चम्पावत जिल्ला

चम्पावत जिल्ला
जिल्ला
उत्तराखण्डमा स्थान
निर्देशाङ्क: 29.33°N 80.10°E / 29.33; 80.10
देश	भारत
राज्य	उत्तराखण्ड
विभाजन	कुमाऊँ मण्डल
सदरमुकाम	चम्पावत
क्षेत्रफल
• जम्मा	१७६५.७८ किमी२ (६८१.७७ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या
• जम्मा	२५९६४८
• घनत्व	१२६/किमी२ (३३०/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+०५:३० (भारतीय मानक समय)

चम्पावत जिल्ला उत्तरी भारतको उत्तराखण्ड राज्यको एउटा जिल्ला हो। चम्पावत सहर प्रशासनिक सदरमुकाम हो। चम्पावत जिल्ला सन् १९९७ मा गठन भएको थियो। जिल्लालाई पाँच तहसीलमा विभाजन गरिएको छ: बराकोट, लोहाघाट, पाटी, पूर्णागिरी, र चम्पावत। त्यहाँ २ उप तहसील छन्: पुल्ला र मुन्च। जिल्लाको सबैभन्दा ठुलो र प्रमुख सहर टनकपुर हो। चम्पावत जिल्ला उत्तराखण्डको पूर्वी कुमाऊँ मण्डलको एक भाग हो। यसको उत्तरमा पिथौरागढ जिल्ला, पूर्वमा नेपाल, दक्षिणमा उधमसिंह नगर जिल्ला, पश्चिममा नैनीताल जिल्ला र उत्तरपश्चिममा अल्मोडा जिल्लाले घेरिएको छ।

परिचय

सन् २००६ मा पञ्चायती राज मन्त्रालयले चम्पावतलाई देशको २५० सबैभन्दा पिछडिएको जिल्ला (कुल ६४०जिल्लाहरू मध्ये) नाम गरेको थियो। यो उत्तराखण्डको तीन जिल्लाहरू मध्ये एक हो जुन हाल पिछडिएको क्षेत्र अनुदान कोष कार्यक्रमबाट रकम प्राप्त गर्दछ। सन् २०११ को अनुसार यो रुद्रप्रयाग पछि, उत्तराखण्डको १३ जिल्लाहरू मध्ये दोस्रो सबैभन्दा कम जनसङ्ख्या भएको हो।

जनसाङ्ख्यिकी

सन् २०११ को जनगणना अनुसार, चम्पावत जिल्लाको जनसङ्ख्या २५९,६४८ लगभग भानुअतु राष्ट्रको बराबर छ। यसले यसलाई भारतको ६४० जिल्लाहरू मध्ये ५७९औँ स्थान दिन्छ। जिल्लामा प्रति वर्ग किलोमिटर (३८०/वर्ग माइल) १४७ बासिन्दाको जनघनत्व छ। दसक सन् २००१-२०११ मा यसको जनसङ्ख्या वृद्धि दर १५.६३% थियो। चम्पावत जिल्लामा प्रति १००० पुरुषको लागि ९८० महिलाको लिङ्ग अनुपात छ, र साक्षरता दर ७९.८३% छ। अनुसूचित जाति र अनुसूचित जनजातिले जनसङ्ख्याको क्रमशः १८.२५% र ०.५२% ओगटेको छ।

जिल्लामा बोलिने प्रमुख भाषा कुमाउनी हो। सन् २०११ भारतीय जनगणना अनुसार, चम्पावत जिल्लाको जनसङ्ख्या २२४,५४२ थियो, जसमा २१६,६४६ हिन्दु (९६.५%), ६,६४२ (३.०%) मुस्लिम, र ६२६ (०.३%) ईसाईहरू समावेश थिए।