स्वतन्त्र बजार

अर्थशास्त्रमा, स्वतन्त्र बजार भनेको एक प्रणाली हो जसमा सामान र सेवाहरू को मूल्यहरु खुल्ला बजार र उपभोक्ताहरुद्वारा निर्धारण हुन्छ। स्वतन्त्र बजारमा कानून र आपूर्ति र मागको शक्तिहरू कुनै सरकार वा अन्य अधिकारिक द्वारा कुनै पनि हस्तक्षेपबाट मुक्त हुन्छन् र सबै प्रकारका आर्थिक सुअवसर, एकाधिकार र कृत्रिम अभावबाट मुक्त हुन्छ। स्वतन्त्र बजारको अवधारणा को पक्षधरहरू एक साथ विपरीत विचार पनि राख्छन् कि यो नियमन बजार हो जसमा सरकारले विभिन्न बिधी तरिकाबाट माग र पूर्तिलाई हस्तक्षेप हुन्छ जस्तै व्यापार प्रतिबन्ध गर्न र स्थानीय अर्थव्यवस्था रक्षा गर्न प्रयोग शुल्क लगाइन्छ। एक आदर्श नि: शुल्क-बजार अर्थव्यवस्थामा, सामान र सेवाहरू लागि मूल्यहरू आपूर्ति र माग द्वारा निर्धारण हुन्छ र सरकार नीतिको द्वारा हस्तक्षेप बिना आफ्नो बिन्दु पुग्न अनुमति संतुलन ।

आर्थिक प्रणालीहरू

पूँजीवाद

"फ्रि मार्केट स्मारक फाउन्डेशन"ले स्वतन्त्र बजारका सिद्धान्तहरूलाई यसरी परिभाषित गर्दछ:

1. व्यक्तिगत अधिकार: "हामी प्रत्येकलाई आफ्नो जीवन, स्वतन्त्रता र सम्पत्ति र स्वैच्छिक संविदात्मक आदानप्रदानको अधिकार र अधिकारको लागि समान व्यक्तिगत अधिकारको साथ सिर्जना गरिएको हो।"
2. सीमित सरकार: "सरकारहरू केवल व्यक्तिगत अधिकार सुरक्षित गर्न स्थापना गरिएका हुन्छन्, शासितहरूको सहमतिबाट उनीहरूको न्यायोचित अधिकारहरू लिन्छन्।"
3. कानून अन्तर्गत समान न्याय: "सरकारले सबैलाई समान व्यवहार गर्नुपर्दछ; न असफलतालाई पुरस्कृत गर्ने न सफलतालाई सजाय दिने"।
4. सब्सिडीएरिटी: "सरकारी अधिकार न्यूनतम व्यवहार्य स्तरमा रहनु पर्छ।"
5. सहज आदेश: "जब व्यक्तिगत अधिकारलाई सम्मान दिइन्छ, अनियमित प्रतिस्पर्धाले न्यून लागतमा सम्भव भएसम्म धेरै वस्तुहरू र सेवाहरू प्रदान गरेर समाजको लागि आर्थिक लाभ अधिकतम गर्दछ।"
6. सम्पत्ति अधिकार: "निजी स्वामित्व भनेको संसाधनहरूको स्थायी उपयोग गर्ने सबैभन्दा प्रभावकारी तरीका हो।"
7. सुनौलो नियम: "अरूसँग इमान्दारीसाथ व्यवहार गर्नुहोस् र बदलामा इमान्दारी हुनु पर्छ।"

आलोचना

स्वतन्त्र बजारका आलोचकहरूले यो तर्क प्रस्तुत गर्छन् कि "वास्तविक विश्व परिस्थितिमा "यो मूल्य निर्धारण एकाधिकारको विकासमा अति संवेदनशील साबित भएको छ"। यस्तो तर्कले सरकारी हस्तक्षेपलाई निम्त्याएको छ, जस्तै संयुक्त राज्य अमेरिकाको एन्टीट्रस्ट कानून ।

यो पनि हेर्नुहोस्

• Binary economics
• कालो बजार
• Crony capitalism
• Economic liberalism
• Free-market anarchism
• Free-market capitalism
• Free-market economy
• Free-market socialism
• स्वतन्त्र व्यापार
• Freedom of choice
• Grey market
• Index of Economic Freedom
• Laissez-faire
• Left-wing market anarchism
• Market socialism
• नवउदारवाद
• Participatory economics
• Quasi-market
• Self-managed economy
• Transparency (market)