दरबारी (राग)

दरबारी कान्हडा

ठाट	आसावरी
समय	मध्य रात
आरोहण	सा रे (रे)ग, (रे)ग म प ध नि सा'
अवरोहण	सा' ध नि प म प (म)ग, (म)ग म (सा)रे, सा
वादी	र
सम्वादी	प
पर्यायवाची	दरबारी

दरबारी कान्हडा जसलाई मुख्यतया राग दरबारीको रूपमा समेत चिन्ने गरिएको छ, भारतीय शास्त्रीय सङ्गीतको एक राग हो। यो रागलाई मध्य रातमा गाइने गरिन्छ।यो राग आसावरी ठाटदेखि निस्कन्छ। प्राचीन सङ्गीत ग्रन्थमा राग दरबारीको लागि विभिन्न नामको उल्लेख गरिएको छ। कतै कतै यसलाई कणार्ट, कणार्टकी, कणार्ट गौड पनि भनिन्छ। वस्तुत: कन्हण शब्द कणार्ट शब्दकै अपभ्रंस रूप हो। कान्हडाको अगाडि दरबारी शब्दको प्रयोग मुगल शासनको समयदेखि प्रचलित भएको मानिन्छ।

परिचय

दरबारी कान्हडा एक गम्भीर प्रकृतिको राग हो।

विशेषता

यो राग आलापको योग्य छ। पूर्वांग-वादी राग भएको कारणले यसको विस्तार अधिकतर मध्य सप्तकमा हुन्छ। विलम्बित लयमा यसको गायन एकदम सुन्दर रहन्छ।

• थाट-आसावरी
• स्वर-गन्धार,निषाद र धैवत कोमल। शेष शुद्ध स्वरको प्रयोग।
• जाति-सम्पूर्ण षाडव (आरोह-७, अवरोह-६)
• वादी स्वर-रिषभ(रे)
• सम्वादी स्वर-पञ्चम(प)
• समप्रकृति राग-अडाना
• गायन समय-रात्रिको द्वितीय प्रहर