ओडिया लिपि
स्वरूप
ओडिया लिपि ଓଡ଼ିଆ ଲିପି | |
---|---|
प्रकार | |
समयावधि | १४औँ शताब्दी - वर्तमान |
लेखन दिशा | बायाँ देखि दायाँ |
भाषाहरू | ओडिया, संस्कृत, सम्बलपुरी, कुई, सोरा, देसिया, कुवि, सन्थाली, छत्तीसगढी, हलबी |
सम्बन्धित लिपिहरू | |
अभिभावक लिपिहरू | |
सम्बन्धित लिपिहरू | पूर्वी नागरी, तिरहुता, नागरी, नेवारी |
ओडिया लिपि एक ब्राह्मी लिपि हो जसलाई मुख्यतया ओडिया भाषा र संस्कृत र अन्य क्षेत्रीय भाषाहरू सहित अन्य भाषाहरू लेख्न प्रयोग गरिन्छ। यो भारतीय गणतन्त्रको आधिकारिक लिपिहरू मध्ये एक हो। यो लिपि १००० भन्दा बढी वर्षमा सिद्धम लिपिको एक प्रकारबाट विकसित भएको छ जुन पूर्वी भारतमा प्रयोग भएको थियो।
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]पूर्वी भारतमा, सिद्धान्त लिपिको व्युत्पन्नले लिपिहरूको एक समूह उत्पन्न गर्यो जुन अन्ततः बङ्गाली-असमिया लिपि, तिरहुता लिपि र ओडिया लिपि बन्न पुग्यो, पछिले हुकलाई एक विशेषता छातामा परिणत गर्यो।[१] ओडिया लिपिको घुमाउरो उपस्थिति ताडका पातहरूमा लेख्ने अभ्यासको परिणाम हो, जसमा धेरै सीधा रेखाहरू प्रयोग गरेर च्यात्ने प्रवृत्ति हुन्छ।[२]
वर्णमाला
[सम्पादन गर्नुहोस्]स्वर वर्ण
[सम्पादन गर्नुहोस्]स्वर वर्ण | मात्रा | କ के साथ
योजन |
देवनागरीवर्ण |
---|---|---|---|
ଅ | ଼ | କ | अ |
ଆ | ା | କା | आ |
ଇ | ି | କି | इ |
ଈ | ୀ | କୀ | ई |
ଉ | ୁ | କୁ | उ |
ଊ | ୂ | କୂ | ऊ |
ଋ | ୃ | କୃ | ऋ |
ଏ | େ | କେ | ए |
ଐ | ୈ | କୈ | ऐ |
ଓ | ୋ | କୋ | ओ |
ଔ | ୌ | କୌ | औ |
व्यञ्जन वर्ण
[सम्पादन गर्नुहोस्]स्पर्श | अनुनासिक | अन्तःस्थ | ऊष्मवर्ण | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
अघोषवर्ण | घोषवर्णाः | |||||||||||||
अल्पप्राण | महाप्राण | अल्पप्राण | महाप्राण | |||||||||||
कण्ठ्य | କ | क | ଖ | ख | ଗ | ग | ଘ | घ | ଙ | ङ | ||||
तालव्य | ଚ | च | ଛ | छ | ଜ | ज | ଝ | झ | ଞ | ञ | ୟ | य | ଶ | श |
मूर्धन्य | ଟ | ट | ଠ | ठ | ଡ | ड | ଢ | ढ | ଣ | ण | ର | र | ଷ | ष |
दन्त्य | ତ | त | ଥ | थ | ଦ | द | ଧ | ध | ନ | न | ଲ | ल | ସ | स |
ओष्ठ्य | ପ | प | ଫ | फ | ବ | ब | ଭ | भ | ମ | म | ୱ | व |
ऊष्मवर्ण | ହ | ह | |
---|---|---|---|
मूर्धन्य | ଳ | ळ | |
କ୍ଷ | क्ष | ||
ଯ | |||
ଜ୍ଞ | ज्ञ |
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ McBride, Catherine; Joshi, R. Malatesha (२०१९), Handbook of Literacy in Akshara Orthography, Springer, पृ: २७, आइएसबिएन 9783030059774।
- ↑ "Odia alphabet, pronunciation and language", Omniglot.com, अन्तिम पहुँच १४ जुन २०१२।