मधुबनी जिल्ला
मधुबनी जिल्ला | |
|---|---|
 बिहारको नक्सामा मधुबनी जिल्ला | |
| देश | भारत |
| राज्य | बिहार |
| प्रशासनिक विभाजन | धर्बङ्गा |
| सदरमुकाम | मधुबनी |
| सरकार | |
| • लोकसभा निर्वाचनक्षेत्र | Madhubani, Jhanjharpur |
| • विधानसभा क्षेत्र | Harlakhi, Benipatti, Khajauli, Babubarhi, Bisfi, Madhubani, Rajnagar, Jhanjharpur, Phulparas, Laukaha |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | ३,५०१ किमी२ (१३५२ वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या (२०११) | |
| • जम्मा | ४,४७६,०४४ |
| • घनत्व | १३००/किमी२ (३३००/वर्ग माइल) |
| सङ्ख्या | |
| • साक्षरता | ६०.९ % |
| • लिङ्ग अनुपात | ९२५ |
| मुख्य राजमार्गहरू | NH 104, NH 105 |
| कुल वर्षे पानी | 1273 mm |
| वेबसाइट | आधिकारिक वेवसाईट |
मधुबनी जिल्ला भारतको बिहार राज्यको अडतीसौ जिल्लाहरू मध्ये एक हो तथा मधुबनी शहर यस जिल्लाको प्रशासनिक मुख्यालय हो। मधुबनी जिल्ला दरभंगा डिभिजनको एक हिस्सा हो। यस जिल्लाले ३५०१ किमी ² को क्षेत्र ओगटेको छ र यहाँको जनसङ्ख्या ३५,७०,६५१ (२००१ को रूप मा) रहेको छ। यो मिथिलाको त्यो केंद्र हो जहाँको मुख्य भाषा मैथिली हो।
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]मधुबनी १९७६ मा एक जिल्ला बन्यो जब यो दरभंगा जिल्लाबाट विभाजित गरिएको थियो। [१]
भूगोल
[सम्पादन गर्नुहोस्]मधुबनी जिल्लाले ३५०१ वर्ग किलोमीटर (१३५२ वर्ग मील) को एक क्षेत्र ओगटेको छ, [२] अपेक्षाकृत 'बहानामा उत्तर Andros द्वीप को बराबर छ। [३]
नदीहरू: कमला नदी , त्रिशुला नदी , भूतहि बलान , Bachharaja, बलान , जीवछ , कोसी , Dhous, घाघरा
अर्थव्यवस्था
[सम्पादन गर्नुहोस्]२००६ मा पंचायती राज मन्त्रालयले देशको २५० सबभन्दा पिछडिएको जिल्लाहरू (जम्मा ६४० मध्येमा) मध्ये एकमा मधुबनी नाम उल्लेख गरेको छ।[४] यो एक बिहारमा ३६ जिल्लाहरू मध्येको वर्तमानमा पिछडिएको क्षेत्र हो जसले अनुदान कोष कार्यक्रम (बीआरजीएफ)बाट धन प्राप्त गरेको छ। [४]
जनसाङ्ख्यिकी
[सम्पादन गर्नुहोस्]२०११ की जनगणनाको अनुसार मधुबनी जिल्लाको आबादी ४४,७६,०४४ छ, [५] क्रोएसियाको लगभग राष्ट्र के बराबर [६] वा लुइसियाना अमेरिकी राज्यको. [७] यो भारतमा ३७ को एक रैंकिंग दिदछ (कुल ६४० को मध्येबाट) [५] जिल्ला को जन घनत्व १२७९ निवासियों प्रति वर्ग किलोमीटर (३३१० / वर्ग मील) को एक छ। [५] २००१-२०११ दशकमा जनसङ्ख्या वृद्धि दर २५.१९% थियो। [५] मधुबनी हरेक १००० पुरुषको लागि ९२५ महिलाको [५] सेक्स अनुपात छ र ६०.९% को साक्षरता दर [५].
प्रभागहरु
[सम्पादन गर्नुहोस्]उप प्रभागहरु: मधुबनी, जयनगर, बेनिपट्टी, झंझारपुर, फूलपरास
ब्लाकहरु: जयनगर , खजौली , पण्डौल , रहिका , बिस्फी, बेनिपट्टी , बासोपट्टी , बाबुवरही , राजनगर , मधेपुर , खूटौना , झंझारपुर, घोघरडिहा , लदनियाँ, मधवापुर , हरलाखी , लौकही , अन्ध्राठारही , लखनौर , फूलपरास , कलुआही , मनसापुर , करमौली , सिसबार , सिजोलिया, गराटोल , ब्रहमपुर
संस्कृति
[सम्पादन गर्नुहोस्]संस्कृति मधुबनी चित्रको शैलीले आफ्नो नाम यस क्षेत्रबाट प्राप्त गर्यो जस्तो की यसबाट १७ वीं सदीको सुरुवातमा, यहाँ उत्पन्न भएको हो। यि चित्रों को वनस्पति रंगों, काजल का उपयोग गरिन्छ, और कैनवास आम तौर पर कपडा वा कागजको हुन्छ। अचेल, प्रसिद्ध "मधुबनी चित्रहरूलाई बैग, कुर्ता (शरीरको माथिल्लो आधी भाग छोप्ने एक भारतीय परिरन), रूपांकनको रूप मा गरिन्छ र अन्य सामग्री हाथ ब्लक चित्रकला प्रबिधिको प्रयोग गरेर उत्पादन गरिन्छ गरिन्छ। फेशनमा जातीय ठाठ भएर, अचेल यस प्रकारको उत्पादन न सिर्फ भारतीयको साथ बरु निर्यात बाजार मा पनि अगाडि छ।
Bhoura गढ, mandubani एक पटक मिथिलाको राजधानी थियो। मुख्य सडकमा chandan घर ।
मधुबनी मखाना र मिठाई माछाको लागि पनि प्रसिद्ध छ, जो सानो तालाबमा बढदछ।
त्यहा Bhagawatipur भनिने एक गाँऊ छ जहा शिवको tempale स्थित छ। भनिन्छ की भगवान शिव सावन पूर्णिमामको ocasion मा ठाउ लिन्छन। Bhagawatipur को नजिक Biraul गाँऊ मा माता दुर्गा को मन्दिर पनि छ। यो जानकारी रंजीत कुमार दास 'पंकज' भनिने एक Biraul निबासी ध्दारा बाडिएको हो।
मधुबनी लोकगीत हिन्दुस्तानी क्लासिकल रागमा आधारित छ।
यस जिल्लाको मनिसहरु धेरै बहुत धार्मिक छन र धूम धामसँग सबै धार्मिक अनुष्ठानहरूको पालन गर्दछन। सबै धर्म र संप्रदायको मनिसहरु उनीहरूको अनुष्ठान महान सदभाब ध्दारा गर्दछन। यस जिल्लाको मनिसहरु प्रेम र शान्ति प्रिय छन। दुर्गापूजा, महाशिवरात्रि, होली, रामनवमी, Krishnashtmi र Dipawali केही प्रसिद्ध चाडँ हो।
Babubarhi ब्लकको Sonamati जस्ता केही गाँऊमा, भगवान कृष्ण, नंद बाबा र अन्य देबी देवताको मूर्ति माटो र बाँसको छडीबाट बनाईन्छ र Krishnashtmi की पूर्व संध्यामा मेला आयोजित गरिन्छ। यस जिल्लाको लगभग सबै हिन्दू गाँऊहरूमा एक शिवालय छ जहां मनिसहरु हरेक बिहान Jalbhishek को लागि जान्छन।
यस जिल्लाका मुस्लिमहरु पनि आफ्नो चाडँ ईद र मुहर्रम ठुलो धूमधाम र शो को साथ मनाउदछन्। उनीहरूको गाँऊ र आसपासको हिंदू पनि आनन्दको साथ उनीहरूको चाडमा सहभागी हुन्छन। मधुबनीमा मैथली हरूको छठ पूजा एक महान उत्साह को साथ मनाउछन जो दीपावलीको मात्र छ दिन पछि हुन्छ।
एक अर्को महत्त्वपूर्ण कुरा Saurath सभा हो जसमा लगभग प्रत्येक वर्ष, suddha वा शुभ दिन को समयमा विवाह को निपटाने को लागि हजारौ Maithil ब्राह्मण को Saurath को सभा Gaachchi मा भेला हुन्छन। Panjikaras ("Panji" वा वंश रिकर्ड राख्ने व्यक्ति)बाट बिबाहको फिक्सिंग गर्न धेरै नै महत्त्वपूर्ण भूमिका निभाउछन, बिबाहको इच्छुक व्यक्तिले पछिबाट panjikaraबाट (गैर - सम्बन्ध) नामक एक प्रमाण पत्र प्राप्त गर्नको लागि अनिवार्य छ, त्यहा कुनै रक्त सम्बन्ध नभएको कुरा उल्लेख गरेर, त्यसमा सम्बन्धको निषिद्ध स्तर निर्धारित गर्ने नियम को अनुसार बेहुला र बेहुलीको बीच"रक्त सम्बन्ध" छ। सभाको प्रत्येक गाँऊमा बस्नको लागि डेरा - निश्चीत गरिएको छ। मिथिलाको विद्वान र पंडितहरूको आम बैठकमा पारंपरिक ज्योतिष बार्षिक पंचांग Pachanga को अनुसार दिन आदिको समय र संख्याको फैसला गरिन्छ।
मधुबनी जिल्लासँग जोडिएर रहेका स्थानहरू | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||
