२०२३ जी२० नयाँ दिल्ली शिखर सम्मेलन

२०२३ जी २० नयाँ दिल्ली शिखर सम्मेलन ( हिन्दी : 2023 जी२० नई दिल्ली शिखर सम्मेलन) बीसको समूह (जी२० ) को आगामी अठारौं बैठक हो, यो शिखर सम्मेलन भारत मण्डपम अन्तर्राष्ट्रिय प्रदर्शनी-कन्भेन्सन सेन्टर (आईईसीसी)]], प्रगति मैदानमा, नयाँ दिल्ली मा २०२३ मा हुने तय भएको छ। ^[१] ^[२] ^[३] ^[४] ^[५] भारत र दक्षिण एसियामा आयोजना हुने यो पहिलो जी-ट्वान्टी शिखर सम्मेलन हो।

अध्यक्षता[सम्पादन गर्नुहोस्]

जी-ट्वान्टी नयाँ दिल्ली शिखर सम्मेलनको अध्यक्षता भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले गर्नेछन्।

भारतको अध्यक्षता १ डिसेम्बर २०२२ मा सुरु भयो, २०२३ को तेस्रो त्रैमासिकमा शिखर सम्म गर्नेछ। अध्यक्षता हस्तान्तरण समारोह आयोजना गरिएको थियो, जसमा बाली शिखर सम्मेलनको अन्त्यमा इन्डोनेसियाका राष्ट्रपति जोको विडोडोबाट भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई जी-ट्वान्टी को अध्यक्षता हस्तान्तरण भएको थियो। इन्डोनेसियाले सन् २०२२ मा अध्यक्षता सम्हालेको थियो ^[६]

भारतको जी-२० अध्यक्षता र अमिताभ कान्तको मार्गदर्शनमा, जी-२० का भारतीय दूत र नीति आयोगका सीइओ, मन्त्री र संलग्नता समूह बैठकहरूको रूपमा धेरै पहलहरू केन्द्रित थिए। तिनीहरूले G20 Think20 शिखर सम्मेलनहरूमा छलफल सत्रहरू, ग्लोबल टेक शिखर सम्मेलनहरू, ^[७] ^[८] Health20 शिखर सम्मेलनहरू र Pharma20 शिखर सम्मेलनहरूमा प्रवचनहरू, ^[९] ^[१०] ^[११] ^[१२] र G20 Startup20 कार्यक्रमहरूमा भेलाहरू आयोजना गरे। ^[१३] ^[१४]

एजेन्डा प्राथमिकताहरू[सम्पादन गर्नुहोस्]

जी-२० भारतले २०२३ मा जी-२० संवादका लागि छ वटा एजेन्डा प्राथमिकताहरू राखेको छ: ^[१५]

हरित विकास, जलवायु वित्त र जीवन
द्रुत, समावेशी र लचिलो वृद्धि
SDGs मा प्रगति को गति
प्राविधिक रूपान्तरण र डिजिटल सार्वजनिक पूर्वाधार
२१ औं शताब्दीका लागि बहुपक्षीय संस्थाहरू
महिला नेतृत्वको विकास
अधिकारीहरू भन्छन् कि अफ्रिकी युनियनको जी२० मा समावेश हुन सक्छ, जसबाट अफ्यरिकी युनियनले मतदान अधिकार पाउन सक्छ। जी-२० राष्ट्रहरूले यो प्रस्तावलाई समर्थन गर्छन्। निर्णय विचाराधीन। यो दिल्ली जी२० शिखर सम्मेलनको मुख्य एजेन्डा मध्ये एक हो। ^[१६]

पृष्ठभूमि[सम्पादन गर्नुहोस्]

सुरुमा, भारतले २०२१ मा जी-ट्वान्टी शिखर सम्मेलन र २०२२ मा इटालीले आयोजना गर्ने तालिका थियो। २०१८ माअर्जेन्टिनामा भएको जी-ट्वान्टी शिखर सम्मेलनमा, प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले भारतको स्वतन्त्रताको ७५ औं वर्षको अवसरमा २०२२ मा आफूले आयोजना गर्न इटालीलाई २०२१ को शिखर सम्मेलनको आयोजना गर्न अनुरोध गरेको थियो । द्विपक्षीय सम्बन्धमा आएको गतिका कारण इटालीले भारतलाई २०२२ मा जी२० शिखर सम्मेलनको आयोजना गर्न दिन सहमत भयो।

यद्यपि, इन्डोनेसियाका विदेश मन्त्री रेत्नो मार्सुदीले गरेको अनुरोध पछि, भारतले जी-२० को अध्यक्षता इन्डोनेसियासँग साटासाट गर्‍यो किनभने इन्डोनेसियाले २०२३ मा मा दक्षिणपूर्वी एशियाली राष्ट्रहरूको संघ (ASEAN) को अध्यक्षता पनि गर्नेछ।