कपूरथला जिल्ला

Kapurthala district ਕਪੂਰਥਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ
District
पन्जाब, भारत मा अवस्थिती
निर्देशाङ्क: ३१°२२′४६″उ॰ ७५°२३′०५″पू॰
देश	भारत
राज्य	पन्जाब
नामकरण	Nawab Kapur Singh
सदरमुकाम	Kapurthala
सरकार
• Deputy commissioner	Jaskiran Singh
क्षेत्रफल
• जम्मा	१,६३३ किमी२ (६३१ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (2011)
• जम्मा	८१७,६६८
• घनत्व	५००/किमी२ (१३००/वर्ग माइल)
भाषा
• सरकारी	पन्जाबी
समय क्षेत्र	युटिसी+5:30 (IST)
सवारी दर्ता	PB-09
साक्षरता	८०.२०%
वेबसाइट	www.kapurthala.net.in

कपूरथला जिल्ला भारतको पन्जाब राज्यको एउटा जिल्ला हो। कपुरथला शहर जिल्ला सदरमुकाम हो।

कपुरथला जिला क्षेत्र र जनसङ्ख्या दुबैको हिसाबले पन्जाब को सबैभन्दा सानो जिल्लाहरू मध्ये एक हो, २०११ को जनगणना अनुसार ८१५,१६८ जना संग। यो जिला दुई असंगत भागहरू, मुख्य कपूरथला-सुल्तानपुर लोधी भाग र फगवारा तहसील वा ब्लक मा विभाजित छ।

कपूरथला-सुल्तानपुर लोधी भाग उत्तरी अक्षांश ३१° ०७' र ३१° २२' र पूर्वी देशान्तर ७५° ३६' को बीचमा छ। उत्तर मा यो होशियारपुर, गुरदासपुर, र अमृतसर जिला, पश्चिम मा ब्यास नदी र अमृतसर जिला, र दक्षिण मा सतलज नदी, जालन्धर जिला, र होशियारपुर जिला संग जोडिएको छ।

फगवारा तहसील उत्तर अक्षांश ३१ ° २२ ' र पूर्वी देशान्तर ७५ ° ४०' र ७५ ° ५५' को बीचमा छ। फगवारा राष्ट्रिय राजमार्ग नम्बर १ मा अवस्थित छ, र तहसील कपूरथला जिल्ला को शेष भन्दा धेरै औद्योगिक रूप मा विकसित छ। फगवारा जालन्धर को १९ किलोमीटर (१२ माईल) दक्षिण पूर्व को दूरी मा अवस्थित छ, र तहसील जालन्धर जिला द्वारा दुईबाट तिर घेरिएको छ जबकि उत्तर होशियारपुर जिला र पूर्व एस बी एस नगर जिल्ला द्वारा।

जिल्लामा तीन उपविभाग/तहसील छन्: कपूरथला, फगवारा, र सुल्तानपुर लोधी। जिल्लाको कुल क्षेत्रफल १,६३३ किमी (१,०१५ मील) हो जसमध्ये ९०९.०९ वर्ग किमी (३५१.०० वर्ग मील) कपूरथला तहसीलमा छ, ३०४.०५ वर्ग किमी (११७.३९ वर्ग मील) फगवारा तहसीलमा र ४५१.० किमी २ (१७४.१वर्ग माइल) सुल्तानपुर लोधी तहसील मा छ। जिल्लाको अर्थतन्त्र अझै कृषि प्रधान छ। प्रमुख बालीहरू गहुँ, चामल, उखु, आलु र मकै हुन्। कपूरथला जिल्ला को प्रमुख भाग ब्यास नदी र काली-बेन नदी को बीच मा स्थित छ र 'बीईटी' क्षेत्र भनिन्छ। यो क्षेत्र बाढीको चपेटामा छ। माटोमा पानी जम्ने र क्षारीयता क्षेत्र को प्रमुख समस्या हो। ब्यास नदीको देब्रे किनारमा 'धुसी बन्ध' नामक बाढी संरक्षण बन्ध निर्माण गरीएको छ, र यसले यस क्षेत्रलाई बाढीको क्षतिबाट बचाएको छ। पूरै जिल्ला एक जलोभ मैदान हो। काली-बेन नदी को दक्षिण मा 'डोना' को रूप मा परिचित क्षेत्र पर्दछन् जसको अर्थ दुई घटक अर्थात् बालुवा र माटो बाट बनेको माटो हो।

पन्जाबको मैदानको जलवायु सामान्य छ अर्थात गर्मीमा तातो र जाडोमा चिसो। यो उप उष्णकटिबन्धीय महाद्वीपीय मानसून प्रकार जलवायु छ। जिल्लामा गहन खेतीले वन कभरको कुनै गुंजाइश छोड्दैन र वन्यजन्तु व्यावहारिक रूपमा अस्तित्वमा छैन।

जनसाङ्ख्यिकी

२०११ को जनगणना अनुसार कपुरथला जिल्ला ८१५,१६८ को जनसङ्ख्या छ,^{[स्रोत नखुलेको]}कोमोरोस वा साउथ डकोटाको अमेरिकी राज्य बराबर बराबर।. यसले यसलाई भारतमा ४८१ औं स्थान (कुल ६४० मध्ये) प्रदान गर्दछ।^{[स्रोत नखुलेको]} जिल्लाको जनसङ्ख्या घनत्व ५०१ बासिन्दा प्रति वर्ग किलोमीटर (१,३००/वर्ग मील) छ।^{[स्रोत नखुलेको]} दशक २००१-२०११ मा यसको जनसङ्ख्या वृद्धि दर ८.३७% थियो।^{[स्रोत नखुलेको]} कपूरथलामा प्रत्येक १००० पुरुषमा ९१२ महिलाहरूको लिंग अनुपात छ, र ८०.२% को साक्षरता दर छ।^{[स्रोत नखुलेको]}

ऐतिहासिक जनसङ्ख्या

वर्ष	जन.	±% प्र.व. ±%
1951	२९५,०७१	—
1961	३४३,७७८	+१.५४%
1971	४२९,५१४	+२.२५%
1981	५४५,२४९	+२.४१%
1991	६४६,६४७	+१.७२%
2001	७५४,५२१	+१.५५%
2011	८१५,१६८	+०.७८%
source:

Religion in Kapurthala district
Religion			Percent
Sikhism			५५.६६%
Hinduism			४१.२३%
Others			३.११%