ध्वाँसे चिबे
| ध्वाँसे चिबे | |
|---|---|
| |
| भारतमा पाइएको ध्वाँसे चिबे | |
| वैज्ञानिक वर्गीकरण | |
| जगत: | जन्तु जगत
|
| सङ्घ: | |
| वर्ग: | |
| गण: | |
| कुल: | |
| वंश: | |
| प्रजाति: | D. leucophaeus
|
| वैज्ञानिक नाम | |
| Dicrurus leucophaeus Vieillot, 1817 | |
| |
| Breeding ranges of the various races according to Vaurie, note that some subspecies are no longer considered valid[२] | |
ध्वाँसे चिबे( Dicrurus leucophaeus ) चिबे परिवार Dicruridae मा पर्ने चराको एक प्रजाति हो । यो पूर्वी र दक्षिणपूर्व एशियामा व्यापक रूपमा वितरित पाइन्छ, जसमा धेरै जनसंख्याहरू खैरो रंगको छायाँ, बसाइँसराइ ढाँचा र आँखा वरिपरि सेतो धब्बाको आकार वा उपस्थितिमा भिन्न हुन्छन्।
विवरण
[सम्पादन गर्नुहोस्]ध्वाँसे चिबे मुख्यतया गाढा खैरो रंगको हुन्छ र पुच्छर लामो र गहिरो काँडेदार हुन्छ। खैरो प्वाँखको छायामा फरक-फरक उप-प्रजातिहरू छन् । केही उप-प्रजातिहरूको टाउकोमा सेतो दागहरू हुन्छन्। साना चराहरू मधुरो खैरो रंगका हुन्छन्।
भारतको उपप्रजाति लङ्गिकाउडाटस (जसमा हिमालयको बेवानी समावेश छ जुन प्रायद्वीपमा जाडो बिताउँछ, मध्य भारतमा एउटा प्रजनन जनसंख्या छ जसलाई भौरीले प्रतिबन्धित अर्थमा लङ्गिकाउडाटस भनेर छुट्याउँछ) धेरै गाढा र लगभग कालो चिबे जस्तै छ यद्यपि यो चरा पातलो छ र केही हदसम्म लामो र कम फैलिएको पुच्छर छ। यो धेरै अग्लो जङ्गली रुख बासस्थानमा पाइन्छ, कालो चिबेको चमक नभएको गाढा खैरो तल्लो भाग हुन्छ। आँखीभौं गाढा खैरो छ र त्यहाँ कुनै सेतो धब्बा हुँदैन। ल्युकोजेनिस र स्यालान्जेन्सिस उपप्रजातिहरूमा सेतो आँखाको दाग हुन्छ जस्तै धेरै टापु रूपहरू जुन दक्षिणतिर प्रजनन गर्छन्। बोलीहरू कालो चिबेको भन्दा अलि बढी नाक र ट्वाँकी हुन्छन्।
वितरण
[सम्पादन गर्नुहोस्]ध्वाँसे चिबे पूर्वी अफगानिस्तानदेखि दक्षिणी चीनसम्म उष्णकटिबंधीय दक्षिणी एशियाका पहाडहरूमा प्रजनन गर्दछ,दक्षिणी जापानको रयुक्यु टापुहरू (विशेष गरी ओकिनावा ) र इन्डोनेसिया, यसको दायराको उत्तरी भागमा धेरै जनसंख्या प्रवासी छन् । चार्ल्स वाउरीले उप-प्रजातिहरू बेवानी ( रोबर्ट सेसिल बेवान पछि ) लाई प्रायद्वीपीय भारतमा हिमालयको छेउमा प्रजनन गर्ने जनसंख्याको रूपमा वर्णन गरे । यद्यपि, पछिका खोज कर्ताहरूले यसलाई लङ्गिकाउडाटसको भागको रूपमा समावेश गर्छन् जसमा मध्य भारतमा पनि प्रजनन गर्ने जनसंख्या छ। जाडोमा, यो प्रजाति विशेष गरी पहाडी जंगलहरूलाई मन पराउँछ। ईसी स्टुअर्ट बेकरले स्टीभेन्सीले वर्णन गरे जसलाई वाउरीले पूर्वी हिमालयको बेवानी वा होपवुडी मान्दछन् । होपवुडीको दायराको पूर्वमा थाइल्याण्ड र म्यानमारको मौहुती हो । यस दायराको उत्तरमा ल्युकोजेनिस र सलान्जेन्सिस छन् (दुबै मुख्यतया दक्षिणतिरका क्षेत्रहरूमा बसाइँसराइ गर्छन् तर नागाल्याण्डबाट पनि चिनिन्छन् ) जबकि बोन्डी दक्षिणमा पाइन्छ। दक्षिणपूर्वी एसियाली टापु शृङ्खलामा, पेरियोफ्थाल्मस , र्युक्युएन्सिस , बटाकेन्सिस , फेड्रस , साइबेरु र निग्रेसेन्स सहित धेरै इन्सुलर जनसंख्याहरू छन् । नामांकित फारम सिमालुर, जाभा, बाली, लोम्बोक, पलावान र बालाबाक टापुहरूमा पाइन्छ भनिन्छ।
व्यवहार र पारिस्थितिकी
[सम्पादन गर्नुहोस्]ध्वाँसे चिबेको खुट्टा छोटो हुन्छ र यो धेरै ठाडो भएर बस्छ जबकि यो मुख्य रूपमा रूख टुप्पोमा अग्लो भएर बस्छ। यो कीराभक्षी हो र हवाई स्यालीहरू बनाएर चारा खोज्छन् तर कहिलेकाहीं रूखका हाँगाहरूबाट पनि चारो टिप्छन्। तिनीहरू एक्लै, जोडी वा सानो समूहमा पाइन्छन्। बसाइँसराइको समयमा तिनीहरू सानो बथानमा उड्छन्।
तिनीहरूले गर्ने सामान्य आवाजलाई द्राङ्घ गिप वा गिप-गिप-द्राङ्घ भनेर वर्णन गरिएको छ । तिनीहरूले अन्य चराहरूको आवाजको नक्कल गर्न सक्छन् र सामान्य इओराको सिट्टी बजाउने आवाजको नक्कल गर्न सक्षम छन् ।
प्रजनन मौसम बैशाख देखि असार सम्म हुन्छ जसमा रूखमा खुकुलो गुँडमा तीन वा चारवटा रातो वा खैरो अण्डा पार्छन्।
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "Dicrurus leucophaeus", अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण सङ्घको रातो सूची संस्करण 2013.2, अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण सङ्घ, २०१२, अन्तिम पहुँच २६ नोभेम्बर २०१३।
- ↑ Vaurie, Charles (१९४९), "A revision of the bird family Dicruridae", Bulletin of the AMNH 93 (4): 203–342।
