शाही

शाही नेपाल, भारत तथा अन्य स्थानहरूमा बसोबास गर्ने हिन्दू धर्मावलम्बी विशेषतया नेपालीहरूको थर हो । समाजमा रहेको मान्यता अनुसार मुगल (मुसलमान ) शासकहरूको निगाहाबाट मिलेको शाही पदवीमा रहने शासकहरूले शाही लेखे भन्ने छ । यस मान्यता अनुसार शाही र शाह मुगल शासक को निगाहा र अनुसरण अनुसार धारण गरेको पदबाट बनेको थर हो । मुगल शासकहरुका पनि शाह थर थिए र अहिले पनि छन् । नेपाली समाजका केही राजा रजौटाहरूले धारण गरेको शाह/शाही थर बि-स १५ औँ शताब्दी पहिले भेटिदैन । १५ औँ शताब्दी पहिले केही को खान ,केहीको चल्ल केही को थापा केहीको रावल केहीको ब्रह्म (बम) लेखेको भेटिन्छ र यिनका गोत्र देवता र बसोबास पनि भिन्न छन् । यी मध्ये केही लाई चल्ल केही लाई मगर केहीलाई मुसलमान केहीलाई थापा केहीलाई रावलबाट विकसित भएको भन्ने मान्यता पनि छ । जे जस्तो ब्याख्या भएपनि नेपाली समाजमा शाह र शाही लेख्ने केही कुल खानदान लाई राम्रै ठकुरी मान्ने गरिन्छ । शाह र शाही लेख्ने सबैका कुलदेवता मष्टो गणका देबी देवता कुलदेवता छन् । भारतको उत्तराखण्ड राज्य बागेश्वर को कप्कोट क्षेत्रमा डोट्याल भनिनेहरू शाही थर लेख्छन ।

शाह र शाही थर लेख्नेहरु भिन्न भिन्न पहिचानका

जानकारी अनुसार नेपाली समाजमा निम्न अनुसारको पहिचान भएका शाह र शाही भेटिन्छन ।

क्र-स	पूर्खाको थर	बर्तमानमा लेख्ने थर	गोत्र	वंश	कुलदेवता	बसोबास	मान्यता	कैफियत
१	खान	शाह	भारद्वाज /कश्यप	चन्द्रवंशी	आलमदेवी ------	गोर्खा ,काठमाडौँ	नेपालको गोर्खा राजपरिवार	---
२	रावल	शाही /शाह	रबि	सूर्यवंशी	मष्टो देवता	जुम्ला कर्णाली क्षेत्र	कल्याल शाही
३	-----	शाही /शाह	अत्रि /आत्रेय	चन्द्रवंशी	मष्टो देवता	कालिकोट कर्णाली क्षेत्र	रासकोटी शाही	-----
४	चल्ल /मल्ल	शाही /शाह	शौनक	सूर्यवंशी	मष्टो देवता	डोटी /डडेल्धुरा	जुम्ला रैका वंशज	----
५	ब्रह्म/बम	शाही /शाह	अत्रि	सोवंशी	मष्टो देवता	अछाम	अछामी सोवंशी	----
६	------	शाही	कश्यप	-------	मष्टो /अलामदेवी	गण्डकी क्षेत्र	----
७	डोट्याल	शाही	कश्यप	-------	-----	उत्तरखण्ड को बागेश्वर कप्कोट क्षेत्र	-----	----
८	साहु	शाह	----	----	----	डडेल्धुरा महेन्द्रनगर	वैश्य जाति ----	----
९	-----	शाह	-----	-----	-----	बैतडी /धनगडी	वैश्य जाति	---
१०	---- तेली	शाह	----	----कश्यप	---	मधेशी	वैश्य जाति	---