सहिद भगतसिंहनगर जिल्ला
Nawanshahr district
ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ Shaheed Bhagat Singh Nagar ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ | |
|---|---|
.svg) पन्जाब, भारत मा अवस्थिती | |
| निर्देशाङ्क: ३१°७′३१″उ॰ ७६°६′५९″पू॰ / ३१.१२५२८°N ७६.११६३९°Eनिर्देशाङ्कहरू: ३१°७′३१″उ॰ ७६°६′५९″पू॰ / ३१.१२५२८°N ७६.११६३९°E | |
| देश |  भारत |
| राज्य | पन्जाब |
| Region of Punjab | Doaba |
| नामकरण | meaning ‘New City’ because people shifted from the old town of Rahon avoiding the ravages of Sutlej River. |
| सदरमुकाम | Nawanshahr |
| सरकार | |
| • Administrator of District | Amar Partap Singh Virk IAS |
| • Deputy Commissioner | Apneet Riyait IAS |
| क्षेत्रफल | |
| • जम्मा | १,२६६ किमी२ (४८९ वर्ग माइल) |
| जनसङ्ख्या (2011)‡[›] | |
| • जम्मा | ६१२,३१० |
| • घनत्व | ४८०/किमी२ (१३००/वर्ग माइल) |
| भाषा | |
| • सरकारी | पन्जाबी |
| समय क्षेत्र | युटिसी+5:30 (IST) |
| Telephone code | 01823 for Nawanshahr and Banga 01885 for Balachaur |
| साक्षरता | ८०.३% |
| वेबसाइट | nawanshahr |
सहिद भगतसिंहनगर जिल्ला भारतीय राज्य पन्जाबको एउटा जिल्ला हो। सहिद भगत सिंह नगर जिल्ला (पहिले नवाशहर जिल्ला) भारतको पन्जाब राज्यको दोआबा क्षेत्रको एउटा जिल्ला हो। यो चण्डीगढ़, राज्य की राजधानी बाट लगभग ९२ किलोमीटर (५७ मील) मा छ।[१] यो तीन उपविभागहरू, नवशहर, बंगा, र बालाचौर मिलेर बनेको छ। जिल्लामा तीनवटा विधायी सीटहरू छन्, नवशहर, बालाचौर र बंगा। उनीहरू आनन्दपुर साहिब लोकसभा निर्वाचन क्षेत्र अन्तर्गत पर्छन्।
२०११ को रूपमा, यो पन्जाब को तेस्रो कम जनसङ्ख्या भएको जिल्ला हो (२२ मध्ये), बर्नाला र फतेहगढ़ साहिब पछि।[२]
इतिहास
[सम्पादन गर्नुहोस्]सहिद भगत सिंह नगर जिल्ला ७ नोभेम्बर १९९५ मा पन्जाब को होशियारपुर र जालन्धर जिल्लाहरू बाट बनेको थियो, पन्जाब राज्य को १६औँ जिल्ला को सदरमुकाम सहर नयाँशहर बाट नामकरण गरीएको थियो। राहन बाढीको खतरामा रहेको कारण सतलज नदीको छेउमा रहनबाट आएका आप्रवासीहरूले नवशहरको स्थापना गरेका थिए। तिनीहरूले यसलाई नयाँशहर ("नयाँ सहर" को अर्थ) नाम दिए। नवांशहर घोरेवाहा राजपूतहरूको गढ रहेको छ जो राजा अकबरसँग रिश्तेदारी सम्बन्धको माध्यमबाट सम्बद्ध थियो।
दीवान बन्ना मल मिस्र (गौतम) को जन्म गौतम ब्राह्मण (शोरी गोत्र) नवांशहरको परिवारमा भएको थियो। उनी नवशहरका वैद झन्डा मलका छोरा थिए, दीवान बन्ना मल अवधमा कपूरथलाको एस्टेटका महामहिम महाराजा सर रणधीर सिंह बहादुरको पूर्ण सार्वभौम शक्ति भएका प्रबन्धक थिए र कपूरथला राज्यका मुख्यमन्त्रीको रूपमा सेवा गरेका थिए। दीवान बन्ना मल नगरपालिका समिति कार्यालय, नयाँशहर नजिकै शिवला बन्ना मल मन्दिर बनाए। यो वर्ष १८६२ मा बनाइएको थियो र अग्लो र विशाल संरचना हवेली बन्ना मल दी हवेली नयाँशहर को वैद्यन मोहल्ला मा। कपूरथला राज्यका दीवान बन्न मल्लका छोराहरू दीवान अछ्रु मल गौतम (राजस्व मन्त्री) र दीवान सुन्द्री मल गौतम (राजस्व मन्त्री) ले कपूरथलाको शालीमार बाग पछाडि ब्रह्मकुण्ड मन्दिर बनाएका थिए। दीवान बन्ना मल ले कपुरथलाको मण्ड क्षेत्रमा ब्यास नदीको किनार बाना मलवाला मा ३००० एकड जग्गा आर्जन गरे दीवान बन्ना मल ले गौतमको नाम र तहमील फगवाराको ब्रह्मपुर, फगवारा गाउँको। बन्ना मलका वंशज आज कपुरथला, फगवारा, नयाँ दिल्ली र देहरादूनमा बस्छन्, कपूरथलाका प्रख्यात सिविल वकील कपूरथलाका पंडित दलजित पार्शाद गौतम अधिवक्ता कपूरथलामा वर्ष २०१० मा उनको मृत्यु सम्म, दीवान अम्बिका परशाद (कपूरथला राज्यका महालेखाकार) छोरी सावित्री शोरी महाजन एक इतिहासकार भारत को महान इतिहासकार र एक वकील विद्या धर महाजन साथ विवाहित थिइन, उनकी छोरी मृदुला मुखर्जी र सुचेता महाजन को इतिहासकार हुन र जेएनयू नयाँ दिल्ली मा भारतीय इतिहास को एक प्रोफेसर को रूप मा काम गरिरहेका छन।।
पछि, सहर को विकास गरीएको थियो र लाला परमानन्द भुचर (सरीन) जो सहर को पहिलो प्रमुख पैमाने थेकेदार थियो द्वारा निर्माण गरीएको थियो। लाला परमानन्दलाई महारानी एलिजाबेथले महारानी एलिजाबेथले आफ्नो दरबारमा महाराजको पटियालाको उपस्थितिमा शहरमा ईंट कारखाना (बाथा) को स्थापना को लागि कृतज्ञता को प्रतीक को रूप मा दिए। लाला परमानन्दले १९२० को आसपासमा पहिलो योजनाबद्ध मण्डी (अहिले पुरानो दाना मण्डी भनेर चिनिन्छ) निर्माण गरे जसको नाम ईट्टामा "पीएन" र पुरानो दाना मण्डी गेटमा फाउन्डेशन स्टोनमा नाम छ। उनी लल्लियान मोहल्ला (लल्ल्यान दा मोहल्ला) मा बसोबास गरेका थिए। मोहल्लाको आफ्नो हवेली त्यहाँ एक साझा हवेली संगै छ जुन १०० परिवारहरूको बसोबास थियो, त्यो मोहल्लाको ऐतिहासिक स्थल नानकशाही ईंटहरू बाट बनेको छ।
नवशहर १९९५ मा एस हरचरण बरार सरकारको बखत एक जिला बनेको थियो, स्वर्गीय एस दिलबाग सिंह, पूर्व कैबिनेट मन्त्री र नवाशहर को तत्कालीन विधायक को बलियो प्रयास संग। यस जिल्लाका जनताहरू आर्थिक रूपमा स्वस्थ छन्। जिल्लाका धेरै परिवारहरू विदेशमा बसोबास गरेका छन्। फलस्वरूप, धेरै रेमिट्यान्स भारत फिर्ता पठाइन्छ, जिल्ला को आर्थिक विकास र समृद्धि मा योगदान। दोआबा क्षेत्र को समृद्धि यस तथ्य द्वारा सराहना गर्न सकिन्छ कि यहाँ जग्गा को मूल्य उच्च छ, र लुधियाना र चण्डीगढ़ बाहेक राज्य मा धेरैजसो जिल्लाहरू भन्दा धेरै। विदेशी पन्जाबीहरूको रेमिट्यान्सको कारण नयाँशहर बढ्दो छ। नवशहर बाट जालन्धर, रहोन र जैजोन रेलवे द्वारा जोडिएको छ।
२७ सेप्टेम्बर २००८ मा नवाशहरबाट ८ किलोमिटर दूर खट्कर कलानमा पन्जाब सरकारले घोषणा गर्यो कि राज्यको एउटा जिल्ला स्वतन्त्रता सेनानी भगत सिंहको नाममा राखिने छ। पन्जाबका मुख्यमन्त्री प्रकाश सिंह बादलले भगत सिंहको १०१औँ वार्षिकोत्सवको अवसरमा यो घोषणा गरेका हुन्। नतिजा को रूप मा, नवाशहर जिला को नाम बदलेर सहिद भगत सिंह नगर राखियो।[३]
यो पनि हेर्नुहोस्
[सम्पादन गर्नुहोस्]सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ Prabhjot Singh (३१ जनवरी २०१०), "Muktsar is now Sri Muktsar Sahib", The Tribune, Chandigarh, अन्तिम पहुँच २३ जनवरी २०१२।
- ↑ "District Census 2011", Census2011.co.in, २०११, अन्तिम पहुँच २०११-०९-३०।
- ↑ Staff (२००८-१०-०१), "Nawanshahr renamed as Shaheed Bhagat Singh Nagar", www.oneindia.com (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२०-०६-०१।
बाह्य कडीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]
