जनयुद्ध
स्वरूप
जनयुद्ध | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
परम्परागत चिनियाँ | 人民戰爭 | ||||||
सरलीकृत चिनियाँ | 人民战争 | ||||||
|
जनयुद्ध माओवादी सैन्य रणनीति हो।[१] चिनियाँ कम्युनिस्ट क्रान्तिकारी नेता माओ त्से तुङ्ले सर्वप्रथम जनयुद्धको मूल अवधारणालाई जनसङ्ख्याको समर्थन कायम राख्ने र शत्रुलाई गाउँको गहिराइसम्म तान्नु हो जहाँ जनसङ्ख्याले छापामार युद्धको मिश्रणबाट रगत बगाएर सुक्खा बनाउँछ भन्ने जनयुद्धको अवधारणालाई विकास गरेको थियो। यसलाई चिनियाँ कम्युनिस्टहरूले दोस्रो विश्वयुद्धमा इम्पीरियल जापानी सेनाको विरुद्धमा र चिनियाँ सोभियत गणतन्त्रले चिनियाँ गृहयुद्धमा प्रयोग गरेका थिए।[२]
जनयुद्धहरूको सूची
[सम्पादन गर्नुहोस्]मिति | द्वन्द्व | राज्य | विद्रोही
समूह |
मृतकहरूको
सङ्ख्या |
नतिजा |
---|---|---|---|---|---|
१ अगस्ट १९२७ - ७ अगस्ट १९५० | चिनियाँ गृहयुद्ध | चीन | चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टी
|
८० लाख | कम्युनिस्टको जित |
१ नोभेम्बर १९५५ – ३० अप्रिल १९७५ | भियतनाम युद्ध | दक्षिण भियतनाम | भियतनाम कङ्ग | १,३२६,४९४–४,२४९,४९४ | कम्युनिस्टको जित |
२३ मे १९५९ – २ डिसेम्बर १९७५ | लाओटियन गृहयुद्ध | लाओस | लाओ पिपुल्स पार्टी | २०,०००–६२,००० मारिए | कम्युनिस्टको जित |
१७ जनवरी १९६८ – १७ अप्रिल १९७५ | कम्बोडियन गृहयुद्ध | कम्बोडिया | कम्युनिस्ट पार्टी अफ कम्पुचेआ | २७५,०००–३१०,००० मारिए | कम्युनिस्टको जित |
१८ मे १९६७ – हाल | नक्सल-माओवादी विद्रोह | भारत | भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी) | १४,००० | चलिरहेको छ |
२९ मार्च १९६९ – हाल | फिलिपिन्समा कम्युनिस्ट विद्रोह | फिलिपिन्स | फिलिपिन्सको कम्युनिस्ट पार्टी | ४०,००० भन्दा बढी | चलिरहेको छ |
१२ सेप्टेम्बर १९७२ – हालसम्म | टर्कीमा माओवादी विद्रोह | टर्की | टर्की कम्युनिस्ट पार्टी/मार्क्सवादी-लेनिनवादी | ५०० भन्दा बढी माओवादी मारिए | चलिरहेको छ |
सन् १९६१-१९७९ | निकारागुआन क्रान्ति | निकाराग्वा | स्यान्डिनिस्टास | ३०,००० भन्दा बढी मारिएका छन् | कम्युनिस्टको जित |
१७ मे १९८० – हाल | पेरुमा आन्तरिक द्वन्द्व | पेरू | पेरुको कम्युनिस्ट पार्टी-चमकाउने पथ | ७०,००० भन्दा बढी मारिएका छन् | चलिरहेको छ |
१३ फेब्रुअरी १९९६ – २१ नोभेम्बर २००६ | माओवादी जनयुद्ध | नेपाल | नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) | १७,८०० भन्दा बढी मारिए | विस्तृत शान्ति सम्झौता |
सन् १९६५–१९८३ | थाइल्याण्डमा कम्युनिस्ट विद्रोह | थाइल्यान्ड | थाइल्याण्डको कम्युनिस्ट पार्टी | १,४५०+ सैनिक, प्रहरी र अधिकारीहरू मारिए | सरकारको जित |
२ अप्रिल १९४८ – २१ सेप्टेम्बर १९८८, अगस्ट २०२१ – हाल | म्यानमारमा कम्युनिस्ट विद्रोह | म्यानमार | बर्मा कम्युनिस्ट पार्टी | ३,००० भन्दा बढी मारिए | चलिरहेको छ |
अन्दाजी डिसेम्बर १९६२ – ३ नोभेम्बर १९९० | सारवाकमा कम्युनिस्ट विद्रोह | मलेसिया | उत्तर कालिमान्तन कम्युनिस्ट पार्टी | ४००–५०० मारिए | सरकारको जित |
२६ मार्च – १६ डिसेम्बर १९७१ | बङ्गलादेशको स्वतन्त्रता युद्ध | बङ्गलादेश | मुक्तिवाहिनी | ३ मिलियन | बङ्गलादेशको सशस्त्र बल र स्वतन्त्रता सेनानीहरूको विजय |
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ Russo, Alessandro (२०२०), Cultural Revolution and revolutionary culture, Durham: Duke University Press, पृ: 37, आइएसबिएन 1-4780-1218-8, ओसिएलसी 1156439609।
- ↑ "The Yemeni September 21st Revolution: Historical background, and Why the Revolution Matters", सेप्टेम्बर २१, २०२१।