सिन्जियाङ

सिन्जियाङ
स्वायत्त क्षेत्र
सिन्जियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्र
माथिबाट घडीको दिशामा: उरुम्चीको क्षितिज अफाक खोजा समाधि, काश्गर ज्वलन्त हिमाल, तुर्पण उरुम्चीको पीपुल्स स्क्वायर कराकुल ताल र मुजताग एट
सिन्जियाङको स्थान
निर्देशाङ्क: ४१°उ॰ ८५°पू॰
देश	चीन
राजधानी र सबैभन्दा ठुलो सहर	उरुम्ची
विभागहरू  – प्रिफेक्चर-स्तर  – काउन्टी-स्तर  – बस्ती-स्तर	१४ प्रिफेक्चरहरू ९५ काउन्टीहरू ११४२ सहर र उपजिल्लाहरू
सरकार
• प्रकार	स्वायत्त क्षेत्र
• अङ्ग	सिनजियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्रीय जन कांग्रेस
क्षेत्रफल
• जम्मा	१६६४८९७ किमी२ (६४२८२० वर्ग माइल)
• क्रम	पहिलो
उच्चतम उचाई (के२ हिमाल)	८६११ मिटर (२८२५१ फिट)
न्यूनतम उचाई (आइडिङ ताल)	−१५४ मिटर (−५०५ फिट)
जनसङ्ख्या  (सन् २०२१)
• जम्मा	२५८९००००
• क्रम	२१औँ
• घनत्व	१६/किमी२ (४०/वर्ग माइल)
• क्रम	२९औँ
वेबसाइट	www.xinjiang.gov.cn (चिनियाँमा)

सिन्जियाङ, आधिकारिक रूपमा सिन्जियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्र, जनवादी गणतन्त्र चीनको एक स्वायत्त क्षेत्र हो, जुन देशको उत्तर-पश्चिममा मध्य एसिया र पूर्वी एसियाको चौराहामा अवस्थित छ। क्षेत्रफलको आधारमा चीनको सबैभन्दा ठुलो प्रदेश-स्तरीय विभाजन र विश्वको आठौँ सबैभन्दा ठुलो देश उपविभाजन भएको कारण, सिन्जियाङ १.६ मिलियन वर्ग किलोमिटर (६२०,० वर्ग माइल) भन्दा बढी फैलिएको छ र यसमा लगभग २५ मिलियन बासिन्दाहरू छन्। सिन्जियाङसँग अफगानिस्तान, कजाकिस्तान, किर्गिस्तान, मङ्गोलिया, पाकिस्तान, रूस, ताजिकिस्तान र भारत पर्दछन्। काराकोरम, कुनलुन र तियान शान पर्वत शृङ्खलाले सिन्जियाङको अधिकांश सीमा, साथै यसको पश्चिमी र दक्षिणी क्षेत्रहरू ओगटेको छ। अक्साई चिन र ट्रान्स-काराकोरम ट्राक्ट क्षेत्रहरू चीनद्वारा प्रशासित छन् तर भारतले पनि दावी गर्दछ। सिन्जियाङको सीमा तिब्बत स्वायत्त क्षेत्र र गान्सु र छिङहाई प्रदेशसँग पनि जोडिएको छ। ऐतिहासिक रेसम मार्गको सबैभन्दा प्रसिद्ध मार्ग पूर्वबाट यसको उत्तर-पश्चिमी सीमासम्म फैलिएको थियो।

सिन्जियाङलाई उत्तरमा जुङ्गेरियन बेसिन (जुङ्गारिया) र दक्षिणमा तारिम बेसिनमा पर्वत शृङ्खलाद्वारा विभाजित गरिएको छ र सिन्जियाङको लगभग ९.७ प्रतिशत भू-भाग मात्र मानव बसोबासका लागि उपयुक्त छ। यो चिनियाँ ताजिक (पामिरिस), हान चिनियाँ, हुई, कजाख, किर्गिज, मङ्गोल, रूसी, सिबे, तिब्बती र उइगर सहित धेरै जातीय समूहहरूको घर हो। सिन्जियाङमा अल्पसङ्ख्यकहरूका लागि एक दर्जनभन्दा बढी स्वायत्त प्रदेश र काउन्टीहरू छन्। अङ्ग्रेजी भाषाका पुराना सन्दर्भ ग्रन्थहरूले यस क्षेत्रलाई चिनियाँ तुर्किस्तान, चिनियाँ तुर्किस्तान, पूर्वी तुर्किस्तान र पूर्वी तुर्किस्तान भनेर उल्लेख गरेका छन्।

सन् १९९० देखि २०१० को दशकसम्म पूर्वी तुर्केस्तानको स्वतन्त्रता आन्दोलन, पृथकतावादी द्वन्द्व र कट्टरपन्थी इस्लामको प्रभावका कारण यस क्षेत्रमा कहिलेकाहीँ आतंकवादी आक्रमण र पृथकतावादी र सरकारी सेनाबीच झडप हुँदा अशान्ति उत्पन्न भएको छ। यी द्वन्द्वहरूले चीन सरकारलाई उइगर हरू र प्रदेशका अन्य जातीय र धार्मिक अल्पसङ्ख्यकहरू विरुद्ध जारी मानव अधिकार उल्लङ्घनको शृङ्खलाबद्ध रूपमा गर्न उत्प्रेरित गर् यो, जसमा केहीका अनुसार नरसंहार पनि समावेश छ।

बाह्य कडीहरू

• सिन्जियाङसँग सम्बन्धित चित्र तथा श्रव्यदृश्यहरू विकिमिडिया कमन्समा रहेको छ।
• सिन्जियाङ विकियात्रामा यात्रा सहयोगी
• सिन्जियाङ इन्साइक्लोपिडिया ब्रिटानिकामा