तुलसा थापा

तुलसा थापा
जन्म	१९७० थानकोट, नेपाल
मृत्यु	१९९५
मृत्युको कारण	क्षयरोग
राष्ट्रियता	नेपाली

तुलसा थापा (अङ्ग्रेजी: Tulasa Thapa, १९७०-१९९५) एक नेपाली केटी थिइन् जसलाई १९८२ मा काठमाडौँ नजिकैको थानकोटबाट १३ वर्षको उमेरमा अपहरण गरिएको थियो, पर्सा जिल्लाको सीमावर्ती सहर वीरगन्ज हुँदै मुम्बईमा तस्करी गरिएको थियो, र वेश्यावृत्तिमा बेचिएको थियो। उनलाई व्यवस्थित रूपमा पेश गर्न कुटपिट गरियो, त्यसपछि उनलाई व्यापारको लागि उपयुक्त बनाउन बारम्बार बलात्कार गरिएको थियो। उनलाई मुम्बईका तीनवटा वेश्यालयमा ५ हजारदेखि ७ हजार रुपैयाँसम्मको मूल्यमा बेचिएको थियो। वेश्यालयमा प्रति रात कम्तिमा तीन ग्राहक (औसत आठजना) मा गर्न बाध्य पार्ने यौन कार्यका अलावा उनलाई युरोपेली शैलीको लुगा लगाएर सहरका विभिन्न होटलमा प्रति रात १८० रुपैयाँमा ग्राहकलाई मनोरञ्जन गराउन पठाईन्थियो। अन्ततः एक होटल म्यानेजरले पुलिसलाई रिपोर्ट गरेका थिएँ। जनआक्रोश पछि, भारत र नेपाल सरकारले भारतमा वेश्यालयमा बेचिने नेपाली युवतीहरूको उद्धार र स्वदेश फिर्ता गर्ने सम्बन्धमा सन् १९८५ मा एक सहयोग सम्झौतामा हस्ताक्षर गरिएको थियो।

उद्धार

दस महिना पछि, सन् नोभेम्बर १९८२ मा, जब उनलाई बम्बईको जेजे अस्पतालमा ल्याइएको थियो, उनी तीन प्रकारका यौन सञ्चारित रोगहरू, जननांग वार्ट्स र मस्तिष्क क्षयरोगबाट पीडित थिइन् जसले उनको स्पास्टिक र स्थायी रूपमा प्रयोग गर्न छोड्यो र अन्ततः उनको मृत्यु भयो। जनस्वास्थ्य सङ्गठनले पूर्ण रूपमा "तुलसा बचाउ" अभियान थालेको थियो र मिडियाको सहयोगमा उनलाई उद्धार गर्न सफल भयो। अस्पतालमा, तुलसालाई वेश्यावृत्ति उद्योगबाट सम्भावित प्रतिशोध विरुद्ध पुलिस सुरक्षा दिइएको थियो। केही समय डोंगरी रिमाण्ड होममा बसेपछि उनी जोरपाटीस्थित चेसाइर होम फर द अपाङ्गमा बस्न नेपाल फर्किइन्। डाक्टरहरूले तुलसाको मूल्याङ्कन गर्दा उनलाई शारीरिक र मनोवैज्ञानिक रूपमा गम्भीर चोट लागेको पाए। वर्षौंको दौडान, उनी आफ्नो बोलीमा असंगत र रैम्बलिंग रहिन्। उनले पूर्ण-समय ह्वीलचेयर प्रयोग गरे र उनको पेट सधैं दुख्ने र शौचालय जान नसकेको गुनासो गरिन्।^{[स्रोत नखुलेको]} उनलाई उनको बुबा, वीरध्वज थापाकहाँ फर्काउने प्रयास गरियो, तर उनको दोस्रो पत्नी (तुलसाकी आमा उनको अपहरणको लगत्तै मृत्यु भएको थियो) द्वारा अस्वीकार गरियो र अन्ततः उनको परिवारले उनलाई भेट्न छोडे। सन् १९९४ मा तुलसाले आत्महत्याको प्रयासमा आफ्नो खुट्टा भाँचेकी थिइन्।^{[स्रोत नखुलेको]}

मृत्यु र मिडिया

उनी सन् १९९५ मा आफ्नो संस्थाबाट रिहा भइन्, निको भए जस्तो देखिन्थ्यो, तर पुन: दोहोरिएकी थिइन् र त्यही वर्ष वर्षको उमेरमा क्षयरोगको कारणले मृत्यु भएको थियो।

सञ्चारमाध्यममा भएको बहसका कारण भारत र नेपाल सरकारले भारतीय वेश्यालयबाट नेपाली युवतीहरूको उद्धार र स्वदेश फिर्ता गर्ने सन्धिमा हस्ताक्षर गरिएको थियो। भारतमा नाबालिगसँग बेचबिखन गर्नेको सजाय ७ वर्षबाट बढाएर १३ वर्ष पुगेको छ। बाल वेश्यावृत्ति करिब ४०% ले घटेको छ तर मुख्य समस्या रहेको छ र यकिन तथ्यांक उपलब्ध छैन। रोयटर्स (मासाको इजिमा, "S. Asia Arged to Unite Against Child Prostitution," Routers, जुन १९, १९९८) का अनुसार सन् १९९६ मा बम्बईको वेश्यालयमा ठुला छापा मार्दा उद्धार गरिएका ४८४ वेश्यावृत्तिमध्ये ४०% भन्दा बढी नेपालका थिएँ।

सन् २००० मा, उनी आफ्ना सतावटहरू विरुद्धको मुद्दामा फैसला सुनाएपछि छोटो समयको लागि समाचारमा थिइन्। सन् ६ डिसेम्बर १९८२ मा, रेकर्ड गरिएको पहिलो प्रतिवेदनमा तुलसाले आफूलाई अपहरण गरी विभिन्न वेश्यालयमा बेचेकोमा ३२ जनालाई जिम्मेवार ठहराएकी थिइन्। यसमा ट्याक्सीवाले, अपहरणकारी र वेश्यालयका मालिकहरू पर्छन्। उनले अन्य तीन नेपाली पुरुषहरू, काञ्च सार्खी, कानी र उत्तम कुमार परियारको नाम पनि राखिन्, जसलाई नेपाल सरकारले गिरफ्तार गरेको थियो र अन्ततः २० वर्षको जेल सजाय सुनाएको थियो। बम्बे प्रहरीले पक्राउ गरेका ३२ जनामध्ये सात जनालाई अभियोग लगाइएको थियो तर प्रमाणको अभावमा रिहा गरिएको थियो। नौ जना संदिग्ध मध्ये एक जनाले मात्रै मुद्दाको सामना गर्नु परेको छ, बाँकीले आफूलाई लुकेर बसेका छन्। एकल अभियुक्तलाई न्यायाधीशले अपर्याप्त प्रमाणको आधारमा रिहा गरेका थिएँ।