सामग्रीमा जानुहोस्

सिन्जियाङ

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
सिन्जियाङ
सिन्जियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्र
माथिबाट घडीको दिशामा:
सिन्जियाङको स्थानको अवस्थिति
सिन्जियाङको स्थान
निर्देशाङ्क: ४१°उ॰ ८५°पू॰ / ४१°N ८५°E / 41; 85निर्देशाङ्कहरू: ४१°उ॰ ८५°पू॰ / ४१°N ८५°E / 41; 85
देशचीन
राजधानी
र सबैभन्दा ठुलो सहर
उरुम्ची
विभागहरू
 – प्रिफेक्चर-स्तर
 – काउन्टी-स्तर
 – बस्ती-स्तर

१४ प्रिफेक्चरहरू
९५ काउन्टीहरू
११४२ सहर र उपजिल्लाहरू
सरकार
 • प्रकारस्वायत्त क्षेत्र
 • अङ्गसिनजियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्रीय जन कांग्रेस
क्षेत्रफल
 • जम्मा१६६४८९७ किमी (६४२८२० वर्ग माइल)
 • क्रमपहिलो
उच्चतम उचाई८६११ मिटर (२८२५१ फिट)
न्यूनतम उचाई−१५४ मिटर (−५०५ फिट)
जनसङ्ख्या
 (सन् २०२१)[]
 • जम्मा२५८९००००
 • क्रम२१औँ
 • घनत्व१६/किमी (४०/वर्ग माइल)
  • क्रम२९औँ
वेबसाइटwww.xinjiang.gov.cn Edit this at Wikidata (चिनियाँमा)

सिन्जियाङ, आधिकारिक रूपमा सिन्जियाङ उइगुर स्वायत्त क्षेत्र, जनवादी गणतन्त्र चीनको एक स्वायत्त क्षेत्र हो, जुन देशको उत्तर-पश्चिममा मध्य एसियापूर्वी एसियाको चौराहामा अवस्थित छ। क्षेत्रफलको आधारमा चीनको सबैभन्दा ठुलो प्रदेश-स्तरीय विभाजन र विश्वको आठौँ सबैभन्दा ठुलो देश उपविभाजन भएको कारण, सिन्जियाङ १.६ मिलियन वर्ग किलोमिटर (६२०,० वर्ग माइल) भन्दा बढी फैलिएको छ र यसमा लगभग २५ मिलियन बासिन्दाहरू छन्। सिन्जियाङसँग अफगानिस्तान, कजाकिस्तान, किर्गिस्तान, मङ्गोलिया, पाकिस्तान, रूस, ताजिकिस्तानभारत पर्दछन्। काराकोरम, कुनलुन र तियान शान पर्वत शृङ्खलाले सिन्जियाङको अधिकांश सीमा, साथै यसको पश्चिमी र दक्षिणी क्षेत्रहरू ओगटेको छ। अक्साई चिन र ट्रान्स-काराकोरम ट्राक्ट क्षेत्रहरू चीनद्वारा प्रशासित छन् तर भारतले पनि दावी गर्दछ। सिन्जियाङको सीमा तिब्बत स्वायत्त क्षेत्रगान्सुछिङहाई प्रदेशसँग पनि जोडिएको छ। ऐतिहासिक रेसम मार्गको सबैभन्दा प्रसिद्ध मार्ग पूर्वबाट यसको उत्तर-पश्चिमी सीमासम्म फैलिएको थियो।[]

सिन्जियाङलाई उत्तरमा जुङ्गेरियन बेसिन (जुङ्गारिया) र दक्षिणमा तारिम बेसिनमा पर्वत शृङ्खलाद्वारा विभाजित गरिएको छ र सिन्जियाङको लगभग ९.७ प्रतिशत भू-भाग मात्र मानव बसोबासका लागि उपयुक्त छ। यो चिनियाँ ताजिक (पामिरिस), हान चिनियाँ, हुई, कजाख, किर्गिज, मङ्गोल, रूसी, सिबे, तिब्बती र उइगर सहित धेरै जातीय समूहहरूको घर हो। सिन्जियाङमा अल्पसङ्ख्यकहरूका लागि एक दर्जनभन्दा बढी स्वायत्त प्रदेश र काउन्टीहरू छन्। अङ्ग्रेजी भाषाका पुराना सन्दर्भ ग्रन्थहरूले यस क्षेत्रलाई चिनियाँ तुर्किस्तान, चिनियाँ तुर्किस्तान, पूर्वी तुर्किस्तान र पूर्वी तुर्किस्तान भनेर उल्लेख गरेका छन्।[]

सन् १९९० देखि २०१० को दशकसम्म पूर्वी तुर्केस्तानको स्वतन्त्रता आन्दोलन, पृथकतावादी द्वन्द्व र कट्टरपन्थी इस्लामको प्रभावका कारण यस क्षेत्रमा कहिलेकाहीँ आतंकवादी आक्रमण र पृथकतावादी र सरकारी सेनाबीच झडप हुँदा अशान्ति उत्पन्न भएको छ। यी द्वन्द्वहरूले चीन सरकारलाई उइगर हरू र प्रदेशका अन्य जातीय र धार्मिक अल्पसङ्ख्यकहरू विरुद्ध जारी मानव अधिकार उल्लङ्घनको शृङ्खलाबद्ध रूपमा गर्न उत्प्रेरित गर् यो, जसमा केहीका अनुसार नरसंहार पनि समावेश छ।[]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]
  1. [6-1 Natural Resources] |trans-title= |title= आवश्यक (सहायता) (चिनियाँमा), Statistics Bureau of Xinjiang, मूलबाट २२ डिसेम्बर २०१५-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १९ डिसेम्बर २०१५  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २२ डिसेम्बर २०१५ मिति
  2. Mackerras, Colin; Yorke, Amanda (१९९१), The Cambridge handbook of contemporary China, Cambridge University Press, पृ: १९२, आइएसबिएन 978-0-521-38755-2, अन्तिम पहुँच ४ जुन २००८ 
  3. "Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 3)", National Bureau of Statistics of China, ११ मे २०२१, अन्तिम पहुँच ११ मे २०२१ 
  4. "National Data", मूलबाट १५ अप्रिल २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ सेप्टेम्बर २०२० 
  5. A Short History of Chinese Turkistan, Centre of Central Asian Studies, University of Kashmir, १९८१। 
  6. Ramzy, Austin (२०२१-०१-२०), "China's Oppression of Muslims in Xinjiang, Explained", The New York Times (en-USमा), अन्तिम पहुँच २०२२-०३-१४ 

बाह्य कडीहरू

[सम्पादन गर्नुहोस्]