उत्तरी प्रदेश (श्रीलङ्का)
उत्तरी प्रदेश
வட மாகாணம் උතුරු පළාත | |
|---|---|
 तालमा सूर्यास्त | |
 झण्डा | |
 श्रीलङ्का भित्रको स्थान | |
 उत्तरी प्रान्तका जिल्लाहरू | |
| निर्देशाङ्क: ०९°१२′उ॰ ८०°२५′पू॰ / ९.२००°N ८०.४१७°Eनिर्देशाङ्कहरू: ०९°१२′उ॰ ८०°२५′पू॰ / ९.२००°N ८०.४१७°E | |
| देश | श्रीलङ्का |
| गठन | १ अक्टोबर १८३३ |
| प्रान्तीय परिषद् | १४ नोभेम्बर १९८७ |
| राजधानी | जाफना |
| सबैभन्दा ठुलो सहर | वावुनिया |
| जिल्ला | |
| सरकार | |
| • प्रकार | प्रान्तीय परिषद् |
| • अङ्ग | उत्तरी प्रान्तीय परिषद् |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | ८८८४ किमी२ (३४३० वर्ग माइल) |
| • जमीन | ८२९० किमी२ (३२०० वर्ग माइल) |
| • क्रम | तेस्रो (कुल क्षेत्रफलको १३.५४%) |
| जनसङ्ख्या (सन् २०१२ को जनगणना) | |
| • जम्मा | १०५८७६२ |
| • क्रम | ९औँ (कुल जनसङ्ख्याको ५.२२%) |
| • घनत्व | १२०/किमी२ (३१०/वर्ग माइल) |
| समय क्षेत्र | युटिसी+०५:३० (श्रीलङ्का) |
| आधिकारिक भाषाहरू | तमिल सिंहली |
| फूल | सेतो कमल |
| रुख | अर्जुन वृक्ष |
| चरा | बगाले भ्याकुर |
| जनावर | चित्तल |
| वेबसाइट | www |
उत्तरी प्रदेश (तमिल: வட மாகாணம்; सिंहली: උතුරු පළාත) श्रीलङ्काको ९ प्रदेशहरूमध्ये एक हो। यस प्रदेशको क्षेत्रफल ८,८८४ वर्ग किलोमिटर रहेको छ, जसले गर्दा यो क्षेत्रफलको आधारमा तेस्रो ठुलो प्रदेश र १०,६१,३१५ जनसङ्ख्या भएको प्रदेश हो। जाफना सहर यस प्रदेशको राजधानी हो।[१]
सन् १९८८ र २००६ को बीचमा, यो प्रदेश अस्थायी रूपमा पूर्वी प्रदेशमा गाभिएको थियो, उत्तर पूर्वी प्रदेश। यसको ठुलो तमिल जनसङ्ख्याको कारण, उत्तरी प्रदेशलाई कहिलेकाहीँ "श्रीलङ्काको तमिल देश" भनिन्छ। श्रीलङ्काको गृहयुद्धमा अधिकांश लडाइँ उत्तरी प्रदेशमा भएको थियो।[२][३]
इतिहास[सम्पादन गर्नुहोस्]
हालको उत्तरी प्रदेशका केही भागहरू पूर्व-औपनिवेशिक जाफना साम्राज्यको भाग थिए। अन्य भागहरूमा वन्नियार सरदारहरूले शासन गरेका थिए जसले जाफना राज्यलाई दान दिएका थिए।[४] त्यसपछि यो प्रदेश पोर्तगाली, डच र बेलायती नियन्त्रणमा आयो। सन् १८१५ मा अङ्ग्रेजहरूले सिलोन को सम्पूर्ण टापुमाथि कब्जा जमाए। तिनीहरूले टापुलाई तीन जातीय आधारित प्रशासनिक संरचनाहरूमा विभाजित गरे: लो कन्ट्री सिंहली, कान्द्यान सिंहली र तमिल। उत्तरी प्रदेश तमिल प्रशासनको एक हिस्सा थियो। सन् १८३३ मा, कोलेब्रुक-क्यामरून आयोगको सिफारिसअनुसार, जातीय आधारित प्रशासनिक संरचनाहरूलाई पाँच भौगोलिक प्रदेशहरूमा विभाजित एकल प्रशासनमा एकीकृत गरियो।[५] जाफना, मन्नार, नुवरकालविया (हालको अनुराधापुरा जिल्ला) र वन्नी जिल्लाहरूले नयाँ उत्तरी प्रदेश को गठन गरे। सन् १८७३ मा नुवरकलाभियालाई नवनिर्मित उत्तर मध्य प्रदेशमा स्थानान्तरण गरिएको थियो।[६]
२९ जुलाई १९८७ मा हस्ताक्षर गरिएको भारत-श्रीलङ्का सम्झौताले श्रीलङ्का सरकारलाई प्रदेशहरूलाई अधिकार हस्तान्तरण गर्न र अन्तरिम रूपमा उत्तरी र पूर्वी प्रदेशहरूलाई एउटै प्रशासनिक एकाइमा गाभ्न आवश्यक थियो। यस सम्झौताले ३१ डिसेम्बर १९८८ सम्ममा पूर्वी प्रदेशमा जनमत सङ्ग्रह गर्न आवश्यक थियो ताकि विलय स्थायी हुने वा नहुने निर्णय गर्न सकियोस्। महत्वपूर्ण कुरा, यो सम्झौताले श्रीलङ्काका राष्ट्रपतिलाई आफ्नो विवेकमा जनमत सङ्ग्रह स्थगित गर्न अनुमति दियो।[७]
१४ नोभेम्बर १९८७ मा श्रीलङ्काको संसदले श्रीलङ्काको सन् १९७८ को संविधान र सन् १९८७ को प्रदेशीय परिषद् ऐन नं ४२ मा १३औँ संशोधन पारित गर्दै प्रदेशीय परिषद्हरूको स्थापना गरेको थियो। सेप्टेम्बर २ र ८ १९८८ मा राष्ट्रपति जयवर्धनेले उत्तरी र पूर्वी प्रदेशहरूलाई एक निर्वाचित परिषदद्वारा प्रशासित एक प्रशासनिक एकाइ को रूपमा सक्षम बनाउने घोषणा जारी गरे। उत्तर पूर्वी प्रदेशको जन्म भएको थियो।[८] पूर्वी प्रदेशमा दुई प्रदेशबीच स्थायी एकीकरणका लागि जनमत सङ्ग्रह नहुञ्जेलसम्म यी घोषणाहरू अस्थायी उपाय मात्र थिए। यद्यपि, जनमत सङ्ग्रह कहिल्यै हुन सकेन र श्रीलङ्काका राष्ट्रपतिहरूले "अस्थायी" अस्तित्वको आयु बढाउने वार्षिक घोषणाहरू जारी गरे।[९]
सिंहली राष्ट्रवादीहरूले यस विलयको कडा विरोध गरेका थिए। नयाँ प्रदेशले श्रीलङ्काको कुल क्षेत्रफलको लगभग एक चौथाई भाग ओगटेको छ। विद्रोही लिबरेशन टाइगर्स अफ तमिल ईलमले प्रत्यक्ष वा परोक्ष रूपमा यस प्रदेशलाई नियन्त्रण गर्ने विचारले उनीहरूलाई निकै चिन्तित तुल्यायो। १४ जुलाई २००६ मा, एकीकरणको बिरूद्ध लामो अभियान पछि, जनता विमुक्ती पेरामुना राजनीतिक दलले सर्वोच्च अदालतमा पूर्वको लागि छुट्टै प्रदेशीय परिषदको अनुरोध गर्दै तीन अलग-अलग याचिकाहरू दायर गरेको थियो। १६ अक्टोबर २००६ मा सर्वोच्च अदालतले राष्ट्रपति जयवर्धनेद्वारा जारी गरिएको घोषणाहरू अमान्य र अमान्य भएको र यसको कुनै कानुनी प्रभाव नरहेको फैसला सुनाएको थियो। १ जनवरी २००७ मा उत्तर पूर्वी प्रदेशलाई औपचारिक रूपमा उत्तरी र पूर्वी प्रदेशमा गाभिएको थियो।[८]
गृहयुद्धको समयमा उत्तरी प्रदेशको अधिकांश भाग विद्रोही लिबरेशन टाइगर्स अफ तमिल ईलमको नियन्त्रणमा थियो। यस प्रदेशलाई सन् २००९ मा श्रीलङ्काको सेनाले पुनः कब्जामा लिएको थियो।
उत्तरी प्रदेशले युद्धको अन्त्यपछि शान्तिको युग देखेको भए तापनि युद्धले छोडेका दागहरू अझै बाँकी छन्। महिन्दा राजापाक्षे सरकारले ३ अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा बढीको लागतमा ठुला पूर्वाधार परियोजनाहरू अघि बढाए तापनि यी परियोजनाहरूले नयाँ रोजगारी सिर्जना गर्न सकेका छैनन् र फलस्वरूप यो प्रदेश चरम स्तरको बेरोजगारीबाट पीडित छ।[१०]
सन् २०१४ को अन्त्यतिर तत्कालीन राष्ट्रपति महिन्दा राजापाक्षेले विदेशीहरूलाई प्रदेशको पूर्व युद्ध क्षेत्रमा यात्रा गर्न बाट रोक्न यात्रा प्रतिबन्ध लगाएका थिए। त्यसको तीन महिनापछि नवनिर्वाचित राष्ट्रपति मैत्रीपाला सिरिसेनाले उक्त प्रतिबन्ध फुकुवा गरेका थिए।[११]
भूगोल[सम्पादन गर्नुहोस्]
उत्तरी प्रदेश श्रीलङ्काको उत्तरमा अवस्थित छ र भारतबाट मात्र २२ माइल (३५ किलोमिटर) टाढा छ। यो रामसेतुद्वारा भारतीय मुख्य भूमिसँग जोडिएको छ। यसको क्षेत्रफल ८,८८४ वर्ग किलोमिटर (३,४३० वर्ग माइल) छ।[१२]
यस प्रदेशले पश्चिममा मन्नार र पाल्क जलसन्धिको खाडी, उत्तर पश्चिममा पाल्क जलडमरूमध्य, उत्तर र पूर्वमा बङ्गालको खाडी र दक्षिणमा पूर्वी, उत्तर मध्य र उत्तर पश्चिमी प्रदेशहरूले घेरिएको छ।
उत्तरी प्रदेश उष्णकटिबंधीय जङ्गलले ढाकेको छ र त्यहाँबाट बग्ने थुप्रै नदीहरू छन्। उत्तर-पश्चिम तट दक्षिण-पूर्वी भारतको गहिरो कावेरी नदी बेसिनको एक भाग हो, जसले गोन्डवानाको विभाजनपछि भारत र श्रीलङ्काको उच्च भूमिबाट तलछट हरू सङ्कलन गर्दै आएको छ।
श्रीलङ्कामा एक विशिष्ट उष्णकटिबंधीय मनसुनी जलवायु छ। उत्तरी प्रदेश सुख्खा याम (फेब्रुअरीदेखि सेप्टेम्बर) मा तातो र सुख्खा हुन्छ, र ओसिलो मौसम (अक्टोबर देखि जनवरी) मा मध्यम चिसो र भिजेको हुन्छ। यस प्रदेशको जलवायु उष्णकटिबंधीय प्रकारको छ, र यसैले मनसुनको समयमा सधैँ जलप्रलयको सम्भावना हुन्छ। तराई मा, जलवायु सामान्यतया उष्णकटिबंधीय छ र औसत तापमान लगभग २८ डिग्री सेल्सियस देखि ३० डिग्री सेल्सियस वर्ष भरि छ। जनवरी सामान्यतया सबैभन्दा चिसो महिना हो र मे सबैभन्दा तातो महिना हो। सापेक्षिक आर्द्रता दिनको समयमा ७०% देखि रातमा ९०% सम्म भिन्न हुन्छ। श्रीलङ्काको सुख्खा क्षेत्र टापुको उत्तर र पूर्वमा पर्दछ, यो क्षेत्र उत्तर पूर्वी मनसुन (डिसेम्बर देखि मार्च) र दक्षिण पश्चिम मनसुन (जून देखि अक्टोबर) बाट प्रभावित छ। अधिकांश वर्षा उत्तर–पूर्वी मनसुनको समयमा पर्ने भएकाले यो सुख्खा हुने अनुमान गरिएको छ।[१३]
प्रशासनिक विभाजनहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
जिल्लाहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
उत्तरी प्रदेशलाई पाँच जिल्ला, ३४ वटा विभागीय सचिवालय र ९२१ ग्राम निलाधारीमा विभाजन गरिएको छ।
| जिल्ला | राजधानी | विभागीय सचिव विभाग | ग्राम नीलाधरी विभाग | कुल
क्षेत्र (कि.मी.२)[१२] |
भूमि
क्षेत्र (कि.मी.२)[१२] |
जनसङ्ख्या | जनसङ्ख्या
घनत्व (/किमी२) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| जाफना जिल्ला | जाफना | १५ | ४३५ | १,०२५ | ९२९ | ५८३,३७८ | ५६९ |
| किलिनोच्ची जिल्ला | किलिनोच्ची | ४ | ९५ | १,२७९ | १,२०५ | ११२,८७५ | ८८ |
| मन्नार जिल्ला | मन्नार | ५ | १५३ | १,९९६ | १,८८० | ९९,०५१ | ५० |
| मुल्लैतिभु जिल्ला | मुल्लैतिभु | ६ | १३६ | २,६१७ | २,४१५ | ९१,९४७ | ३५ |
| वावुनिया जिल्ला | वावुनिया | ४ | १०२ | १,९६७ | १,८६१ | १७१,५११ | ८७ |
| जम्मा | ३४ | ९२१ | ८,८८४ | ८,२९० | १,०५८,७६२ | ११९ | |
प्रमुख सहर र नगरहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
| सहर र नगरहरू | जिल्ला | जनसङ्ख्या
(२०१२ अनुमानित)[१४] |
|---|---|---|
| वावुनिया | वावुनिया | ९९,६५३ |
| जाफना | जाफना | ८८,१३८ |
| चावकचेरी | जाफना | ४१,४०७ |
| मन्नार | मन्नार | ३५,८१७ |
| प्वाइन्ट पेड्रो | जाफना | ३१,३५१ |
| भल्भेटिथुराई | जाफना | २७,२१० |
जनसाङ्ख्यिकी[सम्पादन गर्नुहोस्]
सन् २०१२ मा उत्तरी प्रदेशको जनसङ्ख्या १०,५८,७६२ थियो। बहुसङ्ख्यक जनसङ्ख्या श्रीलङ्काका तमिल हरू हुन्, जसमा ठुलो सङ्ख्यामा श्रीलङ्काका मुर र सिंहली अल्पसङ्ख्यकहरू छन्। पूर्वी प्रदेशको जस्तै यस प्रदेशको जनसङ्ख्या पनि गृहयुद्धबाट धेरै प्रभावित भएको थियो। यस युद्धमा अनुमानित १,००,००० मानिसहरूको मृत्यु भएको थियो। युद्धको दौडान लाखौं श्रीलङ्काली तमिलहरू, सम्भवतः १० लाख जति, पश्चिमी देशहरूमा बसाइँ सरेका थिए। धेरै श्रीलङ्काली तमिलहरू पनि राजधानी कोलम्बोको सापेक्षिक सुरक्षामा सरेका थिए। यस प्रदेशमा बसोबास गर्ने अधिकांश श्रीलङ्काली मुर र सिंहलीहरू श्रीलङ्काका अन्य भागहरूमा भागेका थिए, यद्यपि उनीहरूमध्ये अधिकांश गृहयुद्धको अन्त्यपछि यस प्रदेशमा फर्केका छन्।[१५]
जातजाति[सम्पादन गर्नुहोस्]
| वर्ष | तमिल | मुस्लिम | सिंहली | अन्य | जम्मा | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| सङ्ख्या | % | सङ्ख्या | % | सङ्ख्या | % | सङ्ख्या | % | ||
| सन् १८८१ को जनगणना | २८९,४८१ | ९५.७०% | १०,४१६ | ३.४४% | १,३७९ | ०.४६% | १,२२४ | ०.४१% | ३०२,५०० |
| सन् १८९१ को जनगणना | ३०४,३५५ | ९५.३२% | ११,८३१ | ३.७१% | १,९२२ | ०.६०% | १,१८८ | ०.३७% | ३१९,२९६ |
| सन् १९०१ जनगणना | ३२६,३७९ | ९५.७३% | ११,८६२ | ३.४८% | १,५५५ | ०.४६% | १,१४० | ०.३३% | ३४०,९३६ |
| सन् १९११ को जनगणना | ३५२,६९८ | ९५.४१% | १२,८१८ | ३.४७% | २,८९० | ०.७८% | १,२४५ | ०.३४% | ३६९,६५१ |
| सन् १९२१ को जनगणना | ३५६,८०१ | ९५.१९% | १३,०९५ | ३.४९% | ३,७९५ | १.०१% | १,१३८ | ०.३०% | ३७४,८२९ |
| सन् १९४६ को जनगणना | ४४९,९५८ | ९३.८२% | १८,१८३ | ३.७९% | ९,६०२ | २.००% | १,८२९ | ०.३८% | ४७९,५७२ |
| सन् १९६३ को जनगणना | ६८९,४७० | ९२.९३% | ३०,७६० | ४.१५% | २०,२७० | २.७३% | १,४१० | ०.१९% | ७४१,९१० |
| सन् १९७१ को जनगणना | ७९९,४०६ | ९१.०७% | ३७,८५५ | ४.३१% | ३९,५११ | ४.५०% | ९९६ | ०.११% | ८७७,७६८ |
| सन् १९८१ को जनगणना | १,०२१,००६ | ९२.०३% | ५०,९९१ | ४.६०% | ३५,१२८ | ३.१७% | २,२७९ | ०.२१% | १,१०९,४०४ |
| २००० अनुमान | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | १,०८५,४७८ |
| २००१ अनुमान | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | १,१११,७४१ |
| २००२ अनुमान | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | १,१०९,१८२ |
| २००३ अनुमान | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | १,११८,७५३ |
| २००४ अनुमान | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | १,१३१,८५४ |
| २००५ अनुमान | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | १,२०६,३२६ |
| २००६ अनुमान | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | अज्ञात | १,३५०,९६१ |
| २००७ अनुमान | १,२७७,५६७ | ९७.३९% | २०,५८३ | १.५७% | १३,६२६ | १.०४% | ० | ०.००% | १,३११,७७६ |
| २००८ अनुमान | १,०२२,४३१ | ९६.९०% | १९,१८४ | १.८२% | १३,४९२ | १.२८% | ५० | ०.००% | १,०५५,१५७ |
| २००९ अनुमान | ९४३,३१२ | ९५.६८% | २६,३०४ | २.६७% | १६,२४० | १.६५% | ० | ०.००% | ९८५,८५६ |
| २०११ गणना | ९४२,८२४ | ९४.४९% | ३२,६५९ | ३.२७% | २१,८६० | २.१९% | ४११ | ०.०४% | ९९७,७५४ |
| सन् २०१२ को जनगणना | ९९३,७४१ | ९३.८६% | ३२,३६४ | ३.०६% | ३२,३३१ | ३.०५% | ३२६ | ०.०३% | १,०५८,७६२ |
धर्म[सम्पादन गर्नुहोस्]
| वर्ष | हिन्दु धर्म | इसाई धर्म | मुसलमान | बुद्ध धर्म | अन्य | जम्मा | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| सङ्ख्या | % | सङ्ख्या | % | सङ्ख्या | % | सङ्ख्या | % | सङ्ख्या | % | ||
| सन् १९८१ को जनगणना | ८६०,२८१ | ७७.५४% | १६९,००४ | १४.१९% | ५४,५३४ | ४.९२% | २५,२८१ | २.२८% | ३०४ | ०.०३% | १,१०९,४०४ |
| २०११ गणना | ७५५,०६६ | ७५.६८% | १८७,६६३ | १८.८१% | ३३,१८५ | ३.३३% | २०,४५१ | २.०५% | १,३८९ | ०.१४% | ९९७,७५४ |
| सन् २०१२ को जनगणना | ७८९,३६२ | ७४.५६% | २०४,००५ | १९.२७% | ३४,०४० | ३.२२% | ३०,३८७ | २.८७% | ९६८ | ०.०९% | १,०५८,७६२ |
शासन र राजनीति[सम्पादन गर्नुहोस्]
सिलोनको विधान परिषद्को दोस्रो म्यानिङ सुधारपछि प्रदेशीय स्तरमा पहिलो निर्वाचित प्रतिनिधित्व आयो जसले उत्तरी प्रदेशलाई सीट प्रदान गर् यो। डोनोमोर संविधानमार्फत सार्वभौमिक वयस्क मताधिकार सक्षम भएपछि, प्रदेशका प्रतिनिधिहरू संसद्मा निर्वाचित भएका थिए। हाल दुई निर्वाचन क्षेत्रहरू, जाफना निर्वाचन जिल्ला र वन्नी निर्वाचन जिल्ला जसले श्रीलङ्काको संसदका २२५ सदस्यहरू मध्ये १५ को निर्वाचन गर्दछ।[२१]
सन् १९७८ सम्म, श्रीलङ्कामा प्रदेशहरूको प्रशासन जहाँ मुख्य तया जिल्लाहरूको सरकारी एजेन्टहरू द्वारा गरिन्छ। श्रीलङ्काको सन् १९७८ को संविधान र सन् १९८७ को प्रदेशीय परिषद् ऐन, नं ४२ को तेह्रौँ संशोधनमार्फत प्रदेशहरूमा प्रदेशीय परिषद्को स्थापना गरियो। श्रीलङ्काको सन् १९७८ को संविधानको तेह्रौँ संशोधनले प्रदेशीय परिषद्हरूको स्थापना गरेको थियो। प्रदेशीय परिषद्हरूको लागि पहिलो निर्वाचन २८ अप्रिल १९८८ मा उत्तर मध्य, उत्तर पश्चिम, सबरागामुवा र उवा प्रदेशहरूमा भएको थियो।[२२]
अर्थतन्त्र[सम्पादन गर्नुहोस्]
अधिकांश मानिसहरूले किसान, माछा मार्ने र नागरिक र व्यावसायिक क्षेत्रका पेशेवरहरूको रूपमा आफ्नो जीविकोपार्जन गर्छन्। गृहयुद्धअघि माछा मार्नेसँगै सिमेन्ट र रासायनिक उद्योगले अर्थतन्त्रमा ठुलो योगदान पु¥याएको थियो। तर, अहिले उनीहरूलाई छाडिएको छ र कारखानाहरू अस्तव्यस्त भएका छन्। श्रीलङ्काको तुलनामा करिब एक तिहाइ जनसङ्ख्या बेरोजगार छ र काम प्रायः अनौपचारिक र अस्थिर छ। विदेश पलायन हुन सफल भएका जनसङ्ख्याले प्रदेशमा रहेका आफ्ना नातेदारहरूलाई विदेशी विप्रेषणको निरन्तर प्रवाह प्रदान गर्दछ।[२३]
यद्यपि, राष्ट्रपति मैत्रीपाला सिरिसेनाको चुनावी विजय र विदेशीहरूलाई उत्तरमा भ्रमण गर्न बाट रोक्ने प्रतिबन्धहरू हटाउँदा कान्केसानथुराई हार्बरको विकाससँगै पलाली विमानस्थलको विकाससँगै आर्थिक नवीकरणको भावनामा योगदान पुर् यायो। जाफनामा अस्पताल र विद्यालयका साथै सांस्कृतिक केन्द्र र व्यावसायिक प्रशिक्षण सुविधा निर्माण भइरहेको छ। रासायनिक तथा सिमेन्ट उद्योग, होटल, कपडा कारखाना, पावर प्लान्ट र एक्वाकल्चर फार्मजस्ता उद्योगमा पनि लगानी आउन थालेको छ।[२३]
सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]
- ↑ "Provinces of Sri Lanka", Statoids।
- ↑ "A trip to Sri Lanka's Tamil country", BBC News, २२ अगस्ट २००९।
- ↑ "Tamil leaders unite against invite to Sri Lanka for Modi's swearing-in", IBN Live, २३ मे २०१४, मूलबाट २६ मे २०१४-मा सङ्ग्रहित। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २६ मे २०१४ मिति
- ↑ de Silva, K. M. (१९८१), A History of Sri Lanka, New Delhi: Oxford University Press, पृ: xvii।
- ↑ Mills, Lennox A. (१९३३), Ceylon Under British Rule (1795 - 1932), London: Oxford University Press, पृ: 67–68।
- ↑ Medis, G. C. (१९४६), Ceylon Under the British (2nd (revised) संस्करण), Colombo: The Colombo Apothecaries Co., पृ: ८४।
- ↑ "Indo Sri Lanka Agreement, 1987", Tamil Nation। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-१२-०४ मिति
- ↑ ८.० ८.१ "North-East merger illegal: SC", LankaNewspapers.com, २० अक्टोबर २०२२।
- ↑ "The Constitution", Government of Sri Lanka, मूलबाट २००९-०८-१७-मा सङ्ग्रहित।
- ↑ "Papal Visit Rekindles Hopes in Former War Zone", १५ जनवरी २०१५।
- ↑ "Sri Lanka Scraps Ban on Foreigners Visiting Northern Former War Zone", New York Times, Reuters, Jan १६, २०१५, अन्तिम पहुँच ३० जनवरी २०१५।
- ↑ १२.० १२.१ १२.२ "Area of Sri Lanka by province and district", Statistical Abstract 2011, Department of Census & Statistics, Sri Lanka, मूलबाट २०१२-११-१३-मा सङ्ग्रहित।
- ↑ "Climate and Seasons in Sri Lanka", www.info.lk, मूलबाट जुन ५, २००९-मा सङ्ग्रहित। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण जुन ५, २००९ मिति
- ↑ "Sri Lanka: largest cities and towns and statistics of their population", World Gazetteer।[dead link]
- ↑ Harrison, Frances (२३ जुलाई २००३), "Twenty years on - riots that led to war", BBC News।
- ↑ "A2 : Population by ethnic group according to districts, 2012", Census of Population & Housing, 2011, Department of Census & Statistics, Sri Lanka। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१७-०४-२८ मिति
- ↑ १७.० १७.१ "Enumeration of Vital Events 2011 - Northern Province", Department of Census & Statistics, Sri Lanka। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१२-०५-२३ मिति
- ↑ "Statistical Information 2010", Northern Provincial Council।
- ↑ "A3 : Population by religion according to districts, 2012", Census of Population & Housing, 2011, Department of Census & Statistics, Sri Lanka। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०१-०७ मिति
- ↑ "Population by religion and district, Census 1981, 2001", Statistical Abstract 2011, Department of Census & Statistics, Sri Lanka, मूलबाट २०१२-११-१३-मा सङ्ग्रहित।
- ↑ The Manning Constitutional Reforms (1920). वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१४-१२-०४ मिति
- ↑ Ethnic Conflict of Sri Lanka: Time Line - From Independence to 1999, ICES वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २००९-१२-१२ मिति
- ↑ २३.० २३.१ "Is Sri Lanka's peace dividend finally within reach?"।
