सामग्रीमा जानुहोस्

गृह मन्त्रालय (भारत)

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
गृह मन्त्रालय
भारत सरकारको शाखा
गृह मन्त्रालय

गृह मन्त्रालयको भवन
मन्त्रालय विवरण
गठन१५ अगस्ट १९४७; ७७ वर्ष पहिले (१९४७-०८-15)
अधिकार क्षेत्रभारत सरकार
प्रधान कार्यालयसचिवालय भवन, नयाँ दिल्ली
२८°३६′५०″उ॰ ७७°१२′३२″पू॰ / २८.६१३८९°N ७७.२०८८९°E / 28.61389; 77.20889
वार्षिक बजेट२०२,८६८.७० करोड (युएस$२८ बिलियन) (२०२४–२५)[]
मन्त्री
वेबसाइटmha.gov.in Edit this at Wikidata

गृह मन्त्रालय, वा केवल गृह, भारत सरकारको एक मन्त्रालय हो। यो मुख्यतया आन्तरिक सुरक्षा र घरेलु नीतिको रखरखावको लागि जिम्मेवार छ। यसको नेतृत्व गृहमन्त्रीले गरेका छन्।[]

गृह मन्त्रालय पनि भारतीय पुलिस सेवा, दिल्ली, अण्डमान र निकोबार टापु प्रहरी सेवा र दिल्ली, अण्डमान, निकोबार टापुहरू, लक्षदीप, दादरा नगर हवेली र दमन दिउ प्रशासनिक सेवाका लागि क्याडर नियन्त्रण गर्ने अधिकार हो। मन्त्रालयको प्रहरी-१ डिभिजन भारतीय प्रहरी सेवाको सन्दर्भमा क्याडर नियन्त्रण गर्ने अधिकार हो; जबकि, केन्द्र शासित प्रदेश डिभिजन दिल्ली, अण्डमान र निकोबार टापु प्रहरी सेवाको लागि प्रशासनिक विभाजन हो।

वरिष्ठ अधिकारीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]

गृहसचिव र अन्य वरिष्ठ अधिकारीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]

गृहसचिव गृह मन्त्रालयको प्रशासनिक प्रमुख हुन्। यो पद भारत सरकारका सचिव स्तरका एक वरिष्ठ आईएएस अधिकारीद्वारा आयोजित गरिन्छ। वर्तमान गृह सचिव अजय कुमार भल्ला, आईएएस र सचिव चन्दु बुरुसु, आईएएस छन्। सबै केन्द्रीय सशस्त्र प्रहरी बलहरू जस्तै सीआरपीएफ, सीआईएसएफ, बीएसएफ आदि र केन्द्र शासित प्रदेश पुलिस बलहरू केन्द्रीय गृह मन्त्रालयको नियन्त्रणमा छन्। केन्द्रीय गृह सचिव नीति निर्माण आदि जस्ता सबै मामिलाहरूमा केन्द्रीय गृहमन्त्रीको मुख्य सल्लाहकार हुन्। केन्द्रीय गृह सचिव को पद एक राज्य को मुख्य सचिव को बराबर छ। केन्द्रीय गृह सचिवले सातौँ केन्द्रीय वेतन आयोगको तलब स्तर १७ मा तलब प्राप्त गर्दछन् अर्थात् २,२५,००० भारु र प्रति महिना लागु हुने अन्य भत्ताहरू जुन मुख्य सचिवको तलब बराबर हो।

सन्दर्भ सामग्रीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]
  1. "MHA gets Rs 1.96 lakh crores in Budget-2024; focus on women safety, police modernisation", The Print 
  2. "ORGANIZATIONAL CHART OF MINISTRY OF HOME AFFAIRS", Ministry of Home Affairs, Government of India, नोभेम्बर ३०, २०१७, मूलबाट ११ सेप्टेम्बर २०१७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच जनवरी १७, २०१८ 
  3. "About the ministry | Ministry of Home Affairs | GoI", mha.gov.in, अन्तिम पहुँच २०२०-०२-०९