सानो चिबे

सानो चिबे
पश्चिम बङ्गाल, भारतमा
संरक्षण स्थिति
कम चासोका  (आइयुसिएन ३.१)
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	जन्तु जगत
सङ्घ:	हाड भएका
वर्ग:	पंक्षी
गण:	Passeriformes
कुल:	Dicruridae
वंश:	Dicrurus
प्रजाति:	D. aeneus
वैज्ञानिक नाम
Dicrurus aeneus Vieillot, 1817
पर्याय
Chaptia aenea

सानो चिबे (Dicrurus aeneus) चिबेको प्रजातिको एक प्रकारको चरा हो । यो चरा नेपाल लगायत दक्षिण एसियाली भूभागका जङ्गलहरूमा बसोबास गर्ने गर्छ ।सानो चिबे ( डायक्रुरस एनिअस ) चिबे समूहको एउटा सानो इन्डोमलायन चरा हो। तिनीहरूले आफ्नो अड्डाबाट हवाई स्याली बनाएर वनको छहारीको छायामा उड्ने कीराहरूलाई समात्छन्। तिनीहरू यस क्षेत्रका अन्य चिबेहरूसँग धेरै मिल्दोजुल्दो छन् तर काँटाको गहिराइ र तिनीहरूको प्वाँखमा चमकको ढाँचामा भिन्नताका साथ केही हदसम्म साना र ठोस छन्।

विवरण

यो चिबे कालो चिबे भन्दा अलि सानो छ र टाउको, घाँटी र छातीमा चम्किलो देखिने गरी धातुको चमक बढी हुन्छ। बिद्या मखमली हुन्छन् र कानको आवरणहरू मधुरो हुन्छन्। पुच्छर पातलो र राम्रो काँडेदार हुन्छ जसको बाहिरी पुच्छरका प्वाँखहरू थोरै बाहिरतिर फर्फराउँछन्। अपरिपक्व चराहरूको अक्षीय भाग सेतो रंगमा टिपिएको हुन्छ। यो जवान चरा कम फर्फराउने भएकोले मधुरो र खैरो रंगको हुन्छ।

नामांकित जाति भारतमा पाइन्छ र मलाय प्रायद्वीपको उत्तरी भागसम्म फैलिएको छ। यद्यपि दक्षिणी भारतका नमूनाहरू बर्माको मलायानेसिसका नमूनाहरूसँग आकृतिमा धेरै मिल्दोजुल्दो छन् र आकार भिन्नता शुद्ध हुन्छ। चीनको क्वांगसिएन्सिसबाट उप-प्रजातिलाई सानो चिबेको पर्यायवाची मानिन्छ । उप-प्रजाति मलायानेसिस सेलाङ्गोरबाट दक्षिण, सुमात्रा र बोर्नियोमा पाइन्छ। ताइवान भित्री पहाडहरूमा ब्राउनियानसको घर हो।

वितरण

सानो चिबे भारतको पश्चिमी घाट र पूर्वी घाट र तल्लो हिमालयमा पश्चिमी उत्तरांचलदेखि पूर्वतिर इन्डोचीन र हेनान, मलाय प्रायद्वीप, सुमात्रा र उत्तरी बोर्नियोसम्म पाइन्छ। यो प्रजाति सामान्यतया ओसिलो चौडा पात भएको जंगलमा पाइन्छ। यो प्रजाति विशेष रूपमा वन क्षेत्रहरूमा पाइन्छ।

व्यवहार र पारिस्थितिकी

तिनीहरू एक्लै वा दुई देखि तीन वटाको समूहमा पाइन्छन्। तिनीहरू जंगलको छत्रछायाँमुनि हवाई स्याली बनाएर सक्रिय रूपमा कीराहरूको खोजी गर्छन् , प्रायः आफ्नो मनपर्ने अड्डाहरूमा फर्कन्छन्। तिनीहरू कहिलेकाहीं मिश्रित प्रजातिका चरन बथानमा सामेल हुन्छन्। तिनीहरू धेरै अन्य चरा प्रजातिहरूको आवाजको नक्कल गर्न धेरै सिपालु हुन्छन् जुन धेरै चिबे प्रजातिहरूसँग साझा विशेषता हो। प्रजनन मौसम माघ देखि साउनसम्म हुन्छ। रूखको कप गुँडमा तीन वा चार गुलाबी देखि खैरो अण्डा पार्छन्। अण्डाहरू चौडा छेउमा गाढा हुन्छन् र प्रायः बादल लागेको दागहरू हुन्छन्। गुँड माकुराको जालोले ढाकिएको हुन्छ र प्रायः सेतो देखिन्छ। यी आक्रामक र निडर चराहरू हुन्, २४ सेन्टिमिटर लम्बाइका र यदि तिनीहरूको गुँड वा बच्चाहरूलाई खतरामा पारियो भने धेरै ठूला प्रजातिहरूलाई आक्रमण गर्छन्।