 31888 years, 318 days	197504022 April 1975	३२,५३४89 years, 28 days
मानार्थ	चिङ-लिङ, सुङसोङ चिङ-लिङ	1893012727 January 1893(27 January 1893)	83 16188 years, 109 days	01 242Honorary	– 85 037	1981052929 May 1981	३२,२६३88 years, 122 days
राष्ट्रपति पद समाप्त
3	जियानियन, लीली जियानियन	1909062323 June 1909(23 June 1909)	73 36073 years, 360 days	04 2954 years, 295 days	78 29078 years, 290 days	1992062121 June 1992	३०,३१४82 years, 364 days
4	साङ्कुन, याङयाङ साङ्कुन	190708033 August 1907(3 August 1907)	80 25080 years, 250 days	04 3524 years, 352 days	85 23685 years, 236 days	1998091414 September 1998	३३,२८०91 years, 42 days
5	जेमिन, जियाङजियाङ जेमिन	1926081717 August 1926(17 August 1926)	66 22266 years, 222 days	09 3539 years, 353 days	76 21076 years, 210 days	2022113030 November 2022	३५,१६९96 years, 105 days
6	जिन्टाओ, हुहु जिन्ताओ	1942122121 December 1942(21 December 1942)	60 08460 years, 84 days	09 3649 years, 365 days	70 08470 years, 84 days	Living	२९,९३०८१ वर्ष, ३४५ दिन (Living)
7	जिनपिङ, सीसी जिनपिङ	1953061515 June 1953(15 June 1953)	7004218217500000000♠59 years, 272 days	7003427900000000000♠११ वर्ष, २६१ दिन (Incumbent)	Incumbent	Living	२६,१०१७१ वर्ष, १६८ दिन (Living)