व्यास नदी

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
(ब्यास नदीबाट अनुप्रेषित)
ब्यास नदी
हिमाचल प्रदेशमा ब्यास नदी
स्थान
देशभारत
राज्यहिमाचल प्रदेश, पन्जाब
भौतिक विषेशताहरू
स्रोतब्यास कुण्ड
 • स्थानहिमालय, हिमाचल प्रदेश
 •  भौगोलिक निर्देशाङ्क३२°२१′५९″उ॰ ७७°०५′०८″पू॰ / ३२.३६६३९°N ७७.०८५५६°E / 32.36639; 77.08556
मुखसतलज नदी
 •  स्थान
पन्जाब
 •  भौगोलिक निर्देशाङ्क
३१°०९′१६″उ॰ ७४°५८′३१″पू॰ / ३१.१५४४४°N ७४.९७५२८°E / 31.15444; 74.97528निर्देशाङ्कहरू: ३१°०९′१६″उ॰ ७४°५८′३१″पू॰ / ३१.१५४४४°N ७४.९७५२८°E / 31.15444; 74.97528
लम्बाइ४७० किमी (२९० माइल)
जलाधारकाे क्षेत्रफल२०.३०३ किमी (७.८३९ वर्ग माइल)
निकास 
 • स्थानमण्डी मैदान
 • औसत४९९.२ मी3/सेक (१७,६३० घन फिट/सेक)

ब्यास नदी उत्तर भारतको एउटा नदी हो। यो नदी भारतको मध्य हिमाचल प्रदेशको हिमालयमा बढ्छ र लगभग ४७० किलोमिटर (२९० माइल) भारतीय राज्य पन्जाबको सतलज नदीमा बग्छ। यसको कुल लम्बाइ ४७० किलोमिटर (२९० माइल) छ र यसको जलाधार २०,३०३ वर्ग किलोमिटर (७,८३९ वर्ग माइल) ठुलो छ।

नामकरण[सम्पादन गर्नुहोस्]

भारतीय महाकाव्य महाभारतका लेखक वेद व्यास, ब्यास नदीको उपनाम हो; उनले यसलाई यसको स्रोत ताल ब्यास कुण्डबाट बनाएको भनिन्छ।[१] ऋग्वेदले विपाश नदीलाई भनिन्छ, जसको अर्थ निरंकुश हुन्छ, पछि संस्कृत ग्रन्थहरूमा यसलाई विपाशा भनिएको छ, यास्कले यसलाई अर्ग्रीकियासँग पहिचान गर्दछ।[२]

मार्ग[सम्पादन गर्नुहोस्]

नदी कुल्लूको रोहताङ पासको दक्षिणी भागमा समुद्री सतहबाट ४,३६१ मिटर (१४,३०८ फिट) उचाइमा छ। यसले मण्डी जिल्ला पार गर्छ र काँगडा जिल्लामा सन्ढोलमा प्रवेश गर्छ, समुद्र सतह माथि ५९० मिटर (१,९४० फिट)। होशियारपुरमा शिवालिक पहाडहरू भेट्दा, नदीले तीव्र रूपमा उत्तरतिर बग्छ, काँगडा जिल्लाको सिमाना बनाउँछ।[३][४]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Wasini Pandey, Bindhy, "Geoenvironmental hazards in Himalaya", Pg.58, अन्तिम पहुँच २००९-०५-२९ 
  2. Müller, Max. India: what Can it Teach Us?: A Course of Lectures Delivered Before the University of Cambridge (1883)
  3. "The Indus Waters Treaty 1960", World Bank, अन्तिम पहुँच २६ सेप्टेम्बर २०१६ 
  4. "Pages 261 and 291, The Ravi- Beas Water Tribunal Report (1987)", Central Water Commission, अन्तिम पहुँच १५ फेब्रुअरी २०२०