पाकिस्तानको राष्ट्रपति
| पाकिस्तानको राष्ट्रपति | |
|---|---|
| صدرِ پاکستان | |
 | |
 | |
| इस्लामी गणतन्त्र पाकिस्तानको राष्ट्रप्रमुख पाकिस्तान सरकारको कार्यपालिका | |
| सम्बोधन | महामहिम (आधिकारिक) माननीय[१] (कुटनैतिक) राष्ट्रपति (अनौपचारिक) |
| प्रकार | राष्ट्रप्रमुख |
| निवास | ऐवाने सदर, रेड जोन, इस्लामाबाद-४४०४० |
| आसन | ऐवाने सदर, रेड जोन, इस्लामाबाद-४४०४० |
| नियुक्तिकर्ता | निर्वाचक मण्डल |
| अवधि | पाँच वर्ष (एकपटक नवीकरणीय) |
| गठन साधन | पाकिस्तानको संविधान |
| अग्रगामी | पाकिस्तानको राजशाही |
| प्रथम पदाधिकारी | इस्कन्दर मिर्जा |
| गठन | 23 मार्च 1956 |
| उत्तराधिकार | उत्तराधिकारी |
| उप | महासभाको अध्यक्ष |
| तलब | ८४६,५५० per month[२][३] |
| वेबसाइट | पाकिस्तानको राष्ट्रपति |
|
| यो लेख पाकिस्तानको सरकार र राजनीतिको एक शृङ्खला हो |
पाकिस्तानको राष्ट्रपति (उर्दु: صدرِ پاکستان) इस्लामी गणतन्त्र पाकिस्तानका राष्ट्रप्रमुख हुन्। राष्ट्रपति कार्यकारी प्रमुख र पाकिस्तानी सशस्त्र बलको सर्वोच्च कमान्डर हुन्। पाकिस्तानमा राष्ट्रपति एक औपचारिक पद हो। राष्ट्रपतिले प्रधानमन्त्री र मन्त्रिपरिषद्को सल्लाहमा काम गर्न गर्दछन्।[४][५] आसिफ अली जरदारी १० मार्च २०२४ देखि बहालवाला राष्ट्रपति हुन्।[६]
२३ मार्च १९५६ मा इस्लामी गणतन्त्रको घोषणा पछि राष्ट्रपतिको कार्यालय स्थापना गरिएको थियो। तत्कालीन गभर्नर जनरल मेजर जनरल इस्कन्दर मिर्जाले पहिलो राष्ट्रपतिको रूपमा पदभार ग्रहण गरेका थिए। सन् १९५८ को 'कू' पछि प्रधानमन्त्रीको कार्यालय खारेज गरिएको थियो र राष्ट्रपति पदलाई देशको सबैभन्दा शक्तिशाली पदको रूपमा कायम गरिएको थियो। सन् १९६२ को संविधान जारी भएपछि यो स्थिति अझ मजबुत भएको थियो। यसले पाकिस्तानलाई राष्ट्रपति गणतन्त्रमा परिणत गरेको थियो र राष्ट्रपतिलाई सबै कार्यकारी अधिकार दिएको थियो। सन् १९७३ मा नयाँ संविधानले संसदीय प्रजातन्त्रको स्थापना गरेको थियो र राष्ट्रपतिको भूमिकालाई औपचारिकमा सीमित गरेको थियो। यद्यपि, सन् १९७७ मा सेनाको कब्जाले परिवर्तनहरू उल्टाएको थियो। संविधानको आठौँ संशोधनले पाकिस्तानलाई अर्ध-राष्ट्रपति गणतन्त्रमा परिणत गरेको थियो र सन् १९८५ र २०१० को बीचमा, कार्यकारी शक्ति राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीद्वारा साझा गरिएको थियो। सन् २०१० को १८ औँ संशोधनले देशमा संसदीय प्रजातन्त्रको पुनर्स्थापना गर्दै राष्ट्रपतिपदलाई औपचारिक स्थितिमा झारेको थियो। [७]
संविधानले राष्ट्रपतिलाई प्रत्यक्ष रूपमा सरकार सञ्चालन गर्न निषेध गरेको छ। तथापि, कार्यकारी शक्तिको प्रयोग प्रधानमन्त्रीद्वारा गरिन्छ जसले राष्ट्र पतिलाई आन्तरिक र विदेश नीतिका सबै मामिलाहरू, साथै सबै विधायी प्रस्तावहरूको बारेमा जानकारी दिन्छ।[८] तथापि, संविधानले राष्ट्रपतिलाई क्षमादान, पुनरुत्थान र सेनामाथि नियन्त्रण प्रदान गर्ने अधिकार प्रदान गरेको छ। [९]सेनाको उच्च निर्देशनमा हुने सबै नियुक्तिहरू राष्ट्रपतिले आवश्यकताको आधारमा प्रधानमन्त्रीको परामर्श र अनुमोदनमा गर्नुपर्दछ।[१०]
राष्ट्रपतिलाई निर्वाचक मण्डलले अप्रत्यक्ष रूपमा पाँच वर्षका लागि निर्वाचित गर्दछ। संविधान अनुसार राष्ट्रपति 'पैँतालीस (४५) वर्षभन्दा बढी उमेरका मुसलमान' हुनुपर्दछ। राष्ट्रपति इस्लामाबादको ऐवाने सदर (राष्ट्रपति भवन) मा बस्छन्। उनको अनुपस्थितिमा, महासभाको अध्यक्षले पदको जिम्मेवारीहरू प्रयोग गर्दछन्।
पाकिस्तानमा हालसम्म कुल १४ जना राष्ट्रपति भइसकेका छन्। इसकन्दर अली मिर्जा २३ मार्च १९५६ को राष्ट्रपति बनेका थिए। वर्तमान पदाधिकारी आसिफ अली जरदारी हुन्, जसले ९ मार्च २०२४ मा पदभार ग्रहण गरेका थिए।
योग्यता र छनोट प्रक्रिया[सम्पादन गर्नुहोस्]
पाकिस्तानको संविधानले राष्ट्रपति पदका लागि योग्य हुनका लागि उम्मेदवारले पूरा गर्नुपर्ने सैद्धान्तिक योग्यता निर्धारण गरेको छ जुन निम्न छ:[११]
- पाकिस्तानको नागरिक[५]
- मुस्लिम[११]
- ४५ वर्ष पुरा गरेको [११]
- राष्ट्रिय सभाको सदस्यको रूपमा निर्वाचित हुन योग्य[११]
जब ऐवाने सदर (राष्ट्रपति भवन) खाली हुन्छ, राष्ट्रपतिको चयन निर्वाचक मण्डलद्वारा गरिन्छ, जसमा संसदका दुवै सदनहरू (महासभा र राष्ट्रिय सभा) र चार प्रदेश सभाहरू हुन्छन्। मुख्य निर्वाचन आयुक्तले विशेष अधिवेशनमा राष्ट्रपतिको कार्यालयको निर्वाचन गर्नु पर्दछ।[१२] मतदान गोप्य हुन्छ।[१३][१४]
प्रत्येक निर्वाचकले फरक फरक मत खसाल्छन्। सामान्य सिद्धान्त अनुसार संसदका सदस्यहरूले खसालेको कुल मतको सङ्ख्या प्रदेश सभा सदस्यहरूले खसालेको कुल मतको सङ्ख्या बराबर हुन्छ। बलुचिस्तान प्रदेश सभामा ६५ सिट रहेको छ जुन सबैभन्दा सानो प्रदेश सभा हो। प्रदेश सभा सदस्यहरूको सङ्ख्याको आधारमा प्रत्येक प्रदेश सभामा एक अर्कालाई समान सङ्ख्यामा मत प्राप्त हुन्छ।[१४]
राष्ट्रपतिको पदावधि समाप्त हुनुभन्दा ६० दिनअगावै र तीस दिनभन्दा अगावै राष्ट्रपतिको निर्वाचन गर्न नपाइने संविधानमा उल्लेख छ।[१४]
सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
- ↑ Gupta, K. R., सम्पादक (२००६), India-Pakistan relations with special reference to Kashmir, New Delhi: Atlantic Publ. and Distributors, आइएसबिएन 8126906723।
- ↑ "Govt wants to double president's salary", The Express Tribune, २९ मे २०१८।
- ↑ "Data", www.na.gov.pk, अन्तिम पहुँच २०२०-०६-०९।
- ↑ Article 243(3) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१५-०३-२१ मिति in Chapter 2: The Armed Forces. Part XII: Miscellaneous in the Constitution of Pakistan.
- ↑ ५.० ५.१ Article 41(1) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-०२-०४ मिति in Chapter 1: The President, Part III: The Federation of Pakistan in the Constitution of Pakistan.
- ↑ "पाकिस्तानको नयाँ राष्ट्रपतिमा आसिफ अली जरदारी निर्वाचित", अनलाइन पत्रिका (नेपालीमा), अन्तिम पहुँच २५ माघ २०८०।
- ↑ "Pakistan moves to roll back presidential powers", Los Angeles Times, २ अप्रिल २०१०।
- ↑ Article 43(1)–43(2) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-०२-०४ मिति in Chapter 1: The President, Part III: The Federation of Pakistan in the Constitution of Pakistan.
- ↑ Article 46 वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-०२-०४ मिति in Chapter 1: The President, Part III: The Federation of Pakistan in the Constitution of Pakistan.
- ↑ Article 243(2) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१५-०३-२१ मिति in Chapter 2: The Armed Forces. Part XII: Miscellaneous in the Constitution of Pakistan.
- ↑ ११.० ११.१ ११.२ ११.३ Article 41(2) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-०२-०४ मिति in Chapter 1: The President, Part III: The Federation of Pakistan in the पाकिस्तानको संविधान.
- ↑ Crilly, Rob (१० मे २०१३), "Pakistan election guide: How does it work?", Telegraph, Pakistan Bureau, Telegraph, मूलबाट १४ फेब्रुअरी २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ मे २०१५।
- ↑ Article 41(3) वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१६-०२-०४ मिति in Chapter 1: The President in Part III: The Federation of Pakistan in the Constitution of Pakistan.
- ↑ १४.० १४.१ १४.२ APP, Associate Press of Pakistan (२५ जुलाई २०१३), "706 Electoral College members to elect 12th President of Pakistan", News International, 2013, News International, मूलबाट २ अगस्ट २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १८ मे २०१५।
बाह्य कडीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
- पाकिस्तानको राष्ट्रपति: आधिकारिक वेबसाइट वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०९-०७ मिति