कोपेन हावापानी वर्गीकरण

विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट
(कोपेन जलवायु वर्गीकरणबाट अनुप्रेषित)
एक अद्यावधिक कोपेन-गीजर हावापानी नक्सा

कोपेन हावापानी वर्गीकरण सबैभन्दा व्यापक रूपमा प्रयोग हुने हावापानी वर्गीकरण प्रणाली मध्ये एक हो।[१] यो पहिलो पटक सन् १८८४ मा जर्मन-रूसी मौसमविद् व्लादिमिर कोपेन द्वारा प्रकाशित गरिएको थियो।[२] पछि, जर्मन मौसमविद् रुडोल्फ गेइगरले वर्गीकरण प्रणालीमा केही परिवर्तनहरू ल्याए, जसलाई कहिलेकाहीं कोपेन-गोइजर हावापानी वर्गीकरण भनिन्छ।[३][४] कोपेन हावापानी वर्गीकरणले हावापानी लाई पाँच मुख्य हावापानी समूहहरूमा विभाजन गर्दछ, प्रत्येक समूहलाई मौसमी वर्षा र तापमान ढाँचाको आधारमा विभाजित गरिएको छ।[५]

पारिस्थितिक महत्व[सम्पादन गर्नुहोस्]

कोपेन हावापानी वर्गीकरण जलवायु र वनस्पति बीचको अनुभवजन्य सम्बन्धमा आधारित छ।[६] यस वर्गीकरणले तापमान र वर्षा र तिनीहरूको मौसमीतालाई एकल मेट्रिकको साथ परिभाषित हावापानी अवस्थाहरू वर्णन गर्न प्रभावकारी तरिका प्रदान गर्दछ।[६] कोपेन वर्गीकरणद्वारा पहिचान गरिएको मौसमी अवस्थाहरू पारिस्थितिक रूपमा सान्दर्भिक भएकाले दीर्घकालीन हावापानी र सम्बन्धित इकोसिस्टम अवस्थाहरूको भौगोलिक वितरण नक्सा गर्न व्यापक रूपमा प्रयोग गरिएको छ।[६]

हालैका वर्षहरूमा, मौसममा परिवर्तनहरू र समयसँगै वनस्पतिमा हुने सम्भावित परिवर्तनहरू पहिचान गर्न वर्गीकरण प्रयोग गर्ने चासो बढेको छ।[७] कोपेन हावापानी वर्गीकरणको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण पारिस्थितिक महत्व यो हो कि यसले हावापानी डेटाको आधारमा प्रमुख वनस्पति प्रकारको भविष्यवाणी गर्न मद्दत गर्दछ र यसको विपरीत।[८]

नक्साहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

सन्दर्भ सामग्रीहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

  1. Köppen, Wladimir (१९३६), C, in Köppen, Wladimir; Geiger (publisher), Rudolf, "Das geographische System der Klimate" [The geographic system of climates], Handbuch der Klimatologie 1, Berlin: Borntraeger, मूलबाट २०१६-०३-०४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१६-०९-०२ 
  2. Köppen, Wladimir (१९१८), "Klassification der Klimate nach Temperatur, Niederschlag and Jahreslauf", Petermanns Geographische Mitteilungen 64, पृ: 193–203, 243–248 – koeppen-geiger.Vu-Wien.ac.at/Koeppen.htmद्वारा। 
  3. Geiger, Rudolf (१९५४), "Klassifikation der Klimate nach W. Köppen" [Classification of climates after W. Köppen], Landolt-Börnstein – Zahlenwerte und Funktionen aus Physik, Chemie, Astronomie, Geophysik und Technik, alte Serie (Berlin: Springer) 3: 603–607। 
  4. Geiger, Rudolf (१९६१), Überarbeitete Neuausgabe von Geiger, R.: Köppen-Geiger / Klima der Erde  (Wandkarte 1:16 Mill.) – Klett-Perthes, Gotha.
  5. Kottek, Markus; Grieser, Jürgen; Beck, Christoph; Rudolf, Bruno; Rubel, Franz (२००६), "World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated", Meteorologische Zeitschrift 15 (3): 259–263, डिओआई:10.1127/0941-2948/2006/0130, बिबकोड:2006MetZe..15..259K 
  6. ६.० ६.१ ६.२ Chen, D.; Chen, H. W. (२०१३), "Using the Köppen classification to quantify climate variation and change: An example for 1901–2010", Environmental Development 6: 69–79, डिओआई:10.1016/j.envdev.2013.03.007, मूलबाट २०१४-१०-३१-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१४-१०-२९  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१४-१०-३१ मिति
  7. Chen, Hans; Chen, Deliang, "Köppen climate classification", hanschen.org (अङ्ग्रेजीमा), मूलबाट २०१७-०८-१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१७-०८-०४ 
  8. Critchfield, Howard J (१९८३), General Climatology (4th संस्करण), New Delhi: Prentice Hall, पृ: 154–161, आइएसबिएन 978-81-203-0476-5