बोलिभिया

Plurinational State of Bolivia
*Estado Plurinacional de Bolivia* (स्पेनी)
*Bulivya Mamallaqta* ढाँचा:Qu icon
*Wuliwya Suyu* ढाँचा:Ay icon
Plurinational State of Bolivia Estado Plurinacional de Bolivia (स्पेनी); Bulivya Mamallaqta ढाँचा:Qu icon; Wuliwya Suyu ढाँचा:Ay icon
	झन्डा प्रतीकचिह्न
	आदर्श वाक्य: ¡La unión es la fuerza! ; "The unity is the strength" (स्पेनी)
	राष्ट्रिय गान: Himno Nacional de Bolivia (स्पेनी)
	Wiphala of Qulla Suyu:;
राजधानी	Sucre (constitutional capital); १९°२′द॰ ६५°१५′प॰ / १९.०३३°S ६५.२५०°W; La Paz (administrative capital); १६°३०′द॰ ६८°०९′प॰ / १६.५००°S ६८.१५०°W
सबैभन्दा ठुलो सहर	Santa Cruz de la Sierra; १७°४८′द॰ ६३°१०′प॰ / १७.८००°S ६३.१६७°W
आधिकारिक भाषाहरू	स्पेनपस ; Quechua ; Aymara ; and 34 other native languages
जातिगत समूहहरू	५५% Amerindian; (Quechua, Aymara; and ३४ other ethnic groups); ३०% Mestizo; १५% White
रैथाने(हरू)	बोलिभियन
सरकार	गणतन्त्र
• राष्ट्रिय	Evo Morales
• उप प्रधानमन्त्री	Álvaro García
स्वतन्त्र स्पेन बाट
• घोषणा	६ अगस्ट १८२५
• Recognized	२१ जुलाई १८४७
• Current constitution	; फेब्रुअरी ७,२००९
क्षेत्रफल
• जम्मा	१०,९८,५८१ किमी२ (४,२४,१६४ वर्ग माइल) (२८ औँ)
• पानी (%)	१.२९
जनसङ्ख्या
• २०१० अनुमानित	१०,९०७,७७८ (८४ औँ)
• २००१ जनगणना	८,२८०,१८४
• घनत्व	८.९ /किमी2 (२३.१ /वर्ग माइल) (२२० औँ)
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (क्रय शक्ति समता)	२०१० लगत
• जम्मा	$४७.८८२ बिलियन
• प्रति व्यक्ति	$४,५९२
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (साङ्केतिक)	२०११ लगत
• जम्मा	$२२.७७८ बिलियन
• प्रति व्यक्ति	$२,१४३
गिनी (२०१८)	42.2; मध्यम
मानव विकास सूचकाङ्क (२०१९)	0.718; उच्च · १०७औ
मुद्रा	बोलिभिनो (BOB)
समय क्षेत्र	अन्तर्राष्ट्रिय प्रमाणिक समय-४
सडक प्रयोग	दाँया
टेलिफोन कोड	+५९१
इन्टरनेट डोमेन	.bo

‍‍‍

परिचय

बोलिभिया(स्पेनिस: [boliˈβja]) आधिकारिक रूपमा प्लुरिनेशनल स्टेट अफ बोलिभिया मध्य दक्षिण अमेरिकि भुपरिवेष्ठित मुलुक हो। यो देश दक्षिण अमेरिकाको सबैभन्दा गरीब राष्ट्र पनि हो। यसको पुर्व र उत्तरमा ब्राजिल, दक्षिणमा पाराग्वे र अर्जेन्टिना, दक्षिण पश्चिममा चिले र पश्चिममा पेरु रहेका छन्। यो देशको राजधानी लापाज र सुकर हुन्। यहाँको मुख्य भाषा स्पेनिस हो।

Sánchez de Lozada and Banzer: देश लाई उदार गराउने

भुगोल

Department	Abbreviation (ISO)	Population	Surface (km²)	Density	Capital city
Territorial division of Bolivia

Bolivia	BO	10.027.644	1.098.581	9,1	Sucre (Constitutional) Nuestra Señora de La Paz (Administrative)
Beni	BO-B	430.049	213.564	1,9	Trinidad
Chuquisaca	BO-H	631.062	51.524	11,9	Sucre
Cochabamba	BO-C	1.786.040	55.631	22,7	Cochabamba
La Paz	BO-L	2.756.989	133.985	19,9	La Paz
Oruro	BO-O	444.093	53.558	8,2	Oruro
Pando	BO-N	75.335	63.827	1,1	Cobija
Potosí	BO-P	780.392	118.218	6,5	Potosí
Santa Cruz Department	BO-S	2.626.697	370.621	7,1	Santa Cruz de la Sierra
Tarija	BO-T	496.988	37.623	12,5	Tarija
Source: Demographic Projections 2008, Bolivian National Demographic Institute.^[१२] The departmental densitiy has been calculated with the population of 2006.

Fauna and Flora of Bolivia

Leopardus pardalis Ocelot	Saimiri boliviensis Black-capped squirrel monkey	Phoenicopterus andinus Andean Flamingo	Lama glama Llama	Inia boliviensis Amazon river dolphin

Heliconia rostrata Patujú	Echinopsis boyuibensis Boyuibe cactus	Ceiba speciosa Toborochi	Swietenia macrophylla Mara	Cantua buxifolia Cantuta

Territorial limits

Country	Terrestrial	Maritime	Total
Boundaries

Argentina	471	302	773
ब्राजिल	750	2.673¹	3.423
चिली	830	20	850
पाराग्वे	634	57	741
पेरू	513	534²	1.047
Terrestrial	3.469
Maritime		3.579
Total			6.834
Notes: 1 =From the 2.673 kilometers of maritime boundaries with Brazil, 95 kilometers are lakes, being the rest rivers. 2 =From the 544 kilometers of maritime boundaries with Peru, 150 kilometers are in the Lake Titicaca, being the rest rivers.

Contrast of the land relief forms of Bolivia, from an elevation of 4.000 meters in the Andean region (altiplano) to 2.500 meters in the Sub-Andean region (valleys) and to 400 meters in Los Llanos region (savanna).

ईतिहास

Tiwanaku at its largest territorial extent, AD 950

राजनिति र प्रशासन

चित्र:La paz Bolivia view 2008.jpg

La Paz skyline. The city is the highest capital in the world.

चित्र:Evomorales 20050122 posesion01.jpg

Evo Morales' inauguration as President

सन्दर्भ सामग्रीहरू

↑ "Central Bank of Bolivia", The Bolivian coin, अन्तिम पहुँच २००६-०८-०४।
↑ Article 6, section II of the new Bolivian constitution establishes the Wiphala as a national symbol of Bolivia (along with the flag, national anthem and coat of arms). See "Bandera indígena boliviana es incluida como símbolo patrio en nueva Constitución", October 21, 2008, United Press International.
↑ "Artículo 6. I. Sucre es la Capital de Bolivia."(Article 6. I. Sucre is the capital of Bolivia.)
↑ ^४.० ^४.१ CIA - The World Factbook वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१८-१२-११ मिति
↑ Bolivian Constitution, Article 5-I: Son idiomas oficiales del Estado el castellano y todos los idiomas de las naciones y pueblos indígena originario campesinos, que son el aymara, araona, baure, bésiro, canichana, cavineño, cayubaba, chácobo, chimán, ese ejja, Guaraní, guarasu'we, guarayu, itonama, leco, machajuyai-kallawaya, machineri, maropa, mojeño-trinitario, mojeño-ignaciano, moré, mosetén, movima, pacawara, puquina, quechua, sirionó, tacana, tapieté, toromona, uru-chipaya, weenhayek, yawanawa, yuki, yuracaré y zamuco.
↑ "Kids Encyclopedia", Kids.britannica.com, ८ फेब्रुअरी २००९, अन्तिम पहुँच ३० अगस्ट २०१०।
↑ "The World Factbook – Bolivia", CIA, अन्तिम पहुँच ३० मार्च २०१०। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ११ डिसेम्बर २०१८ मिति
↑ "Bolivia", World Gazetteer, मूलबाट १९ जनवरी २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ७ जनवरी २०१०। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १९ डिसेम्बर २०१० मिति
↑ ^९.० ^९.१ ^९.२ ^९.३ "Bolivia", International Monetary Fund, अन्तिम पहुँच ८ डिसेम्बर २०११।
↑ "GINI index (World Bank estimate) – Bolivia", World Bank, मूलबाट ११ अगस्ट २०१८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ मार्च २०२०।
↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene, United Nations Development Programme, १५ डिसेम्बर २०२०, पृ: 343–346, आइएसबिएन 978-92-1-126442-5, अन्तिम पहुँच १६ डिसेम्बर २०२०।
↑ [१]

[1] "Central Bank of Bolivia", The Bolivian coin, अन्तिम पहुँच २००६-०८-०४।

[2] Article 6, section II of the new Bolivian constitution establishes the Wiphala as a national symbol of Bolivia (along with the flag, national anthem and coat of arms). See "Bandera indígena boliviana es incluida como símbolo patrio en nueva Constitución", October 21, 2008, United Press International.

[3] "Artículo 6. I. Sucre es la Capital de Bolivia."(Article 6. I. Sucre is the capital of Bolivia.)

[CIA_-_The_World_Factbook-4] ४.० ^४.१ CIA - The World Factbook वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१८-१२-११ मिति

[5] Bolivian Constitution, Article 5-I: Son idiomas oficiales del Estado el castellano y todos los idiomas de las naciones y pueblos indígena originario campesinos, que son el aymara, araona, baure, bésiro, canichana, cavineño, cayubaba, chácobo, chimán, ese ejja, Guaraní, guarasu'we, guarayu, itonama, leco, machajuyai-kallawaya, machineri, maropa, mojeño-trinitario, mojeño-ignaciano, moré, mosetén, movima, pacawara, puquina, quechua, sirionó, tacana, tapieté, toromona, uru-chipaya, weenhayek, yawanawa, yuki, yuracaré y zamuco.

[6] "Kids Encyclopedia", Kids.britannica.com, ८ फेब्रुअरी २००९, अन्तिम पहुँच ३० अगस्ट २०१०।

[cia-7] "The World Factbook – Bolivia", CIA, अन्तिम पहुँच ३० मार्च २०१०। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ११ डिसेम्बर २०१८ मिति

[8] "Bolivia", World Gazetteer, मूलबाट १९ जनवरी २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ७ जनवरी २०१०। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १९ डिसेम्बर २०१० मिति

[imf-9] ९.० ^९.१ ^९.२ ^९.३ "Bolivia", International Monetary Fund, अन्तिम पहुँच ८ डिसेम्बर २०११।

[WB1-10] "GINI index (World Bank estimate) – Bolivia", World Bank, मूलबाट ११ अगस्ट २०१८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ मार्च २०२०।

[HDI-11] Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene, United Nations Development Programme, १५ डिसेम्बर २०२०, पृ: 343–346, आइएसबिएन 978-92-1-126442-5, अन्तिम पहुँच १६ डिसेम्बर २०२०।

[12] [१]

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]

[११]

[१२]